De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.
Martijn wees me op een erg aardige cartoon van de vaker geweldige webcomic PhdComics.com. Daarin stipt de maker een fenomeen aan waar we hier al vaker mee te maken hebben: hoe wetenschapsnieuws degradeert naarmate het verder over het internet verspreid wordt. De cartoon, die op komische wijze de cyclus van wetenschapsnieuws laat zien, is pijnlijk acuraat. De start begint hoopgevend: één of andere promovendus heeft vier jaar gewerkt aan een onderzoek en heeft een leuk klein resultaat geboekt. Dit publiceert hij, waarbij alle aannames en beperkingen nog genoemd worden.
Vervolgens gaat het communicatiebureau van de kennisinstelling er overheen en brouwt er een persbericht van. Dit is gelijk de laatste keer dat de onderzoeker het verhaal kan bijsturen. Hij/zij denkt dan: nouja, dat is wel wat kort door de bocht, maar ok. Hierna verdwijnt het bericht in de mallemolen van het internet en vertrekt via sites als digg of nujij naar buiten. En elke keer dat het opgepikt wordt door een andere site (of tv-zender) verdwijnen er weer een hoop nuance en wetenschappelijke kanttekeningen bij het verhaal totdat je uiteindelijk je verhaal op een panieksite tegenkomt waar het zo vervormd is dat het lijkt alsof jij en je werkgever iedereen oproepen om toch vooral alu-hoedjes te dragen omdat je net berekend hebt dat een mobiele telefoon net zoveel straling afgeeft als een neutronenbom.
De vraag is natuurlijk: waar zitten wij in deze cyclus?
Als ik goed naar mezelf kijk merk ik ook dat het heel erg verleidelijk is om de kop van een WW stukje wat spectaculairder te laten zijn dan het daadwerkelijke stuk eronder. En door ruimte- en tijdgebrek is het niet altijd mogelijk om alle mitsen en maren bij een onderzoek te noemen. Verder hoop ik ook dat leken een beeld krijgen van de leuke en spectaculaire dingen die er in de wetenschap gebeuren, dus dat zou ook de berichtgeving (eventueel onbewust) kunnen kleuren. Dit geldt natuurlijk voor alle nieuws, maar misschien wel extra voor wetenschapsnieuws omdat het bronmateriaal vaak zo ontoegankelijk is.
Toch hoop ik dat we hier bij de Wondere Woensdagmiddag niet teveel vervallen in napraterij, al te onzinnige speculatie en dat allerlei kanten van de wetenschap belicht worden. Zo’n cartoon zet je dan toch een beetje aan het denken…
Reacties (4)
Ruimer genomen geeft South Park het nog beter weer.
– We lullen allemaal maar wat. –
– Als de tijd ons niet doodt… –
Panieksites vind ik niet zo erg, je hebt altijd gekken.
Veel kwalijker vind ik nationale pers, dat ik bijna tussen aanhalingstekens wil zetten in deze context. Als stelregel kun je aanhouden dat als je via Telegraaf, Metro, of SBS6 verneemt “onderzoek toont aan dat …”, het gewoon niet waar is. En ‘betere’ media als de Volkskrant en de NOS zitten er ook vaak genoeg naast.
Opvallend is trouwens dat de persbureaus van de onderzoekinstanties vaak de oorzaak van alle overtrokkenheid zijn. Blijkbaar is alle publiciteit goed, ongegronde niet uitgezonderd.
(En ik kan het niet nalaten nog maar eens naar Bad Science te linken. Lees dit artikel, uitermate schokkend.)
“Vervolgens gaat het communicatiebureau van de kennisinstelling er overheen en brouwt er een persbericht van. Dit is gelijk de laatste keer dat de onderzoeker het verhaal kan bijsturen.”
Dit is natuurlijk niet waar. Onze promovendus kan prima teh internets opgaan en op de blogosfeer zijn kanttekeningen zetten bij de aldaar vervormde berichtgeving. Dat hij/zij dat zelden doet, is zijn eigen manco.
Dat is waar, maar die zaken lopen vaak parallel, de PR-mensen moeten ook wat te typen hebben.
Maar inderdaad, sommige wetenschappers zijn juist weer heel goed in het naar buiten brengen van onderzoek en deinzen niet terug om wetenschappelijke ontdekkingen tot populair-wetenschappelijk nieuws om te toveren.