OPINIE - Ik schreef al eerder over die malle kwestie in Wageningen, waar een promovendus in zijn proefschrift God niet mocht noemen. Ik meende in eerste instantie dat het ging om anticonfessionele scherpslijperij; in tweede instantie dacht ik eerder aan een decaan die, toen er eenmaal grote woorden als ‘scheiding van wetenschap en religie’ waren gebruikt, overreageerde.
Een tweet van wetenschapsjournalist Martijn van Calmthout van twee dagen geleden maakt de zaak pas goed merkwaardig. Naar aanleiding van de rubriek ‘Twistgesprek’ in de Volkskrant van vanmorgen (waarin het gaat over scherpslijperij) twittert Van Calmthout:
Zou het werkelijk? Bij mij gaan alarmbellen af. Ik heb al een kwart eeuw professioneel redelijk vaak met moslims te maken en heb in al die jaren één keer meegemaakt dat een Nederlandse moslim zich beklaagde over een christelijke geloofsuiting. Dat was in de brochure die de moskee bij mij om de hoek, de Tawheed, in de wijk verspreidde om de dialoog met de buurt te openen. Daarin legde men uit dat Jezus ook in de Koran werd genoemd en dat er dus veel gemeenschappelijks was tussen christenen en moslims. In een voetnoot viel te lezen dat christenen eens moesten ophouden met hun rare idee dat Jezus wijn zou hebben gedronken, want dat kon natuurlijk niet waar zijn.
Dit is het enige mij bekende voorbeeld van een Nederlandse moslim die aangaf aanstoot nam van een christelijke geloofsuiting. Mijn ervaring is dat moslims meer moeite hebben met atheïsme dan met andere godsdiensten. Zelfs de Tawheedmoskee ziet meer overeenkomsten dan verschillen met het christendom. Daarom geloof ik niet dat de Wageningse universiteit werkelijk problemen ondervindt met moslims.
Nu heeft mijn ‘het is niet zo, want ik geloof het niet’ vanzelfsprekend een hoog Elmer Sterken-gehalte, en omdat ik niet alles kan overzien, besloot ik navraag te doen bij iemand die er meer van weet dan ik, mijn goede vriend Richard. Die wees op intolerant islamitisch gedrag ten opzichte van christenen in diverse buitenlanden en kende literatuur waarin theologen elkaars lever proefden, maar kende evenmin een voorbeeld uit Nederland van moslims die protest aantekenden tegen christelijke geloofsuitingen.
Ik moet inmiddels heel sterk denken aan de Affaire-Van der Horst in Utrecht. Deze hoogleraar wilde een afscheidscollege wijden aan de islamisering van het antisemitisme. Iemand vond zijn verhaal onwetenschappelijk, hij moest zich verantwoorden en bewees – na interventies van Hans Jansen (de theoloog) en Hans Jansen (de islamoloog) – dat zijn verhaal uitstekend was gedocumenteerd, waarna Van der Horst werd gedwongen een afgezwakte versie uit te spreken omdat de universiteit zijn veiligheid anders niet kon garanderen. Later bleek dat er niet één islamitische klacht was. Met bestuurders die de academische vrijheid van medewerkers inperken, hebben de geesteswetenschappen geen vijanden meer nodig.
Misschien heb ik teveel boeken over Watergate gelezen en ken ik de verkeerde gevallen academisch wanbestuur, maar ik heb over Wageningen een sceptische eigen theorie. Er is iets verkeerd gegaan en hoge bestuurders zien dat er een probleem ligt. In plaats van te erkennen dat er een fout is gemaakt, zoekt men een reden waarom het eigenlijk geen fout was. Verhalen over boze moslims klinken dan altijd geloofwaardig. Utrecht kwam ermee weg, nu probeert Wageningen het.
Ik kan me vergissen. Misschien heeft Wageningen echt eens een klacht gehad nadat een christelijke promovendus God in zijn proefschrift had bedankt. Uit de aard der zaak zal dat niet bekend worden gemaakt. Ook kan het goed zijn dat Richard en ik een te eenzijdige visie hebben op de islam. Misschien kennen de lezers van dit stukje voorbeelden die wij negeerden. Martijn van Calmthout zal, tot slot, zijn informatie hebben van iemand die hij vertrouwde.
Ik wil dus niet al te absoluut klinken, maar zou graag willen dat Wageningen bekend maakte hoeveel concrete klachten er zijn geweest. In ieder geval bij mij rijst het vermoeden dat men bestuurlijk falen probeert toe te dekken door een stereotype over de islam te bevestigen.
Reacties (8)
Jona Lendering blijft maar speculeren, nu in navolging van een speculatieve tweet van wetenschapsjournalist Martijn van Calmthout, die over die tweet zelf opmerkt dat hij enkel speculeert.
Van alles haalt Jona erbij, tot en met een affaire aan de universiteit Utrecht aan toe. Het is een beetje alsof je Haagse spelletjes tracht te duiden aan de hand van een voorval in de Bondsdag.
De affaire Van der Horst was echter een andere. Die had zijn afscheidsrede opgebouwd als een tweetrapsraket, waarbij hij een doortimmerd historisch exposé over antiek ressentiment tegen joden liet volgen door een schotschrift over islamitische jodenhaat van het niveau ‘van-dik-hout-zaagt-men-planken’.
Wie het stuk van Van der Horst in z’n totaliteit bekijkt, valt onmiddellijk op dat enerzijds de kwaliteit en het aantal voetnoten in dat tweede gedeelte enorm teruglopen, terwijl anderzijds de beweringen een factor zoveel aan stelligheid toenemen.
Nu worden dit soort afscheidsredes opgenomen in een wetenschappelijke reeks. De decaan van de theologische faculteit waar Van der Horst onder viel, en tevens hoofdverantwoordelijke voor die reeks, vond het kaliber van met name het tweede gedeelte van die afscheidsrede onder de academische maat. Terecht.
Ze stapte ermee naar de rector en toen werd het een politiek dingetje, waarmee allerlei mensen zich gingen bemoeien. Op de achtergrond speelden de cartoonrellen in de Arabische wereld eerder dat jaar en de moord op van Gogh een rol.
Wat heeft die affaire nu allemaal met het Wageningse beleid te maken dat verwijzingen naar bovennatuurlijke entiteiten per september 2013 niet langer in dankwoorden zijn toegestaan? Helemaal niets. De enige die over moslims begint is een Volkskrantjournalist, die zelf toegeeft dat hij dat uit zijn duim zuigt.
Pure interessantdoenerij van Jona Lendering, die blijkbaar zo weinig binnenkennis heeft van de bestuurlijke praktijk van universiteiten, dat hij zijn voorbeelden maar uit de krant haalt.
Wat volgens mij ook onderdeel van het verhaal is is dat in Wageningen voor een deel zeer christelijke (phd)studenten/medewerkers zijn te vinden (o.a. bij de studies met agrarische achtergrond, daarnaast bevindt Wageningen zich te midden van de biblebelt). Aan de andere kant juist ook uitgesproken atheisten (bijvoorbeeld bij biologie). In een dorp als Wageningen ontkom je er niet aan dat je elkaar tegenkomt. Ik zou het eerder in die hoek zoeken. Dat er beleid wordt gemaakt om op dat vlak de pais en vree te bewaren ofzo.
…maar zou graag willen dat Wageningen bekend maakte hoeveel concrete klachten er zijn geweest.
Het punt is dat jouw bron voor het vermoeden van klachten van moslims bij Wageningen slechts een tweet is. De vraag is dus waar die van Calmthout zijn info vandaan heeft. Of is die gewoon een beetje aan het stoken: roep maar wat en kijk hoe spastisch er gereageerd wordt?
Ik denk dat er toch eerst wat meer bewijs moet zijn dat Wageningen echt geen dankwoorden meer wil om te voorkomen dat men moslims voor het hoofd stoot. Het lijkt mij meer een broodje aap verhaal. Laat eerst die van Calmthout maar met echt bewijs komen.
Een logje op drijfzand, moeras.
Veenbrandje, lekker stoken.
NB:
Hier een reactie op Calmthout’s tweet. En daarna nog een tweet van van Calmthout even later.
@2: Als Wageninger – afgestudeerde dan – kan ik je zeggen dat dat vermoeden klinkklare nonsens is.
Daarbij ligt dat dorp niet middenin de biblebelt maar aan de rand.
Eigenlijk buiten de biblebelt, scheiding is A12 ;)
Amsterdam is pas een dorp!
@4: Ook ik ben afgestudeerde Wageninger. Wel eens bij de navigators of andere christelijke studentenverenigingen geweest? Wel eens met een Veeteler of student internationale ontwikkelingsstudies over hun geloofsovertuiging gesproken? Daar zitten voldoende studenten tussen waarvan ik me kan voorstellen dat ze zoals De Vries Jezus of God willen bedanken in het dankwoord van hun proefschrift. Of bijvoorbeeld bij het college van Frans de Waal laatst / ik heb bij menig bioloog the God Delusion in de kast zien staan. En Wageningen zelf maakt op het eerste gezicht niet echt uit van de biblebelt. Het is over het algemeen een progressief dorp ten midden van veel confessionelere dorpen. Maar ook in Wageningen krijgen de ChristenUnie en SGP toch nog best wat stemmen:
http://www.wageningen.nl/Actueel/Nieuws/Archief_2012/Uitslag_Tweede_Kamer_verkiezingen_Wageningen_12_september_2012
@5: Dan kan ik niet anders dan concluderen dat wij in twee verschillende Wageningens hebben gewoond ;)
@5 en 6. Overigens is de hoogleraar Van Schaik, die ook een religieus-wetenschappelijke rel heeft meegemaakt, ook oud-Wageninger. Maar Zou die andere Wageninger, eh, Volkert van de, zich hebben afgevraagd: “What would Jezus do?” Ik denk van niet.
Je hebt kennelijk veel soorten Wageningen.
@1: Ik werkte vrij lang aan een universiteit. Dat een bestuur een fout liever niet erkent, is schering en inslag. Daarna zoekt men een excuus waarom het eigenlijk wel mocht. Of dat nu zo is weet ik niet, maar het door Lendering beschreven mechanisme bestaat. De universiteiten zijn niet competenter of integerder dan andere bureaucratieen.