Waarom PVV niet de grootste kan worden

Dit is de tweede gastbijdrage van Güven Erkasla, een jonge Jonge Democraat uit Arnhem-Nijmegen.

Als we de verschillende opiniepeilingen moeten geloven, wacht ons zowel bij de eerstvolgende Europese verkiezingen als de Tweede Kamerverkiezingen een politieke aardverschuiving. Op Europees niveau is de partij van Geert Wilders de winnaar, ook op nationaal niveau staat de PVV op ongeveer 30 zetels. Als de peilingen bij de eerstvolgende verkiezingen waarheid mag vertonen, dan groeit de PVV extreem.

Dit keer zal ik mijn artikel beperken tot de Tweede Kamerverkiezingen en de mogelijke succes van de PVV van Geert Wilders, en de praktische belemmeringen voor de groei van de PVV van Geert Wilders.

Zoals hierboven vermeld, de PVV zou de komende verkiezingen ongeveer 30 zetels kunnen halen.

Dit zou een groei van twintig zetels in de Tweede Kamer betekenen. Dit soort politieke aardsverschuivingen is echter niet nieuw. In 1967, een jaar na de oprichting van de partij, komt de D66 de Tweede Kamer met 7 zetels. In 1971 volgt DS70 het succes van D66, en komt de Tweede Kamer binnen met 8 zetels. Erg opmerkelijk, omdat de partij een afsplitsing van de Partij van de Arbeid was. In 1982 haalt de VVD 10 zetels. In 1994 verliest het CDA twintig van haar vierenvijftig zetels en in 2002 verloor de PvdA 22 zetels. Tegen deze verliezen weet de SP, tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 25 zetels te halen, een stijging van 16.

Deze cijfers bevestigen dat de kiezers snel kunnen overstappan van de ene naar de andere politieke partij. In een ontzuilende en individualistische samenleving, waarin de grote ideologiën lijken verdwenen te zijn, zullen deze cijfers als een gegeven moeten worden beschouwd.

De formele wetgever heeft in de Kieswet beperkingen opgelegd voor de votaliteit (massale overstap van de ene naar de andere partij). De Kieswet schrijft in art. H6 lid 2 voor dat maximaal 30 namen op de kieslijst geplaatst mogen worden. Echter, de politieke partijen die al zitting hebben in de Tweede Kamer met meer dan vijftien zetels, mogen het dubbele aantal kandidaten stellen dan zij hebben gehaald bij de voorafgaande verkiezingen. Aantal kandidaten op de kieslijst mag achter nooit meer dan 80 zijn. Zo mag de SP maximaal 50 kandidaten plaatsen (25×2); het CDA maximum van 80 kandidaten (41×2) en PVV 30 kandidaten (art H6 lid 2 KW) met 9 zetels op dit moment.

Het probleem is duidelijk: door de toenemende overstap van de kiezers bestaat de kans, dat de politieke partijen meer zetels halen dan dat zij kandidaten op de kieslijst mogen plaatsen. Echter, daar schrijft de Kieswet regels voor. Art. P10 KW schrijft voor, dat indien aan een lijst meer zetels zou moeten worden toegewezen dan er kandidaten zijn, de overgebleven zetel(s) aan de andere lijsten toekomen. Hierdoor kunnen er meer restzetels te verdelen zijn.

Echter, hierop kan er uitzondering worden gemaakt door lijstcombinatie cq. lijstverbinding aan te leggen alvorens de kandidaten op de lijst voor de politieke partij te zetten. Hierin dient men rekening te houden met art. P13 Kieswet. Wil de PVV de zetels zelf houden, dan zal de PVV regionale kandidaten moeten stellen.

De toepassing van het laatstgenoemde artikel neemt niet weg dat de problemen voor de nieuwe partijen als PVV, lang niet verholpen is. Deze partijen hebben lang nog geen groot partijapparaat en leden zijn des niet te min aan te wijzen dan wel niet representatief. Daarbij komt nog bij dat het aantrekken van ‘regionale’ kandidaten een nieuwe en wellicht gevaarlijke stap. Kijk bijvoorbeeld naar de LPF. Het werven van kandidaten vergt veel tijd en veel procedurele rompslomp is onevenredig. Verder geldt, dat de betreffende bepaling in de Kieswet de autonomie van de politieke partijen beperkt. Er kunnen politieke of andere redenen zijn voor de PVV om in alle kieskringen één lijst te willen hanteren.

Een partij wil, bijvoorbeeld, vanwege duidelijkheid voor het electoraat, eenduidig kandidaten in het hele land presenteren, of om de volgorde van kandidatuur, de partijvoorkeur, kenbaar te maken. Daarnaast komt er nog bij kijken dat de desbetreffende politieke partij niet de aansluiting bij de andere politieke partijen in de Tweede Kamer vinden om altijd geluisterd te worden naar de standpunten. Alléén maar tegen de gevestigde orde schoppen en verder niets met de meningen doen is niet wenselijk.