DATA - Afgelopen zaterdag scheef Ferry Haan, docent economie, in de Volkskrant dat we in Nederland eigenlijk af moeten van het ‘zittenblijven’. Nederland heeft relatief veel zittenblijvers, zeker in vergelijking (p.2) met de Britten, Finnen of Zweden. Volgens Haan levert al dat gedoubleer niets op, behalve frustratie. En dat terwijl de kosten van extra jaar voortgezet onderwijs maar liefst 4000 euro zijn. Je zou met de helft van dat geld al een goede zomerschool kunnen organiseren – dan kunnen docenten die geen behoefte hebben aan een lange vakantie meteen ook wat extra’s verdienen. Een sympathiek idee. Te meer ook omdat de kosten van zittenblijven eigenlijk nog veel hoger zijn. Maar hoeveel hoger?
Allereerst die 4000 euro. Ik weet niet waar Haan die vandaan haalt, maar in het huishoudboekje van Nederland (twee keer doorklikken) staat dat een leerling in het voortgezet onderwijs 7400 euro per jaar kost. En daarmee zijn we er nog niet. Eigenlijk zou je ook willen weten wat een leerling (en de maatschappij) misloopt door een jaar langer op school te blijven, de zogenaamde ‘opportunity costs’. Een leerling komt bijvoorbeeld ook een jaar later op de arbeidsmarkt.
De OESO bracht de totale kosten van zittenblijven voor o.a. Nederland in kaart. In 2009 hadden 50.000 leerlingen van 15 jaar ergens in hun schoolcarrière een jaar overgedaan, wat de overheid met bijna 400 miljoen dollar aan ‘directe kosten’ opzadelde, omgerekend (ook naar PPP) ongeveer de eerder genoemde 7000 euro per leerling. De ‘indirecte kosten’ van het later op de arbeidsmarkt komen zijn volgens de OESO, afhankelijk van het uiteindelijke onderwijsniveau, zo’n 2 tot 2,7 miljard dollar, gebaseerd op wat iemand zou verdienen (gemeten met ‘arbeidskosten’, om een voor mij onduidelijke reden).
Het rare is dat de OESO vervolgens die totale kosten (ongeveer 2,4 tot 3,1 miljard dollar) deelt door het totaal aantal 15-jarige schoolgangers (ongeveer 183.000) waardoor de rekening per leerling slechts 13.000 tot 16.700 dollar is (omgerekend 11.000 tot 14.500 euro). Dat is alweer een stuk hoger dan Haan’s 4000 euro, maar ik zou toch denken dat je de totale kosten deelt door het aantal zittenblijvers, en dat je dan zelfs ergens tussen de 40.000 en 50.000 euro uitkomt.
Ik ben het om een aantal redenen sowieso niet eens met deze berekening van de OESO – opportunity costs is een dubieus concept en de baten van zittenblijven op de arbeidsproductiviteit zou je ook mee moeten wegen – maar ik zou toch graag willen snappen wat de OESO hier nou precies aan het doen is.
Iemand?
Foto: CC Flickr
Reacties (16)
een percentage zittenblijvers gewoon meebegroten. Dan kost het niks.
Niet meegaan in dat gezeur om kosten, komt alleen maar narigheid van. Beter onderwijs lijkt me zinvol, maar maatregelen tegen iets leveren meestal voornamelijk ontduiking van de maatregel op en verder niets, idem met het belonen van bepaalde statjes om de prestaties te beoordelen. (Zo lieten veel scholen alle leerlingen waar ook maar enige twijfel over was het voorlaatste jaar zitten, zodat hun slagingspercentage toch hoog bleef. Ik had niet de indruk dat het de scholen motiveerde om de leerlingen die op de grens zaten beter te begeleiden.)
Eens met @1 en @2.
Hoor eens, leven kost geld, je hebt niet alles in de hand, mensen blijven wel eens zitten om allerlei redenen. Sommige kinderen eten meer, anderen minder, en ze worden even groot of even slim. Nou en?
(Neem nou laatst, in een andere tak van sport: strenge vorst in het voorjaar heeft voor grote schade in de fruitteelt gezorgd. Voortaan de strenge vorst dan maar afschaffen?)
Kortom: hou er gewoon rekening mee in je begroting. Je kunt het hooguit goed bijhouden en het is natuurlijk interessant als er minder of meer zitten gebleven wordt.
Afgezien daarvan zijn er toch wat gekke dingen aan de hand in de berekening.
1. Want in deze tijd is het toch alleen maar goed als iemand een jaartje later op de arbeidsmarkt terecht komt, vanwege de jeugdwerkloosheid? Dus je maakt mij niet wijs dat dat geld zou kosten.
2. En ook zie ik een vreemde overgang van een longitudinale berekening “In 2009 hadden 50.000 leerlingen van 15 jaar ergens in hun schoolcarrière een jaar overgedaan” naar een diachronische “de OESO vervolgens die totale kosten (ongeveer 2,4 tot 3,1 miljard dollar) deelt door het totaal aantal 15-jarige schoolgangers (ongeveer 183.000)”.
Je blijft in je berekening óf in de groep “15-jarigen-die-tot-nu-toe-op-school-hebben-gezeten” (en dat zijn er heel wat), of je blijft in de groep “alle-15-jarigen-die-dit-jaar-op-school-zitten” (en dat zijn er minder).
Weer iemand die z’n carrière als cabaretier misliep.
Mensen blijven zitten als ze de lesstof niet opgenomen hebben.
Ze dan naar een volgende klas sturen is waanzin, ze missen de daarvoor vereiste kennis.
Als iemand een bepaalde opleiding niet aankan, moet beoordeeld worden of als hij of zij er langer over doet het toch nog gaat, en als het oordeel is ‘het gaat niet’ dan lijkt me dat zo iemand een andere opleiding moet gaan volgen.
Het idee is dan ook niet om ze zomaar alsnog naar de volgende klas te laten gaan, maar om ze te begeleiden om de gaten in de kennis alsnog te op te vullen. Het stukje over de zomerschool bevat een goede hint.
De rest gaat over zonder dat ze de stof meester zijn. Naast dat het onderwijsniveau in NL bedroevend is, is er het feit geldend voor praktisch elke leerling: leren doe je om je tentamens te halen.
Opleidingsniveau is overschat. Onderwijs zou meer moeten zijn dan de materie in je hoofd rammen.
maar ik zou toch graag willen snappen wat de OESO hier nou precies aan het doen is.
Als ik de excel-sheet bekijk, dan denk dat het uiteindelijk gaat om de figuur op de tweede tab. Een indicatie geven van de kosten van zittenblijvers ten opzichte van de totale kosten van de middelbare school.
Als dit artikel en het stuk in de volkskrant iets aantoont, dan is dat wel het volgende: economen hebben al nauwelijks verstand van economie, laat staat dat ze ook maar een flauw benul hebben van wat onderwijs inhoudt.
Ik vind de hele manier van redeneren van Ferry Haan fundamenteel onjuist.
“Een school krijgt per leerling 4.000 euro per jaar, ook voor een zittenblijver. Wanneer de helft van dit bedrag gebruikt wordt voor de zomerschool is dit een bezuiniging van 50 procent.” Schrijft hij in de VK.
Maar dat zijn niet de kosten. Dit komt uit de “lumpsum” financiering van 7400 euro per leerling voor de school. Naar de leerling gaat niks. Of je dit kosten mag noemen is zeer de vraag, want één leerling meer of minder doet er nauwelijks toe in de kostenstructuur van de school voor voortgezet onderwijs. Dus 4000 is een zeer abstract gemiddelde van de inkomsten en uitgaven van de school per leerling. Maar de kosten liggen niet alleen in de school, ook ouders maken kosten. Dus is er een ander rekenmodel nodig dan dit heel erg versimpelde.
Een wezenlijke fout voor een econoom is om het gemiddelde voor de hele populatie te gebruiken als schatter voor het gemiddelde van een deel (nl. de zittenblijvers). Aannemen dat E(X) = E(X|A) is fout.
Dan het OESO model. Kun je iets mee als je landen wilt vergelijken, verder niets. Want:-
(a) De cijfers komen uit 2007-2010, uitgerekend in dollars in 2011. Welke conversiekoers voor de euro naar de dollar is gebruikt? In die periode varieerde de dollar tussen 63 en 81 eurocent. Dus een onzekerheid van tenminste 19/63= 30% wanneer je die dollars weer terugrekent naar euro’s.
(b) Er worden cijfers uit het zg. PISA-onderzoek gebruikt. Dat is een steekproef onder ongeveer 4000 leerlingen per land. Kritiek op dit onderzoek in Nederland is fundamenteel: in tegenstelling tot andere landen doen scholen hier vrijwillig mee en _dus_ is de steekproef niet a-select. Wat schoolprestaties betreft is het beeld te positief – het zijn vaak de betere scholen die meedoen.
nuttig commentaar, maar (a) is denk ik niet het punt…die conversie is volgens mij in PPP dollars van 2007… misschien scheelt het iets…
Overgaan of doubleren is een alles-of-niets-beslissing, net als zakken of slagen voor het rij-examen. Deze bivariate beslissing (met twee waarden, een of nul) doet geen recht aan het simpele feit dat ‘leerprestaties’ of ‘rijvaardigheid’ continue variabelen zijn.
Maar ja, ergens moet je de grens trekken. We gaan geen halve of driekwart diploma’s uitreiken.
Er is altijd een druppel die de emmer jammerlijk doet overlopen. Dat is sneu voor de leerling en zijn druppel. Maar laten we wel zijn: dat die emmer al tjokvol zit, dat kan de school niet helpen. Dat ligt aan de leerling, aan de ouders van die leerling die hun kind onvoldoende naar zijn kamer hebben geschopt om huiswerk te maken, of aan alle andere onrechtvaardigheden des levens. Punt is dat die leerling te weinig weet en te weinig kan om over te gaan.
Het idee van Ferry Haan is om de leerling in de zomervakantie een eetlepel water uit die emmer te laten halen, zodat die paar druppels er niet meer toe doen. Dat die leerling het hele jaar door heeft verzaakt, verzuimd, ondergepresteerd, zich niet aan de afspraken gehouden, in de les niet heeft opgelet, zijn proefwerken te laat heeft voorbereid, wordt dan in de zomervakantie in één klap goedgemaakt. Want de leerling is blijven zitten op Nederlands en Frans, dus leert hij er in drie zomerse weken een paar spellingregels bij en een lijstje Franse werkwoordvervoegingen, en voilá: al zijn zondes worden uitgewist.
Schoolbesturen kennende, vermoed ik dat zelfs een inspanningsverplichting – deelname aan de zomerschool – genoeg is om ‘over te gaan’. Zoals voorheen met de ’taak’: een rijtje opdrachten in de zomer afmaken, en hup, je mag over. Zo wordt de verantwoordelijkheid voor het overgaan van de leerling verplaatst van leerling naar school en leraar, die een mooi rijtje opdrachten moeten verzinnen en er nog drie zomerse weken les in moeten geven ook.
Bent u gezakt voor uw rijbewijs? Kom toch binnen! Gaat u zitten! Neem een glaasje prik. Bekijk dan deze drie dia’s, we leggen u uit wat het goede antwoord is, en als u aan het einde de goede antwoorden noemt, krijgt u tóch nog een rijbewijs. Zoiets dus.
School is er niet om diploma’s te halen. School is er niet om over te gaan. School is bedoeld om veel te leren. Als blijk daarvan kun je een diploma krijgen, of overgaan. Leren is het doel, bevordering of kwalificering is een blijk van het behalen van dat doel. Ferry verwart het doel met het blijk daarvan. Een leerling die in de zomervakantie – op kosten van de belastingbetaler, ook dat nog – wat druppels uit zijn emmertje knutselt, heeft nog steeds te weinig gepresteerd om bevorderd te worden tot de volgende klas. En deze sluipweg ondermijnt de motivatie om langs reguliere weg aan de eisen te voldoen.
Hoezo onvoldoende? Rot toch op man, ik ga straks tóch naar de zomerschool.
Dit dan nog afgezien van het feit dat heel wat ouders dankbaar gebruik zullen maken van deze ‘gratis’ methode om hun kind drie zomerse weken onder dak te brengen, zodat ze onbezwaard naar hun werk kunnen of zelf vakantie kunnen vieren.
Want maakt u zich geen illusies: het geld dat de ‘zomerschool’ kost, gaat af van het budget dat voor onderwijs aan alle andere kinderen bedoeld is.
Ik ben er helemaal niet van overtuigd dat het de schuld van de leerling of ouder is als de leerling niet goed presteert, en dat de school of leraar daar niks aan kan doen. Blader maar eens door “Visible learning” van John Hattie. Uit zijn analyse van een grote hoeveelheid onderzoeken blijkt dat de leerling en de ouder effect natuurlijk effect hebben op de leerprestaties, maar (goede of slechte) leraren en schoolleiders hebben een veel groter effect. Dus je pleidooi voor “niet je best gedaan = jammer dan” lijkt me niet erg rechtvaardig. Het is veel logischer om een onderwijssysteem te hebben dat er rekening mee houdt dat een leerling soms de pech heeft bij een slechte leraar terecht te komen, zonder een heel jaar over te moeten doen. Minder zittenblijvers en meer zomers bijspijkeren is dan helemaal niet zo gek.
Wilt u een en ander graag in keiharde euri uitgerekend zien? Ach, als u dan toch met uw calculator in uw hand staat, bedenk dan dat het via een ‘zomerschool’ laten overgaan van een zwakke leerling ongetwijfeld van invloed is op diens slaagkans in het volgende schooljaar.
Oftewel: stuur een belabberde 3-havo-leerling met zes onvoldoendes naar een zomerschool, laat hem wat oefeningetjes maken om door te kunnen naar havo-4, en je zult zien dat-ie in havo-4 straalt. En ook nog eens de rest van de klas ophoudt. Vooral als het aantal zomerschoolklanten in havo-4 vijf of meer bedraagt.
Leuk voor al die andere havo-4-leerlingen, die hun overgang op eigen kracht hebben verdiend.
Hoe was u van plan deze evidente effecten in keiharde euri in uw model te brengen?
En nog wat: zullen we de examenleerlingen die – ach gossie – gezakt zijn niet in de zomer nog wat bijspijkeren, zodat ze in augustus nog een her-herexamen kunnen doen en in september fijn naar het hoger onderwijs kunnen? Misschien kunnen we Ferry Haan vragen het enorme financiële voordeel daarvan uit te rekenen.
Alle gezakte rijexamen-kandidaten laten we direct opnieuw examen doen. Ze zijn er nou toch, daar bij dat examenbureau. Waarom niet drie, vier keer achter elkaar? Waarom niet net zolang tot ze geslaagd zijn? Misschien wil de examinator nog wel wat adviesjes geven. Anders kost het maar geld, en dat moeten we niet willen.
@10 Dat kan die school niet helpen?? Wie levert er dan het onderwijs?
Overigens, nee, ik wil het liever niet in keiharde euri zien uitgedrukt. Dan gaan mensen namelijk bedenken dat het voordeliger is om een boel mensen gewoon lekker af te schrijven, er geen moeite voor te doen, ze niks mee te geven. Hadden ze tenslotte op 13-jarige leeftijd maar verstandiger moeten zijn. Of het is zo ‘oneerlijk’ voor anderen is.
Dat doet er dus niet toe: wat mij betreft geef je met onderwijs gewoon iets belangrijks mee aan kinderen, en niet slechts een economische waarde. Beschaving, in feite.
En daar hebben ze allemaal recht op, en als daar bij sommige leerlingen meer nodig is dan bij andere, bv omdat ze van huis uit wat minder hebben meegekregen, dan gun ik ze dat van harte. En onszelf ook trouwens, want samenlevingen met een hoog algemeen ontwikkelingspeil zijn over het algemeen stabieler en gelukkiger, en ook dat vind ik geen verkeerd streven.
In de V.S. is het normale beleid dat er niemand blijft zitten. Het gevolg van dit beleid is dat in iedere klas een groep leerlingen zit die al jaren geleden is afgehaakt. Sommigen kunnen nauwlijks lezen of rekenen. Maar omdat iedereen over moet gaan, is dat voor de school makkelijk te verbergen, en blijken deze tekortkomingen pas later, als ze al volwassen zijn. Voor de leraren blijft het probleem om les te geven aan een klas met ver uiteen lopende vaardigheden. Maar dat is alleen een probleem als je er een probleem van maakt: ze gaan immers toch allemaal over, of ze nu iets leren of niet.
Een jaar later in de bijstand bespaart de staat ook veel geld, dus zolang er grote werkloosheid heerst gaat het verhaal van later op de arbeidsmarkt NIET op. Feit dat een studiebeurs al niks kost zou al in de begroting kunnen worden opgenomen.
Goede leerkrachten betekent dan ook een besparing en tijdswinst voor de leerling/ student.