ELDERS - Halverwege het jaar, dat toch al te kort zou zijn voor een deal over de toekomstige relatie tussen de EU en het VK, is er nog weinig vooruitgang. Een no-deal lijkt uit te gaan lopen op nog meer obesitas bij de Britten en nog moeilijker te bestrijden misdaad.
Toen een bij de onderhandelingen betrokken Britse ambtenaar onlangs werd gevraagd of we dichter bij een deal zitten of bij een mislukking antwoordde hij: ‘potentieel even dicht bij beide‘. Beide partijen verwachten van de ander tegemoetkomingen. Volgens BBC-commentator is het verschil in uitgangspunten bij de onderhandelingen problematisch. Terwijl het VK uit is op kansen, zou de EU vooral gefocust zijn op het beheersen van de nadelige gevolgen van de scheiding. Handelsovereenkomsten zijn doorgaans gericht op het vrijer maken van de handel tussen landen. Deze deal heeft echter meer te maken met de mate waarin de handel tussen het VK en de EU minder vrij zal zijn dan voorheen.
De coronacrisis levert ongetwijfeld extra beperkingen op voor de voortgang van de onderhandelingen. Tegelijkertijd kan de pandemie ook nieuwe inzichten opleveren waarmee keuzes kunnen worden onderbouwd. Op het gebied van voedselveiligheid bijvoorbeeld. De coronacrisis heeft behalve armoede ook ernstige tekorten in het voedselpakket van veel Britten laten zien. Premier Boris Johnson heeft nu een campagne gelanceerd om obesitas terug te dringen. Meer fietsen, is zijn pleidooi. Maar er is meer nodig, zegt Henry Dimbleby, auteur van een officieel rapport over voedselstrategie. Je bent er niet met een moreel appèl op de individuele burger vanwege zijn slechte eetgewoonten en gebrek aan beweging. De noodzakelijke verbetering van de zorg voor een gezonde voedselkwaliteit raakt ook aan de productie en handel van voedsel.
Nep-gezonde etikettering
Het rapport van Dimbleby waarschuwt dat de klimaatcrisis de bron zal zijn van de volgende voedselcrisis. Hij eist meer dan 2 miljard pond voor boeren om het platteland te verbeteren en veroordeelt nep-gezonde voedseletikettering door grote merken – inclusief het idee van “gezonde” Marks & Spencer Percy Pig snoepgoed. De coronacrisis zal een nog grotere ongelijkheid aan het licht brengen op het gebied van gezondheid en voeding, voorspelt het rapport. De armoede neemt toe en meer mensen zullen er niet in slagen een goede maaltijd op tafel te zetten. Dat betekent meer voedselonzekerheid en minder gezond eten. Het rapport pleit er voor veel meer kinderen op school een gezonde lunch aan te bieden. En: “De aanpak van armoede is de beste manier om voedselarmoede tegen de gaan.”
Handelsverdragen
Dimbleby vraagt ook om waarborgen om ervoor te zorgen dat toekomstige handelsovereenkomsten de Britse markten niet openen voor goedkopere, ondermaatse producten. In de richting van de Brexit-onderhandelaars zegt het rapport: “De deals die we nu sluiten, zullen het voedselsysteem van de toekomst vormgeven en alles beïnvloeden, van het levensonderhoud van onze boeren tot dierenwelzijn en klimaatverandering. De kwestie van het sluiten van handelsovereenkomsten zonder de voedselnormen te verlagen, moet nu worden aangepakt voordat het te laat is.”
Gaat dat ook gebeuren? Labour parlementslid en schaduwminister voor internationale handel Emily Thornberry klaagt over gebrek aan ruimte voor het parlement om handelsovereenkomsten te bespreken. Geheel in strijd met de Brexit belofte ’to take back control’ krijgt het parlement alleen in het laatste stadium van de onderhandelingen over handelsovereenkomsten nog iets te zeggen in een afsluitende stemming. De mogelijkheid om dan nog iets te doen aan voedselzekerheid of dierenwelzijn is dus nagenoeg uitgesloten. Thornberry wijst op de druk van de VS om in de handel met het VK eindelijk onder de strenge regels van de EU op het gebied van voedselzekerheid uit te komen. De Britse regering heeft een commissie ingesteld die moet adviseren over het behoud van de Britse (nu nog EU-) standaarden. Thornberry vreest dat het niet veel uithaalt. ‘Het gevaar is dat wat de Commissie ook voorstelt, het te laat zal komen en te weinig gewicht zal hebben om de voortgang op weg naar een overeenkomst met Washington te laten ontsporen.’ Met alle nadelige gevolgen voor voedselzekerheid en dierenwelzijn.
Noord-Ierland
Voor het grote pijnpunt van de Brexit, de handel met Noord-Ierland, is nog steeds geen oplossing gevonden. In het Hogerhuis is twijfel gerezen of de te verwachten extra controle en regels voor de handel in voedsel er niet toe gaan leiden dat grote supermarkten zoals Tesco uit Noord-Ierland zullen vertrekken. Het is overigens nog verre van zeker hoe de procedures er uit gaan zien. Noord-Ierland blijft in principe de EU-wetgeving voor landbouw en industrie volgen ook als de Britten daarvan afscheid hebben genomen. De Noord-Ierse douane blijft de EU-regels volgen. Hoe de grens in de Noord-Ierse Zee er precies uit gaat zien is ook afhankelijk van de handelsdeal die de EU en het VK voor het einde van het jaar zouden moeten sluiten. De verwachting is dat hier in oktober meer duidelijkheid over gaat komen als er aan beide kanten meer ruimte komt om het proces weer serieus op te pakken. Als…..de coronacrisis niet nog meer roet en het eten gaat gooien.
‘Terroristen winnen bij een no-deal’
Een no-deal lijkt voor alle partijen op een ramp uit te lopen. Niet echter voor terroristen en de georganiseerde misdaad, schrijft Paul Taylor deze week op Politico. Zonder deal gaan alle schermen voor de uitwisseling van misdaadgegevens op 1 januari op zwart, waarschuwt hij. Directe toegang tot passagiersgegevens, DNA, vingerafdrukken en strafregisters in heel Europa behoort tot het verleden. En dat geldt omgekeerd natuurlijk ook voor Europese landen die geen toegang meer zullen hebben tot Britse gegevens. En, klaagt Taylor: ‘Dit zou een nationaal schandaal moeten zijn in een land dat een van de grootste doelwitten is van islamitische militanten, drugskoeriers, mensensmokkelaars en grensoverschrijdende witwassers. Toch wordt de dreigende klap op het gebied van openbare veiligheid en misdaadbestrijding zelden genoemd in de verslaggeving van de Brexit-onderhandelingen, die helemaal draait om handel en vis.’
Reacties (5)
Natuurlijk komt er een deal. Beide partijen hebben daar baat bij. Het VK omdat Brexit een succes moet lijken en de EU omdat ze niet de schuld van de totale mislukking in de schoenen geschoven willen krijgen.
Maar de vraag is wat er in die deal zal staan en hoeveel meer er geregeld zal zijn dan in een no-deal scenario. Vrij weinig voorspel ik zo.
Het lidmaatschap van de EU heeft de Britten nooit belet in hun Fish and chips consumptie dus de Brexit gaat daar denk geen verandering in brengen, Boris zal het hoe dan ook zelf moeten doen.
Qua kwaliteit van de productie maak ik me weinig zorgen, ze produceren nu naar EU norm dus dat zijn ze al gewend en alles wat ze naar de EU willen exporteren moet toch ook aan die norm voldoen. Ze gaan heus niet alles overboord zetten en dan zelf nieuwe normen verzinnen, alleen al omdat dat veel te veel werk is, veel logischer en waarschijnlijker is dat die commissie gewoon de EU normen gaan kopiëren. Hooguit dat ze wat onzin er uit gooien die bedoeld is om bepaalde nationale belangen te beschermen zoals etiketten op olijfolie flesjes in restaurants.
De handelsdeal zal uiteindelijk wel lukken dat is in ieders belang, idem voor afspraken over criminaliteitsgegevens. De EU heeft gelijke deals met b.v. Zwitserland dus ook hier liggen de blauwdrukken al klaar.
We gaan het zien wie er aan het langste eind trekt, het is veel te complex om daar nu al veel aan te voorspellen. De Britten zijn alvast aan de Coronabonds en een verhoogde EU bijdrage ontsnapt, dus de eerste cash winst is binnen. Multinationals als Unilever zien het in ieder geval niet zo zwart in en die hebben daar echt wel een legertje experts naar laten kijken.
@2 Naast productstandaarden zijn er ook productiestandaarden (arbeid, milieu, staatssteun, …) waarover onderhandeld moet worden.
Zwitserland is geen geweldige vergelijking. In ruil voor een soepele samenwerking hebben de Zwitsers zich op heel veel terreinen aan EU-regels gebonden. Regels waarover ze niets te zeggen hebben en waar de Britten niets van willen weten.
En er is geen langste eind om aan te trekken. Beide partijen zullen schade ondervinden van de verminderde integratie en verslechterde samenwerking. En het grootste probleem voor het VK is dat de EU schade aan de principes van de EU veel problematischer acht dan schade aan de relatie met het VK. De EU wil wel een goede deal, maar kan ook zonder.
Het VK lijkt zich ook zo op te stellen. De regering vindt autonomie belangrijker dan een goede relatie met de EU. Maar de Britse economie en bevolking kunnen daar wel eens anders over denken. 48% wilde in 2016 in de EU blijven. Van de 52% die wel wilde vertrekken wilde een groot deel wel een goede en hechte relatie met de EU houden. Een mislukte Brexit zal niet alleen een economisch, maar ook een politiek probleem worden.
@3: Juist aan het deel van de Conservatieven waar Boris zijn steun heeft (de extremeemste anti-EU vleugel) kan hij onmogelijk het Zwitserse model verkopen. Die willen “volledige onafhankelijkheid” (oftewel zich niets aan EU-regels en richtlijnen aan hoeven trekken), maar wel vrijhandel met de hele wereld, inclusief de EU. Dat laatste kan natuurlijk niet samengaan met dat eerste, maar dat vaststellen is en blijft tot op heden taboe, dus de achterban wordt nog steeds een rad voor ogen gedraaid. En zo gaat dat op alle gebieden (ook bv. als het gaat over de rechten en plichten van/naar elkaars burgers).
Dat levert overigens wel vermakelijk proza op van Brexiteers die daar (heel) langzaam achter komen.