COLUMN - Afwijkingen opsporen is het devies, in medische zaken. We zijn gaan geloven dat elke meetbare waarde in ons lichaam zich aan een algemeen gemiddelde hoort te houden, en elke afwijking van dat hypothetische gemiddelde op een ziektebeeld wijst.

Het devies bij een afwijking is: ingrijpen, ook al heb je momenteel nergens last van. Afwijken van de standaard betekent dat er iets mis is: al heb je nu niks, het bewijst dat je later iets kunt krijgen, en dus dat je nu maatregelen moet nemen!

Ga statines slikken, bijvoorbeeld, want je cholesterol was wat hoog. En je weet toch dat er een verband bestaat tussen cholesterol en vaat- of hartziektes?

Wat zelden iemand hardop zegt, is dat sinds de introductie van statines de grens van wat een ‘veilig’ cholesterolgehalte wordt geacht, drastisch is verlaagd. De afgelopen twintig jaar is de risicogroep opgerekt, en worden elk jaar aan meer mensen statines voorgeschreven.

Dat noemen we preventie. Zonder statines is de kans dat deze mensen hart- en vaatziekten zouden krijgen, een stuk hoger, menen we, en voor hun eigen veiligheid definiëren we de risicogroep graag breed. Want wie wil er nou doodgaan aan hartfalen? Bovendien is voorkomen toch goedkoper dan genezen?

Het klinkt allemaal zo beschaafd, zo meedenkend, en zo – nou ja, zo voorzorgerig. Plus dat dagelijks een pilletje slikken natuurlijk stukken goedkoper lijkt dan dotteren, bypasses aanleggen of een pacemaker inbouwen.

Totdat je je realiseert dat er wel heel veel mensen ‘uit voorzorg’ jaar in, jaar uit wordt aanbevolen om zulke pilletjes slikken, terwijl hun daadwerkelijke kans op hart- of vaatziekten au fond eigenlijk nogal klein is. En dat statines inmiddels onder de top-vijf van de winstmakers van de farmaceutische industrie vallen.

Dat is het moment waarop je kunt bedenken dat die geaccepteerde ‘voorzorg’ wellicht niets anders is dan een melkkoe. Natuurlijk zijn er individuele mensen die baat hebben bij statines, maar de massale voorschrijving ervan dient alleen de farmaceuten.

Ben Goldacre – medicus en gerenommeerd scepticus – veegde na gedegen studie in The Guardian afgelopen week de vloer aan met farmaceutisch onderzoek. Onderzoek dat wordt gefinancierd door de producent zelf, is niet betrouwbaar: ‘Wij van WC-eend…’ Zijn studie toont aan dat de meeste medicijnen totaal niet doen wat ze beloven. Ziektes voorkomen doen ze al helemaal zelden.

Wie wil bezuinigen in de gezondheidszorg, moet ophouden met preventiebeleid. Alleen mensen behandelen die daadwerkelijk ziek zijn, is stukken slimmer dan de hele bevolking als potentiële patiënt bejegenen.

Reacties (6)

#1 HansR

Hear, hear!

  • Volgende discussie
#2 Ernest

“ophouden met preventiebeleid” Tot op zekere hoogte dan, denk ik, want het wijzen op risico’s van een ongezonde leefstijl is toch wel goed.
Verder helemaal mee eens. Waarom hoor je over dit soort uitgaven die commissie ter bevordering van het lijden aan de ziekte van Pompe niet over?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Inca

Afwijkingen opsporen is het devies, in medische zaken. We zijn gaan geloven dat elke meetbare waarde in ons lichaam zich aan een algemeen gemiddelde hoort te houden, en elke afwijking van dat hypothetische gemiddelde op een ziektebeeld wijst.

Was het maar zo eenvoudig. Bij minder hippe zaken (en vooral als men het idee heeft dat het ’tussen de oren zit’) is juist het omgekeerde het probleem: het ‘veilige hypothetische gemiddelde’ wordt steeds verder opgerekt, aantoonbare afwijkingen worden weggeredeneerd of desnoods staalhard genegeerd.

Het is dus niet het preventiebeleid op zich dat het probleem is, maar de invloed van de farmaceutische industrie en de rigiditeit waarmee een eenmaal bedacht plan moet en zal worden gevolgd zijn wel problematisch.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 mbmb

goh. onze jongste zoon heeft een afwijking . Er is iets veuls te groot (nierbekken), dat kleiner moet zijn – althans dat suggereren metingen aan hem en aan duizenden anderen.

Ik heb eigenlijk wel bewondering voor de fijnzinnige manier waarop wij door specialisten worden begeleid in de monitoring en vooral voor de afwachtende houding die men heeft.

‘Er is een afwijking, maar is er ook een probleem?’ is al sinds zijn geboorte de vraag. Het antwoord erop is dat we zien dat het probleem eraan zit te komen. Maar waar wij ondertussen hopen op actie, gunt het ziekenhuis hem dat de voortdurende ontwikkeling van zijn lijf dit probleem misschien wel zal oplossen.

En dat doen we door te kijken hoe alles zich ontwikkelt ten opzichte van de ontwikkelingsgang bij anderen (en bij die andere nier).

Wachten op die ene ontsteking die permanente nierschade veroorzaakt doen we liever niet. Om die reden is er gekozen voor preventieve antibiotica.

Vinden we dat fijn? Nee.

Zijn we blij met de combinatie monitoring, preventie en vertrouwen in zijn lichamelijke ontwikkeling? Ja.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Toko

We moeten in ieder geval ophouden met het toelaten van geneesmiddelen die alleen door fabrikanten zijn getest. Als we dan eindelijk iets fatsoenlijks voor Europa moeten bedenken, dan zou het één onafhankelijke Europese instelling kunnen zijn die medicijnen test.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Toko

We moeten in ieder geval ophouden met het toelaten van geneesmiddelen die alleen door fabrikanten zijn getest. Als we dan eindelijk iets fatsoenlijks voor Europa moeten bedenken, dan zou het één onafhankelijke Europese instelling kunnen zijn die medicijnen test.

  • Vorige discussie