Update: De nieuwe column over de zomergasten aflevering met Leon de Winter is hier te vinden.

Goede kunst gaat vaak over Kunst, een hoop goede films gaan over Film en goed theater bijna altijd over Theater. Zo gaat goede televisie ook vaak in meer of mindere mate over Televisie zelf. De mooiste programma’s verwijzen vaak op een of andere manier naar het gekozen medium.
Een van de meest extreme voorbeelden hiervan is het jaarlijks terugkerende Zomergasten van de VPRO. In dit tv-programma wordt immers een gast drie uur lang ontleed aan de hand van door hem of haar gekozen beeldmateriaal. Nu ben ik zelf een enorme fan van televisie en ik kijk dan ook altijd aan het eind van de lente uit naar de zomer, waarin ik lekker een hele zondagavond binnen goede televisie kan gaan kijken.

Een van de leukste dingen van Zomergasten is het gesteggel over de presentator, die ieder jaar weer opnieuw wordt bepaald door de VPRO redactie. Sommigen doen het goed en mogen nog een jaartje of wat blijven en sommigen bezwijken onder de druk van de grachtengordel-intelligentia.
Dit jaar is de presentatie-eer aan Joris Luyendijk, ex-middenoosten-correspondent voor NRC en NOS. Hij heeft onlangs een naar verluidt bijzonder aardig boek geschreven en mocht nu een zestal gasten bevragen. Na twee van deze gasten luidt mijn oordeel:

Hm.

Bij de eerste gast, Jeltje van Nieuwenhoven viel Luyendijk in ieder geval niet volledig door de mand, hij leek oprecht geinteresseerd in van Nieuwenhoven en haar keuzes maar tot een echt gesprek OF een echt interview (twee verschillende mogelijkheden) kwam het nooit echt. Daarvoor kaatste teveel van Luyendijks vragen af op van Nieuwenhoven en waren haar keuzes te voor de hand liggend en niet-prikkelend. In reacties van anderen op het optreden van Luyendijk werd de hoge frequentie van de brede lach van Luyendijk nogal vaak aangehaald, vaker negatief dan positief (VIVA forum).

De tweede gast, Nederlands bekendste kunstenaar Joep van Lieshout, was misschien nog lastiger tot een gesprek te verleiden. Elke poging tot psychologisering van Luyendijk met een hoog Freud-gehalte strandde. Ergerlijker was het constante gehinnik van Luyendijk elke keer dat hij het woord ‘Polyester Penis’ mocht zeggen. Ook het woord ‘Ballen’ was aanleiding voor constante hilariteit bij Luyendijk, die van tevoren al aan had gegeven toch al niet zo heel veel van de door van Lieshout meegebrachte kunst te begrijpen. Dat van Lieshout mooie dingen mee had genomen en als afsluitende film er een van de meesterlijke Werner Herzog had gekozen zorgde toch voor een bovengemiddeld goede televisieavond.

Joris Luyendijk heeft nu twee keer kunnen oefenen en het rapportcijfer tot nu toe is een vijfeneenhalfje. Dit kan echter helemaal ten goede of kwade omslaan met de confrontatie van volgende week: die met israel-havik Leon de Winter. Potentie, potentie! Ik zit zondag weer klaar voor drie uurtjes superieure, elitaire televisie. Hopelijk met een ontketende presentator.