“Het staat geleerd, maar dat wil niet zeggen dat het ook altijd de beste deskundigen zijn”
“Van controlegroepen hebben juristen nog nooit gehoord.”
In een artikel in de Volkskrant (sorry, moet je voor betalen) wordt uitgelegd dat er nog het nodige mis is bij het gebruiken van wetenschappers in de rechtszaal.
Drie belangrijke problemen spelen daarbij. Hoe weet je nou of een bepaalde wetenschapper een goede is? Kan die wetenschapper wel zijn kennis op de juiste manier vertalen naar de betreffende rechtszaak? En hoe kunnen juristen (rechters en advocaten) de juiste vragen stellen en de informatie op waarde schatten als ze zelf onvoldoende wetenschappelijke kennis hebben?
Gegeven de problemen na het gebruik van bewijs van wetenschappers in recente rechtszaken (Schiedamer parkmoord, Puttense moordzaak), hele relevante vragen.
Hierover is deze week gesproken tijdens een symposium. Er is tevens een nieuw tijdschrift “Expertise en Recht” uitgekomen. De eerste uitgave is gratis.
Reacties (11)
Waar ik nog wel het meest woedend over kan worden, zijn de belachelijke lage schadevergoedingen die aan de slachtoffers worden toegekend. Neem nou Cees Borsboom. Die heeft ten onrechte 4 jaar in de bak heeft gezeten en wordt afgescheept met een schamele 600650 euro aan schadevergoeding. Als ik hem was, zou ik iedere laatste cent van dat schijnt inzetten om het Nederlandse OM volledig van de aardbodem te doen verdwijnen.
Dit heeft allemaal niks met ‘wetenschap en recht’ te maken. Wat in de twee genoemde zaken en ook in de in mijn ogen nog veel triestere zaak van Lucia de B (http://www.luciadeb.nl) een veel grotere rol heeft gespeeld, is doelbewuste manipulatie en achterhouden van bewijs door medewerkers van het OM en de politie. Ik heb van deze mensen nog niemand achter de tralies zien verdwijnen, maar ze moeten dondersgoed geweten hebben waar ze mee bezig waren en van mij mogen ze jaren de bak in.
Hoe weet je nou of een bepaalde wetenschapper een goede is?
Da’s alleen maar lastig te beantwoorden als je diploma’s, cv’s, lidmaatschaop van he KNAW of een Novelprijs in twijfel trekt.
Kan die wetenschapper wel zijn kennis op de juiste manier vertalen naar de betreffende rechtszaak?
Huh?? Dat is toch de taak van de aanwezige specialisten (advocaten, officier en rechters). Deze vraag wordt toch ook niet gesteld als het om andere getuigen gaat?
En hoe kunnen juristen (rechters en advocaten) de juiste vragen stellen en de informatie op waarde schatten als ze zelf onvoldoende wetenschappelijke kennis hebben?
Gewoon de dombo uithangen. “Wat bedoelt u nou daarmee?” en Kunt u dat in gewone mensentaal uitleggen?” lijkt me meer dan voldoende.
De enige wetenschappers die echt bewijs in kunnen brengen, zijn volgens mij, diegenen die het bewijs hebben moeten onderzoeken en/of leveren, zoals forensische experts.
Alle andere hebben toch de status van getuige-deskundige, wiens opvattingen bestreden kunnen worden met een andere getuige-deskundige? Of ik kijk nou teveel Law & Ordertelevisie?
@Peter: Het probleem met wetenschap en recht doet zich volgens mij enkel voor als het gaat om veroordelingen op basis van kansberekeningen. Daarbuiten kom je er wel met een “wat bedoelt u nou precies?”-houding – ik kan me in ieder geval geen voorbeeld voor de geest halen van een echte wetenschappelijke dwaling.
Maar wie binnen het juridisch systeem zou bijvoorbeeld in staat moeten zijn om vast te stellen dat een psycholoog die een kansberekening doet daar helemaal niet gekwalificeerd voor is? Volgens mij niemand. Of we moeten bij iedere zaak die op basis van statistiek wordt gevoerd, verplicht een wiskundige alles laten controleren.
We zouden ons dan wellicht ook af moeten vragen of dergelijke veroordelingen, die uitgaan van wat aannemelijk is op basis van al dan niet juiste statistische berekeningen op basis van al dan niet juiste/volledige informatie, uberhaupt nog zouden moeten toestaan. Wat mij betreft niet.
Maar volgens mij zouden we al een heel eind komen als we manipulatie door medewerkers van politie en OM gewoon zouden vervolgen. In alle genoemde zaken was volgens mij namelijk in eerste instantie sprake van manipulatie en pas in tweede instantie van wetenschappelijke dwalingen op basis van die gemanipuleerde gegevens.
Dus, nee, volgens mij kijk je niet teveel Law & Order, maar ik hier feitelijk nauwelijks sprake van problemen op wetenschappelijk gebied, maar gaat het om doelbewuste manipulatie door mensen die voordeel hebben bij een veroordeling. Kortom, fraude.
Het lijkt me geen gek idee als rechters de mogelijkheid krijgen om bijvoorbeeld via de KNAW een oordeel van onafhankelijke experts te vragen.
@2: “Gewoon de dombo uithangen. “Wat bedoelt u nou daarmee?” en Kunt u dat in gewone mensentaal uitleggen?” lijkt me meer dan voldoende.”
Tijd is wel een probleem. Stel dat er een zaak komt over het Buma-standpunt dat YouTube embedden heropenbaring is en de rechter is iemand die van zijn kleinkinderen afhankelijk is om zijn computer op orde te houden. Het kan hem best allemaal uitgelegd worden, maar dat gaat wel een paar procesdagen duren.
Je kunt domweg nooit vertrouwen op de integriteit van één “wetenschapper”. Ik zie hierom alleen een vorm van contra-expertise* als een oplossing.
Totaal off topic. Sorry.
Maar graag aandacht voor een Turkish Human Right activist, advocaat in de Malatay Murders and a good friend. De brief welke de Turkse reachtbank ontving is te lezen below.
Remember: Orhan is de advocaat van de slain victims:
http://www.turkishdailynews.com.tr/article.php?enewsid=96528
Misschien Sargasso kan doe something? Orhan is bereid zijn verhaal te vertellen. Contact met Bernard Bouwman van NRC en NOS is already made.
This letter shows some real intentions of Turkey.
Regards
Hans in Istanbul/Athens/Amsterdam
Maar volgens mij zouden we al een heel eind komen als we manipulatie door medewerkers van politie en OM gewoon zouden vervolgen. In alle genoemde zaken was volgens mij namelijk in eerste instantie sprake van manipulatie en pas in tweede instantie van wetenschappelijke dwalingen op basis van die gemanipuleerde gegevens. #4
Volledig mee eens, ook in bredere zin. En dan heb ik het over de tunnelvisie en scoringsdrift die standaard aanwezig is bij het opsporen en soms afdwingen van de feiten zodat “we” (OM+politie) een zaak hebben “voor de rechter”.
Daarom is die naieve opvatting “als je niks fouts doet heb je niks te verbergen” zo gevaarlijk.
Beetje mystikisch qua interpretatie, zelfs via meta (eigenmetapher), maar het laat de onwaarde van feiten zien op dat hogere niveau. Meteen vergeten jongens, hoef je niet te kennen, wordt niet gevraagd op het examen. ;)
2 @peter
“De enige wetenschappers die echt bewijs in kunnen brengen, zijn volgens mij, diegenen die het bewijs hebben moeten onderzoeken en/of leveren, zoals forensische experts.”
Waarheidsvinding, feiten?
Interpretatie van de desbetreffende onderzoeker, wetenschapper en invulling (interpretatie) van die ‘feiten’ door de desbetreffende rechter(s).
Daartussen kan er veel verkleuring plaatsvinden!
Het hangt hierbij veel af van schijnbaar irrelevante zaken als; waar en bij wie heb je je opleiding genoten, in welke vakgroep heb je je diploma gehaald, werkervaring en richting van interesse etc.
Volgens mij zijn dit factoren die niet zo gemakkelijk vastgesteld kunnen worden via CV, diploma e.d.
Zo ook rechters, advocaten en OM medewerkers die in hun wijsheid zaken de revue laten passeren met mogelijke bias.
De bovenstaande vragen, in het artikel, zijn wel degelijk van groot belang wat mij betreft! En totaal niet feitelijk te beredeneren, dat maakt het ook zo lastig en veelomvattend als we het daar over gaan hebben.
Als we uit zouden gaan van waarheidsvinding door de diverse deskundigen, omdat ze wetenschapper zijn en het dus ook ‘weten’, zijn we ver van huis. Gelukkig is dit niet zo.
Maar een zeer gezonde vraagstelling of de zaken wel zo vast staan als we aannemen, is wat mij betreft zeer zeker op de plaats.
Het woord alleen al ‘getuige-deskundige’ impliceert al veel. ‘Dus hij/zij zal het wel wetenschappelijk verantwoord hebben onderbouwd.’
Dat kan, maar evengoed kan het ook niet.
En het gaat er om wie van de partijen hem/haar inroept om te verkrijgen wat ze willen!! En dat is inderdaad een getuige als alle anderen!
Ik vermoed dat het in de rechtspraak redelijk meevalt met de inzet van wetenschappers. Ik ken tenminste geen zaak die uitgelopen is op een wekenlang durend symposium waar diverse wetenschappers elkaars waarheden, onderbouwd en wel, bestreden.
Want dat zou natuurlijk ook kunnen gebeuren als er fiks van de wetenschap gebruik wordt gemaakt.
Moet de wetenschap dan uit de rechtszaal worden geweerd omdat het bij een aantal zaken tot fouten heeft geleid?
Bij de eerste twee vragen kun je net zo goed het woord ‘wetenschapper’ vervangen door rechter/advocaat/officier van justitie. Want ook zonder wetenschappers aan hun zijde zijn ze net zo feilbaar. Er zijn tenslottte ook een aantal zaken fout gelopen zonder hulp van wetenschappers.
Alles wat wordt ingebracht in een rechtszaak moet verifiëerbaar zijn. Zo niet, dan is er blijven er twijfels en is de zaak niet waterdicht en hoort een verdachte vrij gelaten te worden.
Rechtspraak blijft toch een groot gedeelte een emotionele zaak. Zie Joran v/d Sloot. We proberen het zo rationeel aan te pakken, wetenschappers zijn daarbij handig.
De vraag of wetenschap waarheid benadert is hier echter niet mee beantwoord. Onze rechtspraak is namelijk gemankeerd, dat komt door een prettige inconsequentie in dit systeem: het werkt met mensen.
By the way, ik ga 12 Angry Men nog maar eens opzetten!