COLUMN - Gelukkig heeft het kabinet vorige week besloten ook het openbaar vervoer te steunen: voor de NS en de andere OV-bedrijven (stads- en streekvervoer) trekt het tot eind dit jaar 1,5 miljard uit. De noodsteun voor de KLM is aanzienlijk rianter: zij kan rekenen op een garantstelling van 2 tot 4 miljard, die – zoveel is nu al duidelijk – geheel opgesoupeerd zal worden, en zelfs dan is lang niet zeker of ze de coronacrisis zal overleven.
De afweging komt me scheef voor. Van bussen, trams, metro’s, pontjes en treinen zijn aanzienlijk meer mensen voor hun dagelijks leven afhankelijk dan van het vliegtuig. Zou het openbaar vervoer sterk inkrimpen, dan kunnen miljoenen mensen niet langer naar school, werk, familie of sport: het is cruciale infrastructuur. (Vergeet ook de werkgelegenheid niet; alleen al de NS heeft 20 duizend mensen in dienst.)
We kunnen niet zonder goed openbaar vervoer.
Het alternatief, overigens lang niet voor iedereen betaalbaar of doenlijk, is de auto – een notoir vervuilende manier van vervoer. Auto’s nemen bovendien akelig veel ruimte in beslag, zowel qua wegennet als met de parkeerplaatsen voor al die eigen wagens, die meestal maar een paar uur per dag worden gebruikt, en de rest van de tijd glimmend staan te niksen.
Slecht OV is een enorme aanjager van autobezit. Nadat corona uitbrak en dienstregelingen door het hele land werden geminimaliseerd, nam de verkoop van tweedehands auto’s op slag enorm toe; branchevereniging Bovag jubelde vorige week in een persbericht dat er in geen jaren in de meimaand zoveel occasions waren verkocht als nu: dik 111 duizend. Tel uit je milieuwinst: we moesten de auto toch juist uit?
Er zijn meer opmerkelijke afwegingen gemaakt. Er gaan via de NOW-regeling miljoenen naar Booking, een in essentie parasitair bedrijf dat geld afroomt van hotels en kleine verhuurders, dat bovendien tussen 2010 en 2018 via een taks ruling 1,8 miljard van de Nederlandse staat cadeau kreeg, en dat sinds 2018 voor 14 miljard eigen aandelen heeft opgekocht. Het bedrijf strijkt zijn winsten zelf op maar wentelt zijn kosten steevast op de belastingbetalers af.
Intussen laten we de kunst- en cultuursector domweg instorten. Die moet het doen met een schamele 300 miljoen, waarvan bovendien het meeste naar de zalen gaat, niet naar de mensen die er optreden; artiesten krijgen een uitkering op bijstandsniveau. Reken maar dat het meer tijd kost om een nieuw gezelschap als Scapino op te bouwen, of een levendige cultuur van theatergezelschappen, performers en entertainers tot bloei te brengen, dan om nieuwe parasieten als Booking te vinden.
Behalve geld uitdelen zou de overheid her en der ook flink mogen afromen. Meer winstbelasting voor bedrijven, minder belasting op arbeid; minder btw op gebruiksgoederen; en vooral: belastingontwijking stoppen. Bij crisis hoort ook de herverdeling van middelen, opdat we in stand houden wat we niet kunnen missen.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (2)
Ja, maar de HRA…
“De noodsteun voor de KLM is aanzienlijk rianter” Een garantstelling is alleen maar een verzekering en geen subsidie, in principe komt hoeft dat geld niet eens uitgegeven te worden tenzij de maatschappij failliet gaat. Een goede reden om geen onmogelijke eisen aan dat bedrijf te stellen die de concurrentie positie van die maatschappij aantast.
“Tel uit je milieuwinst: we moesten de auto toch juist uit?” Corona of file, dat is voor veel mensen en makkelijke keuze. Bovendien rijden we over een paar jaar allemaal schoon en autonoom dus het OV heeft sowieso zijn langste tijd gehad.
“artiesten krijgen een uitkering op bijstandsniveau” De meeste artiesten zijn ZZP’er en komen dus in aanmerking voor een aanvullende TOZO uitkering. Niets weerhoud de artiesten ervan om zonder publiek door te balletten en te musiceren dus dat die vaardigheden wegvallen zal wel meevallen.
“Behalve geld uitdelen zou de overheid her en der ook flink mogen afromen.” Een goed idee om een herstart van de economie gelijk de kop in te drukken. Unilever is al vertrokken de hoogovens staat op sluiten, Boris en de Aziaten zullen andere vertrekkende bedrijven meer dan verwelkomen.