Wederom een bijdrage van Paul Teule.
Sommige levenslessen hebben een incubatietijd. 10 jaar geleden leerde de markante en lijvige dr. Odink ons UvA economiestudentjes dat alles relatief is. “Alles?”, vroeg ik dan. “Alles”, donderde Odink. Pas de laatste jaren ontdekte ik hoe waar dit is en, belangrijk, hoe je met relativeringsvermogen de werkelijkheid naar je toe kan trekken.
Zondag bij Buitenhof bijvoorbeeld. Clairy Polak vraagt de Vlaamse hoogleraar Europese politiek Hendrik Vos – ter inleiding van een opvallend goed debat over Europese belastingen – naar het Europese budget.
Vos: ‘Europa werkt eigenlijk vandaag met een bedrag van laat ons zeggen ongeveer 130 miljard euro.’
Polak (gespeeld verbaasd): ‘130 miljard? Toe maar! Het is dus niet zo gek dat heel veel mensen vinden dat Europa een geldverslindende machine is.’
Vos: ‘130 miljard is een enorm bedrag natuurlijk. Maar als je het een beetje in perspectief zet, dan valt dat eigenlijk wel goed mee hoor. 130 miljard staat voor ongeveen 1% van de totale welvaart in Europa. Landen werken met een budget van 33% en 55% van hun BBP. (…) Eigenlijk, in perspectief gezet, is dat Europese budget heel erg klein.’
Vos verstaat de kunst van het relativeren. Hij had ook kunnen zeggen dat de EU minder dan 1 euro per EU burger per dag kost. Een prikkie dus. Maar eurosceptici kunnen je – (letterlijk) voor hetzelfde geld – tot een heel andere oordeel verleiden. De EU geeft immers elke dag 356 miljoen euro uit. Of 15 miljoen per uur. Een bodemloze put dus. Beide ‘perspectieven’ zijn in zekere zin waar, en daardoor zo zinloos. Als burger schiet je heen en weer tussen eurofilie en euroscepsis. De echte discussie, die over kwaliteit, raakt op de achtergrond. Wat krijgen we eigenlijk voor 130 miljard?
Hetzelfde zie je overigens in de discussie over ons koningshuis. Dat is met 114 miljoen euro per jaar duur in vergelijking met andere koningshuizen. Drie ton per dag, zou je ook kunnen zeggen. Maar toch ook: 7 euro per Nederlander per jaar, of: slechts 200 euro per gewerkt uur door Beatrix. De Republikein en Oranje-aanhanger in mij buitelen over elkaar – maar niet over de kwaliteit van ons koningshuis.
Kwaliteit is moeilijk, waarde is moeilijk. Wat relateer je aan de kosten? Wat het koningshuis betreft denken royalisten aan de ‘monarchiebonus’: 1% extra economische groei door stabiliserende werking van ‘het merk’ Beatrix. Dit slaat de plank volledig mis. De Oranjes ‘maken’ de economie niet.
Wat betreft de EU (en de euro) vinden eurofielen de opbrengst in die beroemde 2000 euro per Nederlander per jaar die Europa zou genereren. Relatief goedkoop dus die EU. Ook onzin. Die 2000 euro wordt niet in Brussel ‘gemaakt’ maar door onszelf. Brussel helpt daarbij, en de vraag is natuurlijk: hoe goed?
Als alles relatief is, gaat alles blijkbaar om geld, en niet om waarde. De waarde van de monarchie die misschien zit in het irrationele, mysterieuze (zie Walter Bagehot in The English Constitution (1867)), de waarde van de Europese samenwerking die misschien in democratie, solidariteit of duurzaamheid zit. Maar deze waarden zijn al lang weggerelativeerd.
Reacties (14)
114 Miljoen euro is de begroting van het Koninklijk Huis. Maar daar zitten nog allerlei kosten niet bij die worden gemaakt door bijvoorbeeld Defensie en Algemene Zaken. En die 200 euro per uur – toch mooi voor iemand die niks gedaan heeft om de post te verdienen -, zitten daar ook de huisvesting, gebruik vliegtuigen en gratis krentewegges bij?
Bij Europa wordt al jaren een vreemde redenering in stand gehouden: “Nederland betaalt meer dan het terugkrijgt van de EU”. Gut, echt waar? Ik denk dat Nederland als handelsland relatief veel profiteert van de EU. Als elk land evenveel uit Brussel terug zou moeten krijgen als het bijdraagt, kunnen we de EU meteen afschaffen.
Maar ja, het kabinet Wrok-I is ontwikkelingshulp ook al aan het versmallen tot handelshulp. We geven o zo gul, zolang we er maar meer aan verdienen. Dat krijgt je van een kabinet van accountmanagers en middenstanders…
Die 2000 euro wordt niet in Brussel ‘gemaakt’ maar door onszelf. Brussel helpt daarbij, en de vraag is natuurlijk: hoe goed?
Waarom dat onderscheid maken? Ik bedoel, je eigen inkomen kan je doorgaans niet verwerven zonder de organisatie waarin je werkt. In een samenleving maak je eigenlijk *niks* helemaal zelf.
@2:
In een samenleving maak je eigenlijk *niks* helemaal zelf
Anders heette het wel een alleenleving ;)
Maar goed, als je het doel van een bepaald instituut niet begrijpt, kun je lastig een oordeel vormen over de wenselijkheid. En al helemaal niet of de kosten die eraan zijn verbonden billijk zijn.
de waarde van de Europese samenwerking die misschien in democratie, solidariteit of duurzaamheid zit
.
Welke democratie? Worden de besluiten in Brussel democratisch genomen?
Solidariteit. Waarmee? Met de Duits Franse as?
Duurzaam. Mama mogen we een kat? Nee! Maar mama de kat is duurzaam! OK dan mag het wel.
Als je de voordelen van de EU niet kan inzien, ga dan maar wat morren in Siberië zou ik denken.
@0, Teule, @1, Eric: 200 euro per uur? Als ze hard werkt, 3000 uur in een jaar, is het nog steeds een (belastingvrije) omzet/inkomen van 114e6/3e3= 38000 euro PER UUR!
@6 je moet het salaris van Beatrix nemen…. zeg 8 ton, delen door 4000 uur (ze is toch bijna full time majesteit). Zoeits. Het is niet mijn berekening.
@2 Altijd lastig. Hoe verdedig je tegen hen die wel een onderscheid maken? Gewoon negeren?
Nee je wijst hen erop dat zonder overheid een groep mannen van voldoende omvang hun zelfgemaakte centjes zo kan afpakken.
@7.
Ze is toch bijna full time majesteit.
Dat is een andere manier om te zeggen dat ze slapende rijk wordt.
In een normaal werkjaar zitten 1600 tot 1680 uur en dat is bij veel beroepen al veel. En volgens jou is het 4000 uur.
Het is niet mijn berekening
Neen, maar je schrijft hem wel klakkeloos over.
De gouden eeuw was tijdens de republiek der nederlanden,zonder oranjes dus.
Ontdanks de goede dingen(ook) die de voorouders
van bea hebben gedaan,hebben wij het koningshuis allang niet meer nodig om een oorlog met Frankrijk of Engeland tegen te gaan.
Sterker nog,de oranjes hebben zelf nederland meerdere malen aangevallen,met hulp van het Engelse leger.En met behulp van het pruisische leger is de overname van Holland uiteindelijk
gelukt,onder dit juk leven wij vandaag de dag nogsteeds.Lieve schatten,die oranjes,maar in deze tijden waarin iedereen zijn duit in het zakje moet doen,zijn deze dinosaurussen niet langer functioneel.Wanneer de oranjedynastie eindigt,zijn ze nog steeds verschrikkelijk rijk,hoef je geen medelijden mee te hebben.
Er zijn erg veel mensen die het momenteel zwaarder hebben dan zij…
@9 1600 uur is een heel Hollands werkjaar. Denk je echt dat Hare Majesteit maar 40 uur per week met ons land bezig is? Minstens het dubbele. Ze heeft het hele jaar dienst.
Natuurlijk heeft ze ook dienst als ze voor Nederland in Lech, Porte Ercole of de Gouden Draak werkt.
De pers in het algemeen laat zich vooral van haar luie orangistische kant zien. Zo moeilijk is het toch niet om Oranje palatabel te maken ? Maar het zijn ook allebei geen handelaren, Bea en de pers.
Doe mij nou dat budget van 3 miljoen en het komt voor mekaar.
Minik: ik denk dat de Gouden Draak een Chinees restaurant is. Daar zal ze vast niet werken… ;-)