We leven te veel op krediet. Wat we de Grieken verwijten, doen we zelf ook. Nederland heeft in relatieve zin de grootste hypotheekschuld van de wereld. We weten wat voor risico’s dat heeft, maar er wordt niets aan gedaan. Prof. dr. Dirk Brounen is hoogleraar Real Estate Economics aan de Tilburg University, in deze gastbijdrage legt hij uit waarom het tijd is dat de overheid de aftocht blaast uit de woningmarkt.
Als het gaat om de subsidiering van sociale huurwoningen staat Nederland op de blacklist van Europa. Europa creëert druk, maar we hebben nog geen straf gekregen. Dus is ook hier de hervorming niet dringend. Maar wat lang duurt, komt soms te laat.
Uitstelgedrag, daar hebben wij allemaal wel eens last van. Zo ‘pieken’ studenten graag vlak voor het tentamen en wachten docenten vervolgens tot het einde van de termijn met het nakijken ervan. Niets menselijks is ons vreemd. Maar sommige zaken kun je beter niet uitstellen.
Neem nou de discussie over het hervormen van de Nederlandse woningmarkt. Dit is een schoolvoorbeeld van Nederlands overheidsbeleid dat van kabinet tot kabinet wordt doorgegeven als een hete aardappel. Terwijl een flinke koerswijziging nodig is om dit belangrijke dossier binnen onze economie weer vlot te trekken. Is het woningmarktdebat echt te ingewikkeld, of zijn de electorale belangen te groot?
Opvallend is dat de gewone Nederlander, als je die spreekt op straat, zich bewust is van de belangrijke keuzes die gemaakt moeten worden; en bereid te spreken over een inlevering, als het om wonen gaat. Het is intussen wel duidelijk dat het belang van een gezond gefinancierde woningmarkt te groot is voor de Nederlandse economie om nog langer te negeren. Dat zeggen toezichthouders in koor bij hun afscheid. Zo gaf Alan Greenspan na zijn afscheid als directeur van de Amerikaanse Centrale Bank ruiterlijk toe dat er te weinig aandacht was besteed aan de fundamenten onder de huizenprijsdynamiek. Henk Don noemde de woningmarkt zelfs ‘het vergeten dossier’ tijdens zijn afscheidsrede bij het Centraal Planbureau.
Er gebeurt van alles, maar zonder duidelijk plan
En het valt niet mee, dit vergeten dossier. Nederland staat bekend als risico-avers, maar heeft in relatieve zin de grootste hypotheekschuld van de wereld. Jarenlang ging dit goed, en ontstond overwaarde op de woning. Maar wie overwaarde ziet ontstaan, weet ook dat de huizenmarkt onder de waarde van de schuldenlast kan duiken. Hier wordt echter niet voor gewaarschuwd, en niets aangedaan. We moeten zien te voorkomen dat de rest van Europa over vier jaar zegt: ‘Waar hebben jullie al die tijd gezeten? Jullie zagen dit toch aankomen?’
Na een kabinet dat de woningmarktdiscussie openlijk verbood in zijn regeerakkoord, luisteren we ook nu weer naar troonredes waarin de heilige huisjes omzichtig worden gemeden. Uiteraard gebeurt er van alles, maar helaas zonder een duidelijk beleid of plan. Wanneer wij willen voorkomen dat de Nederlandse woningmarkt uitgroeit tot de kern van ons volgende economische probleem, is het nu tijd om hardop na te denken over alternatieven.
Hoe komen we bij die woningmarkt va nuchtere keuzes?
Na ruim 110 verlammende jaren met lage corporatiehuren en hypotheekrente-aftrek is het nu een mooi moment om de woningmarkt in Nederland af te laten kicken van de overheid. Wij moeten naar een woningmarkt waarin de consument weer nuchtere keuzes kan maken. Waarin consumenten er niet voor kiezen om te kopen vanwege fiscaal voordeel, maar kiezen voor wonen op basis van hun financiële en relationele situatie. Wonen dat op een duurzame manier past in het huishoudboekje. We kunnen niet wachten tot de wal dit schip keert.
Misschien is uw vraag: ‘Hoe komen we bij die woningmarkt waarin de consument weer nuchtere keuzes kan maken?’ Die vraag wil ik wel beantwoorden. Namelijk door de overheid te vragen geleidelijk aan de aftocht te laten blazen uit deze markt. Door de aloude regeling stapsgewijs af te bouwen, net zoals we de pensioenleeftijd in twintig jaren verhogen tot 67, ontstaat er een woningmarkt waarin een koper en huurder op eigen kracht beslissingen kan en moet nemen, niet langer op basis van eventuele wachtlijsten en subsidies.
(Featured foto is van @10)
Reacties (43)
Toch weer te bang om het H-woord te gebruiken.
Bismarck, in de op één na laatste alinea.
voor!
Ik vind het namelijk een beperking van mijn vrijheid dat ik zo duur mogelijk moet wonen om zoveel mogelijk belastingvoordeel, die ik uiteindelijk weer zelf betaal, te halen.
Geen woonsubsidies en een parallelle belastingverlaging betekent dat we meer keuzevrijheid krijgen om de verhouding woonlasten (inclusief dus indirecte betalingen middels belastingen) en andere kosten te bepalen.
Het huidige systeem betekent dat de overheid bepaalt wat goed is voor ons. Deze betutteling hoort niet in de 21e eeuw.
Ik begrijp deze schrijver niet als hij schrijft: “Na ruim 110 verlammende jaren met lage corporatiehuren en hypotheekrente-aftrek is het nu een mooi moment om de woningmarkt in Nederland af te laten kicken van de overheid.”
Verlammende jaren? In de jaren 1910 en 20? De woningbouwverenigingen waren een prima manier om het voor arme mensen mogelijk te maken toch een beter huis te krijgen. Ze heten niet voor niets “vereniging”. Toen waren mensen geen “woonconsumenten”, die een bewuste keuze maakten op de “woningmarkt”. Ze hadden maar een paar cent, en die werd ze niet afgenomen door een stel huisjesmelkers. Wees blij dat die “corporatiehuren” zo laag waren zeg. Anders waren in de jaren dertig nog meer mensen hun huis uitgezet. Maar die mensen waren toen natuurlijk “consumenten” die geen “rationele keuze” hadden gemaakt “op de woningmarkt” die overeenkwam met hun “carriereperspectief”.
De schrijver vindt zeker dat alles via de markt opgelost moet worden?
Met een schimmige prijsbepaling, die meer met kapitaalvorming, beleggen en gemeentefinanciën te dan met bouwen te maken heeft aan de ene kant, en een kudde “consumenten” aan de nadere kant?
Iets wat kennelijk door deze schrijver voor onmogelijk wordt gehouden, deden mensen toen nog: zich verenigen om er onderling wijzer van te worden, in plaats van een bestuurder of belegger.
Het kan aan mij liggen, maar ik begrijp niet precies wat de gigantische Nederlandse hypotheekschuld te maken heeft met de aanwezigheid van sociale huurwoningen. Als de overheid zich volledig terugtrekt uit de huizenmarkt, zullen de huren op een verschrikkelijke wijze de pan uit rijzen en worden hele stadscentra tot een reservaat voor de rijken. Althans, dat zou ik zeggen, maar ik ben een leek. Misschien dat iemand me het uit kan leggen (Professor Brounen zelf misschien, als hij meeleest?)
Als de hypotheekrenteaftrek af wordt geschaft, zullen huizenprijzen dalen en worden de huren ook lager, waardoor er minder huursubsidie betaald hoeft te worden.
Dat gaat het meeste pijn doen bij de mensen, die pakweg na 2000 een huis hebben gekocht en nooit overwaarde hebben kunnen incasseren.
PS: @003: het belastingvoordeel zorgt er alleen maar voor dat je duurder kunt wonen dan wat je eigenlijk kan betalen. Het grote financiële voordeel van kopen is altijd de overwaarde geweest.
voordeel van verplicht investeren in een huis is niet groter dan voordeel van investeren in waar je zin in hebt.
er is geen voordeel landelijk gezien van subsidies. want het geld moet ergens vandaan komen. subsidies zorgen er alleen voor dat geld ergens terechtkomt ipv ergens anders.
“Als de hypotheekrenteaftrek af wordt geschaft, zullen huizenprijzen dalen en worden de huren ook lager,”
Kun je uitleggen waarom lagere huizenprijen ook automatisch lagere huren betekent?
Ik zie het verband namelijk niet direct.
Dat is hetzelfde verband als al jaren wordt gelegd tussen de stijging van de huurprijzen en de prijzen van koopwoningen. We kunnen er over gaan twisten of dat werkelijk zo is of niet, maar jarenlang heeft dat argument huurverhogingen bewerkstelligt. Als het niet zo werkt, mogen de huiseigenaren / verhuurders dat van mij gerust komen melden, als zij dan tenminste alle huurverhogingen met die achtergrond terug betalen (alle huurverhogingen op basis van het puntensysteem, bijvoorbeeld).
Lijkt me dat huidige huurders bij lagere woningprijzen sneller gaan kopen, waardoor huisbazen geprikkeld worden de huur te verlagen. Tot zover de theorie.
geen hypotheekaftrek = netto duurdere huizen
elke euro extra in een huis levert minder op tov elke euro meer in een andere investering, relatief gezien. vraag naar grotere huizen daalt en vraag naar andere goederen stijgt. lagere vraag = lagere prijzen.
Een marktconforme huur bedraagt 5,5-5,7% % van de WOZ-waarde. Gaat de WOZ-waarde 20% omlaag door afschaffing HRA, dan dalen de huren dus overeenkomstig. Bij afschaffing HRA kan de IB-belasting ca 5% dalen, dus het mes snijdt aan twee kanten.
Een verlaging van de IB is meestal niet wat de voorstanders van afschaffing van de HRA voorstellen.
Dit verhaal is inmiddels wel een beetje een open deur intrappen. Zo om mij heen kijkende en inventariserend, hebben een hoop mensen een huis gekocht zonder zich al te veel over de toekomstige situatie te bekommeren (aflossingsvrij). Daarnaast heeft men de aloude stelregel, locatie, locatie en nog eens locatie overboord gegooid en ingeruild tegen “het bezit van een huis”.
Dat begint zich al te wreken op de woningmarkt en dat zal alleen maar versterkt worden als de markt “vrijgegeven” wordt. Krijg je weer jaren 30 toestanden, 6 maanden gratis huur bij een huurcontract van een jaar, of meubilair, of huis wordt opnieuw behangen en geschilderd naar wens van de nieuwe huurder. Of je kocht, als je al zo bemiddeld was, een huis voor minder dan de helft van de bouwwaarde.
Ik vind het ook goed dat er nu een bankspaarregeling is voor degenen die een mislukte beleggingshypotheek of een aflossingsvrije hypotheek hebben.
“Jarenlang ging dit goed, en ontstond overwaarde op de woning“. Dat was goed?
Naar mijn idee is één van de mankementen in onze economie, het gegeven dat bepaalde zaken een overwaarde kunnen hebben.
Endan de vraag: “Hoe komen we bij die woningmarkt waarin de consument weer nuchtere keuzes kan maken?’” Die vraag wil ik ook wel beantwoorden. Namelijk door de overheid te vragen onmiddelijk en dwingender zich ermee te bemoeien. Een paar zaken die echt niet goed gaan:
– het is van de zotte dat er een huurtoeslag noodzakelijk is. De overheid moet zich dus met de huurprijzen en/of de hoogte van inkomens bemoeien om het recht op wonen voor iedereen te garanderen, zonder kunstgrepen als huurtoeslagen;
– consequent toezicht en afstraffen van het aanbieden van slechte hypotheken;
– het is hier al vaker gezegd: de hypotheekrenteaftrek aanpakken;
– bouwfraudes met wortrel en tak uitroeien;
– kantorenleegstand echt aanpakken;
Het recht op wonen moet het enige leidende criterium zijn.
Hogere lonen en lagere prijzen!
Het probleem met de gesubsidieerde huursector is dat mensen nadat ze meer zijn gaan verdienen toch in hun sociale huurwoning blijven zitten. Die mensen moeten verhuizen naar een duurdere, niet gesubsidieerde, huurwoning of kopen.
Het grote probleem is echter dat wij geen milimeter verschillen met de Grieken, Amerikanen. Na ons de zondvloed. Het is precies zoals OP zegt: als je een op een met mensen praat dan begrijpt men prima het probleem, maar collectief loopt men heel graag achter een popiejopie politicus aan die vertelt dat er helemaal geen probleem is. Nee nog erger: een MP die vertelt dat als de HRA niet zou bestaan hij dat alsnog direct zou invoeren. Die dwaasheid is goed voor 10 zetelt. Het land gaat wel naar de filistijnen.
Het is met de pensioenleeftijd niet anders.
“Het probleem met de gesubsidieerde huursector is dat mensen nadat ze meer zijn gaan verdienen toch in hun sociale huurwoning blijven zitten. Die mensen moeten verhuizen naar een duurdere, niet gesubsidieerde, huurwoning of kopen.”
Waarom moet dat? En waarom is dit een probleem? Mogen mensen niet zelf weten waar ze wonen? Ze nemen wel een ‘mindere’ buurt en een ‘minder’ huis voor lief.
De gesubsidieerde huursector is bedoeld voor mensen met lage inkomens. Dat moeten we vooral zo houden. Als mensen meer gaan verdienen profiteren ze nog steeds van die subsidie. Ten onrechtte. Dit maakt de sociale woning onnodig duur.
Je zou ook kunnen zeggen dat die mensen extra huur of belasting zouden moeten betalen zodat het wonen op zijn minst kostendekkend is.
’t Gekke is dat ik me mij jouw mening meteen voorstel hoe dit moet gebeuren.
Ik zie dan eerst een paar brieven van gemeentewege op de deurmat vallen, dan een dwangbevel en uiteindelijk komt er toch een deurwaarder met een verhuiswagen voorrijden om iemand uit zijn te-goedkope-huis te zetten. Hij wordt dan naar een huis met een geschiktere huur verhuisd en wat niet mee kan, wordt op straat gegooid, want er staat tenslotte in het dwangbevel dat er maar 30 m3 verhuisd wordt.
De contracten moeten veranderen als het om sociale huurwoningen gaat. Op de een of andere manier moet duidelijker in de huur worden omschreven wat er wordt gehuurd en wat er tegenover kan staan. Dan weet iemand dat hij of zij er op een gegeven moment uit moet als er een situatie verandert en hij het niet meer op wil brengen. Een alternatief kan zijn dat iemand geen “woning huurt”, maar “lid is van een woonvereniging”, waarbij het bewonen van een woning tot de ledenactiviteiten behoort. Er moet dan tegenover het lidmaatschap ook iets anders staan, bijvoorbeeld een inkomenscheck. Zijn contributie kan dan worden aangepast en benut voor de vereniging.
Waarschijnlijk is alles fout gegaan toen de woningbouwverenigingen een beleidsinstrument van de overheid zijn geworden. Vanaf toen hadden ze geen zeggenschap meer over de leden en wat ze van die leden konden verwachten.
In het buitenland en/of in het bedrijfsleven is meer variatie doordat daar iemand domweg een hogere huur krijgt aangezegd en daar niet tegen beschermd wordt. Ook de Gemeente Amsterdam deinst niet terug voor enorme huurstijgingen als de marktwaarde van een pand of de grond hoger wordt. Zo’n situatie kun je mensen niet aandoen.
Kennelijk is het in principe alleen voor mensen met genoeg geld en een koophuis om te wonen en te leven hoe ze willen. Die kunnen een goedkoop huis kopen en krijgen geen enkele reprimande.
Begrijp me niet verkeerd ik wil niemand uit zijn huis zetten. In principe moet iemand die teveel verdient verhuizen, maar hogere huur of een woonbelasting hoort, zoals aangegeven @22, ook tot de mogelijkheden. In iedere geval niet de situatie zoals nu waar een hele groot groep mensen in een gesubsidieerde woning zitten, waar ze, met hun huidig inkomen, nooit voor in aanmerking zouden zijn gekomen.
Tot hoever moet je gaan? Ik vind dat rijke mensen ook best bij de LIDL en de ALDI hun boodschappen mogen halen. Waarom zouden ze niet in een goedkope woning mogen wonen een belastingvrije Polo mogen rijden, etc?
Daar is niets op tegen, maar dan heb je het punt gemist dat er wel een probleem is een woning is die met subsidie gebouwd is zodat ook mensen met een laag inkomen in een fatsoenlijke betaalbare woning kunnen wonen. Als er een doorstroming zou zijn dan zou dat de overheid heel veel geld schelen.
Overigens vind ik de vergelijking met de Grieken niet geheel geslaagd: de Grieken konden meer lenen door te liegen over hun inkomens- en vermogenspositie. Nederlanders hebben een hoog inkomen en een hoog (eigen) vermogen.
Hoe staat het trouwens met de Nationale Hypotheek Garantie? Al afgeroomd door de overheid? En klaar voor als straks de huizenprijzen dalen?
Of de “vrije markt” nu de oplossing is voor dit probleem? Ik weet het niet maar ik verbaas me steeds meer dat in deze discussie altijd de redenatie is door hoge heren dat omdat doordat de sociale huurwoningen veel lagere maandlasten hebben dan koopwoningen (= het gat tussen sociale woningmarkt en de koopmarkt) de huren omhoog moeten ipv de prijzen van de koopwoningen omlaag als oplossing om het gat te dichten. Zoals eerdere reageerders reeds opmerkten: het fenomeen woningcooperatie/sociale huurwoning is er niet voor niks. Het lijkt mij een illusie om te denken dat als je alles los laat en de overheid zich geheel terug ut de woningmarkt dat magischerwijs de minstbedeelden in de samenleving nog een fatsoenlijke woning kunnen gaan betalen. (hetzlefde riedeltje kun je volgens mij ook loslaten op de arbeidsmarkt die steeds meer partijen willen “losgooien” met hypes als leerrechten maar dat is een ander verhaal)
Het onderwerp begint trekken van een Griekse tragedie te vertonen.
Ooit was er revolutiebouw, eind 19e eeuw; daaruit kwamen de woningcorporaties voort. In die periode kwam ook de fiscale behandeling van het eigen woningbezit. Dat waren interventies in de woningmarkt, die de overheid deed.
Veel interventie is inmiddels uit de tijd.
Maar laten we niet miskennen wat het is: de woningcorporaties zijn ooit ontstaan als emancipatoire bewegingen van beroepsgroepen, met als doel tegen de markt in kansen op goed wonen te scheppen voor mensen die zich alleen niet op de markt konden redden.
De fiscale behandeling van het eigen woningbezit is ook een interventie in de woningmarkt.
In de jaren tachtig, toen ik net bij VROM werkte verscheen er een radicaal artikel dat pleitte voor een volledige afschaffing van overheidsinterventies op de woningmarkt, behalve voor een minimale steunregeling voor de laagst betaalden. Want zo leerde het KIVI aan Koning Willem 1, als we ons de woonomstandigheden van de allerarmsten niet aantrekken, krijgen we dat op ons brood.
Begin jaren negentig rekenden de beleidsmedewerkers van de Nederlandse Bank al uit dat onze gesommeerde hypothekenschuld de grootste van de hele wereld was, relatief gezien en dat daar iets aan moest gebeuren.
Helaas is dat een visie die een toets geworden is voor het behoren tot de moderniteit of een achterlijk conservatisme.
Ja, we zijn een soort Grieken geworden. Neen, niet een definitieve aftocht van de overheid uit de woningmarkt zal helpen, maar wel een fundamentele herijking van de overheidsinterventies en de mate van detaillering.
Toen ik bij VROM werkte waren er meer dan vijftig subsidieregelingen, na de periode Heerma nog een handjevol. Een goede bewindsman die een beetje politieke ruimte krijgt lijkt mij voldoende.
Doel je op dit verhaal over KIVI en Willem II ? http://www.historischklarendal.nl/wandelen/wandeling1/wandeling1.html
In plaats van een gedegen analyse zie ik in dit stukje alleen veel roepen om privatisering, marktwerking, terugtredende overheid en zo. Dat had wel anders gemogen.
is dit een pleidooi voor ghetto’s ?
Een goede woonomgeving is een basisvoorwaarde voor een maatschappij. Eigen woningbezit helpt daarbij (de eigenaar zorgt uit zichzelf goed voor z’n huis), betaalbare woningen van een voldoende kwaliteit horen daar bij (zodat de agent ook fatsoenlijk kan wonen).
Er zijn drie grote instrumenten waarmee ‘we’ deze ambitie regelen:
1) ruimtelijk ordeningsbeleid en bouwbesluit, waarmee we de plekken aanwijzen waarop wel/niet wordt gebouwd en met welke kwaliteit
2) hypotheekrente-aftrek, waarmee de koper wordt gestimuleerd
3) huursubsidie en het corporatiestelsel, waarmee woningen betaalbaar zijn
Op zich niks mis mee, behalve:
ad 1) dat gemeenten meer verantwoordelijkheden krijgen in combinatie met minder geld/meer risico. En dus naar manieren zoeken om geld te verdienen (zoals via grondprijs). Samen met hogere kwaliteitseisen aan de woningen verhoogt dit de kostprijs. Oplossing: óf meer vrijheid in kwaliteitseisen en meer bouwmogelijkheid geven óf gemeenten voorschrijven welke prijzen ze mogen hanteren.*
ad 2) dat de banken alle teugels hadden laten vieren t.a.v. kredietverstrekking, dat maakte een stimuleringsregeling voor woningbezit overbodig. Inmiddels zijn de teugels weer snoeihard aangetrokken en rente-aftrek in tijd en toepassing beperkt. Hiermee zal de omvang van de hypotheekrente-aftrek de komende jaren al flink afnemen (en prijzen nog flink zakken!). Dus wat is eigenlijk het probleem? Het is m.i. nog steeds verstandig voor ons allemaal dat we geld lenen voor investeringen in woningen, zodat we spaargeld ook kunnen sparen/beleggen (worden we allemaal rijker van). Hypotheekrente-aftrek hoeft wat mij betreft dus niet (meer) afgeschaft te worden.
ad 3) dat net als gemeenten zijn ook corporaties in de richting geduwd dat ze geld moesten gaan verdienen. Daarmee krijg je wat je vroeg: corporaties die ontwikkelaar gaan spelen (grote broek aan) en die op ongewenste manier op hun woningportefeuille gaan sturen (verkoopprogramma’s sociale woningen of investeren in dure woningen ipv betaalbare woningen). Samen met starre regelgeving voor huursubsidie geeft dat ongewenste effecten: mensen gaan scheefwonen, te weinig goedkope nieuwbouw of te weinig doorstroming op de juiste plek. Oplossing is óf corporaties meer vrijheid geven in prijsstelling óf meer dwingen in het verzorgen van goedkoop aanbod maar ze dan ook ondersteunen.*
*) Gewenste oplossing onderstrepen, op basis van je eigen politieke voorkeur. Bij meer sturing krijg je uiteindelijk jaren 70/80 standaardworst-wijken, bij meer vrijheid krijg je af en toe een zeepbel (vooral als de vrijheid komt na periodes van strikte sturing).
Mijn voorkeur: strakkere condities voor instituten (grondbedrijf en corporaties beteugelen in hun ondernemingsdrift, kapitaaleisen banken strakker), maar meer keuzevrijheid (meer RO-ruimte, lichtere huursubsidieregelgeving, meer vrijheid in kwaliteitskeuze, huren vrijgeven, geen overdrachtsbelasting, etc). Just my 10 cent.
Dus wat is eigenlijk het probleem?
Restschuld.
Probeer nu maar eens een hypotheek te krijgen met restschuld als uitgangspunt… Die tijd is (de komende decennia) voorbij!
Mensen met restschuld verhuizen niet: hun vraag en hun huis wordt van de markt gehouden. Het spreekwoordelijke vastlopen van de woningmarkt.
Duidelijk. Maar dat probleem los je niet op met afschaffen van de HRA. Daar moet je gewoon voor aflossen. Alternatief is een deel kwijtschelden en de belastingbetaler de banken laten uitkopen (als fiscaal geoptimaliseerde huiseigenaar juich ik deze optie -op de korte termijn- toe).
Kortom: de vastgelopen woningmarkt trek je niet 1-2-3 los. Dat gaat zo maar 10 jaar duren. Tegen die tijd kunnen eigenaren voldoende hebben afgelost/gespaard om de restschuld op te vangen. Groeimarkt: opvanghuizen voor mensen die eigenlijk willen scheiden! Misschien is een matchingsite wel een goed idee? http://www.hetisjóuw(rest)schuld.nl: ruil uw man in voor een ander d’r man.
Net als in de VS. En net als in Griekenland….
Hmm, wat een lange post is het geworden… Snel weer verder met een projectje stukrekenen ;-)
Wel grappig, in Griekenland is 85% eigen woningbezit. Je kunt dus veel van de Grieken zeggen, maar de hypotheekcrisis hebben ze niet veroorzaakt. En als die er niet was geweest, waren de Grieken nooit in de problemen gekomen met het betalen van hun schulden. Maar ‘wij’ die de hypotheekcrisis veroorzaken geven wel de kleine Griekse burgerman, die arme mede-Judeo-Christelijke Europeaan waar we vroeger zo solidair mee wilden zijn, overal de schuld van. KutnoordEuropeanen.
Laten we eerst maar eens teruggaan naar het concept dat als je geld leent (bijvoorbeeld voor een huis) dat dit met rente terugbetaald *moet* worden.
De vrijblijvendheid en continue schuldenopbouw zonder onderliggende waarde is molensteen om onze nek.
Eerst een mentaliteitsverandering bij de “consument”, de rest volgt daar vanzelf uit.
Sorry, maar je moet nu niet de “consument” overal de schuld van te geven. De consument wil zoveel, maar dat wil nog niet zeggen dat het geleverd hoeft te worden. De “aflossingsvrije hypotheek” wordt door een bankinstelling geleverd, die denkt dat er vraag naar is om zoveel mogelijk van de hypotheekrenteaftrek te profiteren. Dat willen mensen natuurlijk altijd. Als de bank het niet levert, is de mogelijkheid er gewoon niet. En als de politiek dit niet had gewild, was het ook niet doorgegaan. Tenslotte worden er wel meer dingen die “consumenten” willen niet toegestaan of tegen hoge kosten, zoals, alcohol, bepaalde drugs, recht (de griffierechten zijn fors verhoogd), meer dan 2 kinderen, dus daar kan ook lenen zonder terugbetalen wel bij.
“De vrijblijvendheid en continue schuldenopbouw zonder onderliggende waarde is molensteen om onze nek”
Een huis is een onderliggende waarde. Het huis is feitelijk van de bank tot je het af hebt betaald. Banken bieden aflossingsvrije hypotheken aan, en vertellen dat ook aan de kopers van een huis, omdat de waarde van het huis tijdens de looptijd van de hypotheek zo veel zou gaan stijgen, dat je de prijs af kunt lossen aan het eind van de hypotheek zonder dat je ooit een cent zelf af hebt gelost. Dat is ook een aantal jaren goed gegaan, maar was natuurlijk vragen om problemen, omdat een constante stijging van de huizenprijzen ver boven de inflatie een waanidee is, dat onmogelijk voort kan blijven duren.
@038 Van Dyke
Er zijn ook velen gestart met een premie A, B of C koopwoning. Betalen die nu hun subsidie terug?
Waren die huizen zonder subsidie niet gebouwd? Die vraag is nu heel moeilijk te beantwoorden, maar we weten allemaal dat de bouwsector de afgelopen 50 jaar één groot onderonsje is geweest.
De corporaties hoeven in het verleden betaalde subsidies ook niet terug te betalen. Huurders hoeven in het verleden verleende huursubsidie ook niet terug te betalen.
PS: de bouwsector is een groot onderonsje, omdat het daar vaak over hele grote projecten gaat, waar maar weinig aanbieders zijn. Dan heb je een oligopolie, waar de aanbieders de prijzen niet baseren op de kosten, maar de prijzen op elkaar afstemmen, omdat ze weten, dat ze de markt door met slechts enkele mensen te praten onderling kunnen verdelen, en eigenlijk hoeven ze daar niet eens over te praten (een goede onderlinge verstandhouding is voldoende).
Dit geldt trouwens voor alle markten, waar weinig aanbieders zijn. Daarom betalen we ook nog steeds zo veel voor mobiele belminuten, bijvoorbeeld (de kosten voor het aanbieden van een belminuut zijn een fractie van een cent, maar de prijs van een belminuut varieert van enkele centen tot 20 cent per minuut en rond de 50 cent vanuit het buitenland, wat tot winstmarges van honderden tot duizenden procenten leidt).