Gezegend is het land dat het zich kan veroorloven kostbare tijd van een Ombudsman, ambtenaren en experts in te zetten voor terechte maar onbelangrijke kwesties. In augustus deed de Nationale Ombudsman uitspraak over een klacht dat de website van AgentschapNL over windenergie, www.windenergie.nl, onvolledige informatie zou geven, waardoor een te rooskleurig beeld over wind zou ontstaan. De Ombudsman stelde de klager in het gelijk, waardoor in de zomer zowaar een klein stormpje in een glas water ontstond. Hier staat het stuk van de Ombudsman.
De twee belangrijkste geschilpunten zijn deze.
Ten eerste: moeten conventionele centrales meer bijregelen als er meer wind op het net komt? Daardoor worden conventionele centrales namelijk minder efficiënt, en boekt wind minder CO2-winst dan je op het eerste gezicht zou verwachten. Het antwoord is: ja, dat is het geval, maar aanvankelijk stond er ‘nee’ op de gewraakte website. Dat is nu gecorrigeerd: door efficiencyverliezen bij extra op- en afregelen bespaart wind 7-9% minder CO2 dan zonder die efficiencyverliezen. De conclusie blijft ongewijzigd: “Inpassen van windenergie leidt dus tot een significant lagere uitstoot van CO2. Daarmee is windenergie een van de schoonste vormen van energieopwekking.”
Is dat van belang? Technisch-economisch wel, het is goed om te weten dat wind iets minder CO2 bespaart dan op het eerste gezicht lijkt Beleidsmatig is dat niet echt relevant. Klager, Ombudsman en AgentschapNL vermelden namelijk niet dat elektriciteitsopwekking onder het emissiehandel-CO2-plafond valt. Alleen dat plafond en niets anders bepaalt hoeveel CO2 stroomopwekking geeft. Daarnaast is er een elektriciteitsmarkt, waar private bedrijven beslissen welke opties, waaronder wind, ze inzetten om geld te verdienen op de stroommarkt. Daarbij houden ze rekening met fluctuerende CO2-prijzen, en met het feit dat sommige opties voor opwekking zoals zon en wind de natuur volgen en niet op afroep beschikbaar zijn. Dat laatste zijn ze gewend: een wisselende vraag naar elektriciteit door afnemers komt voor de energiebedrijven op het zelfde neer als een wisselend aanbod uit duurzame bronnen. Zo optimaliseren de bedrijven hun portfolio op basis van onder meer de (verwachte) elektriciteitsvraag, vraagpatronen, kosten van opties afzonderlijk én in combinatie met elkaar, aanbodpatronen van zon en wind, CO2-prijzen, etcetera. Met die vragen hoeft de overheid zich verder niet bezig te houden. Zelfs de vraag ‘bespaart wind CO2?’ is voor de overheid niet meer interessant: dat zoeken de elektriciteitsbedrijven op de markten voor stroom en CO2 maar lekker zelf uit.
Tweede discussiepunt: hoeveel megawatt windenergie kan probleemloos, zonder aanvullende maatregelen als energieopslag, in het Nederlandse elektriciteitsnet worden ingepast? Diverse studies, o.a. van Kema, becijferen zo’n 12.000 MW, en die werden op de website vermeld. Maar er zijn ook studies die vinden dat bij 6500 MW de grens ligt, en die werden niet vermeld. Dat moet wel, volgens de Ombudsman. Ook hier weer: op zichzelf terecht. En ook weer: niet erg relevant. We hebben nu zo’n 2200 MW in Nederland, en de grenzen van de inpasbaarheid zijn hoe dan ook nog lang niet in zicht. Ook hier geldt: inpassing wind is geen probleem van de overheid, maar van de bedrijven die op de elektriciteitsmarkt actief zijn. Zij regelen hun centrales wel bij, zij maken wel contracten met afnemers over verschuiving van de vraag in de tijd, zij besluiten wel tot eventuele energieopslag als andere, goedkopere maatregelen uitgeput zijn.
Wat zijn de conclusies? Ja, dat de gewraakte website bredere informatie had moeten geven dan ze deed. So far so good, maar belangrijker is wellicht dat de systemen elektriciteitsmarkt en CO2-markt zo ingewikkeld zijn geworden dat ze niet goed meer zijn te doorzien, en dat daarmee onduidelijk is geworden welke rollen overheden, marktpartijen en anderen hebben in die complexiteit.
Ik denk dat ik daarover maar eens een klacht bij de Ombudsman ga deponeren.
Reacties (14)
“Zelfs de vraag ‘bespaart wind CO2?’ is voor de overheid niet meer interessant.”
Maar het betreft hier wel een door de overheid gefinancierde website. Als het geen overheidszaak is, dan moeten ze dergelijke zaken niet opschrijven. Blijkbaar heeft AGNL naast het Co2 plafon, toch ook een voorkeur voor de invulling daarvan.
Niet geheel onbelangrijk om daar bij stil te staan, gezien ook je laatste opmerking over complexiteit.
Ik snap het eerste punt niet. Een optiemarkt voor elektriciteit kan het probleem van het onzekere aanbod mitigeren maar niet elimineren, lijkt mij.
Blijkbaar wel, want de vraag is ook onzeker en daar heeft de optiemarkt tot nu toe toch weinig problemen mee gehad.
Opties zijn niet gratis. Als in: het risico wordt verschoven naar een clearing house en daarvoor betaal je als energiebedrijf.
JP wil een klacht indienen omdat de systemen elektriciteitsmarkt en CO2-markt zo ingewikkeld zijn geworden dat ze niet goed meer zijn te doorzien, en dat daarmee onduidelijk is geworden welke rollen overheden, marktpartijen en anderen hebben in die complexiteit.
Met andere woorden : JP weet het ook niet meer. Gelukkig ben ik niet de enige die er geen touw meer aan aan vast kan knopen. Hulde voor zijn eerlijkheid.
Verder vindt JP dat het niet relevant is hoeveel windenergie inpasbaar is, anders gezegd , hij weet het gewoon niet. En misschien is het ook niet zo relevant, want wie kan voorspellen hoeveel windmolens de Nederlanders nog willen accepteren? We hebben nu zo’n 2200 MW in Nederland schrijft JP, dat opgesteld vermogen wordt geleverd door zo’n 2200 windmolens. Met gemiddeld dezelfde molenomvang moeten er dus nog zo’n 4400 molens bij om op 6500 MW uit te komen. En op zee bouwen mag even niet want dat vindt Verhaege weer veel te duur. En als al die molens nu in onze energie behoefte konden voorzien dan is het een overweging. Echter de waarheid is dat het aandeel nog steeds een schijntje blijft.
“Inpassen van windenergie leidt dus tot een significant lagere uitstoot van CO2″ is de conclusie. Is dat waar? Volgens mij is het zo dat de uitstoot alleen maar omlaag gaat als er centrales die op fossiele bronnen draaien dicht gaan. Of zie ik nu iets over het hoofd?
De toevoeging aan kolencentrales is groter dan de toevoeging aan windenergie. Dus die conclusie lijkt mij nogal voorbarig. Hebben wij al die stroom eigenlijk wel nodig? Dat hangt er vanaf hoe je het bekijkt. Verhaege wil graag een stroom exporterend land worden in 2020. Het is duidelijk dat daar wel een markt voor zal zijn. De Duitse kerncentrales worden immers allen gesloten. En dan moeten we ook nog allemaal in een elektrische auto. Tja, daar heb je wel een aantal kolencentrales voor nodig…..
De meetlat is niet hoeveel duurzame energie we kunnen plaatsen, maar de meetlat is hoeveel fossiele energie we kunnen verminderen.
Het is heel simpel: Iedere MW die door wind wordt opgewekt, wordt niet opgewekt door het verbranden van fossiele brandstoffen, dus minder CO2. Kennelijk is het alleen minder dan je verwacht doordat de efficientie van kolencentrales achteruit gaat op het moment dat je ze meer bijregelt. (dat lees ik in het artikel althans)
Onderschat de comlexiteit van het energienet zelf niet. Vraag en aanbod van energie moet ten alle tijden exact gelijk zijn anders ontstaat er een onbalans in het systeem en dat is onder andere af te meten aan de frequentie (50Hz). Centrales kun je bijregelen, windmolens niet. Bovendien is het huidige regelsysteem nog “relatief” eenvoudig dankzij centrale opwekking, ipv decentraal zoals bij duurzame energie. Het laatste, het is niet vanzelfsprekend dat de energievraag ook zomaar op ieder moment op iedere plaats kan worden geleverd. Dit is afhankelijk van de capaciteit van indivuele netten.
Het is heel simpel: Iedere MW die door wind wordt opgewekt, wordt niet opgewekt door het verbranden van fossiele brandstoffen, dus minder CO2.
Hmmm… je bent toch techniek student? Dan moet je toch kunnen begrijpen dat er iets achter deur nummer drie zit?
Overigens is MW een maat van vermogen en niet van energie. Ha!
haha, agreed, ik had een tijd moeten specificeren. 1 uur nemen dan maar, dan hebben we 1 MWh. Als je deze hoeveelheid energie met een kolencentrale moet opwekken heb je 600 kilo CO2 ;). Met wind 0.
Deur nummer 3? Energiebehoefte verminderen dan maar, succes.
Het is heel simpel: minder CO2 kan alleen door minder fossiel te verbranden. Voeg 100 eenheden wind en twee eenheden fossiel toe dan is er nog steeds sprake van een toename in CO2. Van afname is pas sprake als er eenheden fossiel worden weggenomen.
Centrales kun je bijregelen, windmolens niet.
Waarom eigenlijk niet? Je kan een molen toch stil zetten of loskoppelen, beziehungsweise aan zetten of aankoppelen? Ik begrijp dat je dat liever niet doet, omdat je het liefst alle windmolenelektriciteit gebruikt die je maar kan krijgen, maar het kan in principe wel. Net zo goed als we van een centrale accepteren dat we niet altijd het maximale leverbare vermogen ervan nodig hebben/gebruiken, zou je dat ook bij een molen moeten doen.
Je moet een centrale of windmolen zien als een energieomzetter. Dus bij een centrale wordt b.v. gas met een turbine omgezet in mechanische energie en vervolgens met een generator naar elektrische energie. Als ik nou veel stroom trek uit de generator wordt hij zwaarder belast en gaat hij langzamer draaien (deze generator draait met 50Hz, maar dan zakt de frequentie(snelheid) dus in, vandaar de frequentieregeling). Ik kan dan, simpel gezegd, gewoon meer gas verstoken om de generator weer op 50Hz te laten draaien en vraag en aanbod worden weer gelijk Een centrale kan op deze manier werken op een bepaald percentage van zijn piekvermogen en dat is vrij te kiezen.
Bij een windmolen ligt dat anders, want ik kan dus niet meer wind toevoegen om sneller te draaien als ik meer stroom trek. Kortom 2 problemen. 1: als ik meer energie uit de molen trek dan dat er windenergie inkomt, 2: andersom.
Voor Tennet is het van belang dat het energienet in balans (vraag=aanbod) is. Altijd. Dus ook met kerstmis en als het dan niet waait heeft Tennet een probleem, want dan kunnen ze met windmolens niet de energie leveren die wel gevraagd wordt. Tennet heeft dus een bepaalde reserve capaciteit nodig om toch te kunnen garanderen 365/24/7 de energie te kunnen leveren die gevraagd wordt. Kunnen ze dat dan niet dan is hun enige redmiddel nog om bepaalde netten af te sluiten en gaat Nederland huillie huillie doen.
BTW, mocht het complete net helemaal instorten, dan zijn al helemaal de rapen gaar, want dat krijgen ze never nooit meer opgestart. Maar dat wordt off topic. Zou overigens de beste terroristische aanval ever zijn om gewoon drie hoogspanningsnetten in Nederland op te blazen. (Ik ga er even vanuit dat er geen terroristen zijn die dit lezen xD)
Gaat de ombudsman zich binnenkort nu ook buigen over de voorlichting vanwege onze overheid betreffende kernenergie, vekeersveiligheid, deelname door Nederland aan de oorlogen van de USA en de toegankelijkheid van onderwijs op alle niveau’s voor alle inwoners van Nederland? Graag, lijkt me namelijk allemaal ook wel belangrijk, naast de voor de werkelijkheid van vandaag volstrekt irrelevante kwestie of er nu 6500 of 12000 MW windenergie inpasbaar zou zijn. Want alles kan, als je het maar echt wil, toch?
Waar een wil is een weg en in die zin is het niet relevant meer of 6500 of 12000 inpasbaar is. Anders gezegd: indien je per se 12000 windmolens wilt voor een kleine bijdrage aan energie of 6000 windmolens voor een iets minder kleine bijdrage dan kan dat vast wel.
Ondanks de 12000 windmolens is er nog steeds geen garantie dat er dan kolencentrales dicht gaan. Van minder CO2 is pas sprake als er minder fossiel wordt verbrand. Ondanks het plaatsen van 12000 windmolens is er nog steeds sprake van toename van CO2 indien je ook kolencentrales bijplaatst.