Wat moet je Wobben?

Een van de lastigste problemen bij Wobben is: je weet niet wat er aan documenten ligt bij de overheid. Gericht vragen naar een bepaald stuk is lang niet altijd mogelijk. Dat vereist nadenken: wat zou er kúnnen liggen?

Lukraak dingen opvragen is niet de bedoeling, zo’n verzoek kan sneuvelen op het argument ‘onevenredige werklast’ voor de betrokken ambtenaren. Mede om die reden is de ‘bestuurlijke aangelegenheid’ in het leven geroepen. Een Wob-verzoeker moet aangeven over welke bestuurlijke aangelegenheid hij informatie wil. En dat is – soms – gemakkelijker gezegd dan gedaan, zo blijkt uit een lopend Wob-verzoek van Sargasso.

We willen weten hoeveel enkele grotere gemeenten – waaronder Eindhoven – uitgeven aan extern ingehuurd advies. Niet de (salaris-)kosten van interim-managers, maar de kosten van buiten de deur bestelde adviesrapporten. Dat lijkt een simpele vraag. Als bestuurlijke aangelegenheid wordt aangegeven: ‘kosten extern advies’.

Maar dan de praktijk.

Eindhoven meldt dat ze geen lijst heeft van bestelde rapporten. ‘Wel zijn in de archieven over alle bestuurlijke aangelegenheden waar Eindhoven zich mee bezig houdt ongetwijfeld rapporten of andere stukken te vinden die door externen zijn opgesteld’, zo meldt de gemeentelijke juriste. Het gaat echter om een ‘onbegrensde hoeveelheid onderwerpen’ en Eindhoven verzoekt dan ook om ‘het verzoek te preciseren en de bestuurlijke aangelegenheden te noemen waarover u de informatie wenst te ontvangen’.

Het antwoord is: in principe alle bestuurlijke aangelegenheden. Wij weten immers niet over welke onderwerpen Eindhoven rapporten heeft laten opstellen. Sterker nog: wij weten niet eens met welke bestuurlijke aangelegenheden de stad zich eigenlijk bezig houdt.

Nader telefonisch overleg levert niets op, en dan komt het formele Wob-besluit van de gemeente: ‘Het onderwerp bestuurlijke aangelegenheid kosten extern advies kent de gemeente niet. Er wordt op inhoudelijk onderwerp gearchiveerd. Een lijst van rapporten e.d. wordt niet bijgehouden op één centrale plaats gecombineerd met de kosten’, schrijft de juriste. ‘Ik concludeer dat het ondanks de door mij geboden hulp u niet gelukt is een concreet inhoudelijk onderwerp te noemen. Er is daarom in de gemeente Eindhoven geen sprake van een bestuurlijke aangelegenheid omdat de door u gevraagde informatie slechts te destilleren is uit een grote hoeveelheid bij de gemeente Eindhoven berustende stukken. (..) Omdat het voor de gemeente Eindhoven geen bestuurlijke aangelegenheid betreft neem ik uw verzoek niet in behandeling’.

Ergo: als de verzoeker niet weet onder welk trefwoord of in welke dossiermap bepaalde informatie is opgeborgen, wordt het verzoek gewoon terzijde gelegd.

Een mogelijke uitweg uit deze Catch 22 is natuurlijk het opvragen van alle facturen voor adviezen en rapporten die bij de gemeente zijn binnengekomen. Voordat we dat doen gaan we eerst in bezwaar tegen het Eindhovense besluit.

De jurisprudentie is overigens vrij duidelijk over waar de grens ligt van een bestuurlijke aangelegenheid. ‘Vanaf het moment dat de overheid met van derden afkomstige documenten iets doet of moet doen, is er sprake van een document dat betrekking heeft op een bestuurlijke aangelegenheid’, zo vat voormalig landsadvocaat Eric Daalder het samen in zijn ‘Handboek van openbaar bestuur’. Een brief aan de burgemeester om hem te feliciteren: geen bestuurlijke aangelegenheid. Een klacht, ook al belandt die in de la: bestuurlijke aangelegenheid, en wel onder het kopje ‘Het niet op behoorlijke wijze omgaan met de betreffende klacht’. En rekeningen voor adviesrapporten moeten worden betaald, dus bestuurlijke aangelegenheid.

Het is al eerder gesteld: een openbaar register van bij de overheid berustende documenten zou veel van dit soort praktische Wob-hobbels wegnemen.

Heeft u tips over onderwerpen die een Wob-verzoek waard zijn? Mail ons op wob at sargasso punt nl. Hoe concreter de informatie, hoe groter de kans dat we het (kunnen)  oppakken.

Foto Flickr cc Marcel Germain