De CDA partijtop kiest voor politieke samenwerking met de PVV. Het CDA ontleent haar bestaansrecht aan haar stabiele, behoudende en betrouwbare koers. Op sociaal-economisch gebied stond de partij van oudsher één stap links van de VVD en twee passen rechts van de PvdA. Kortom: een veilige haven voor iedere christen die zich niet thuisvoelde bij al te rechts of al te links. Vanaf de jaren ’60 begonnen structurele veranderingen in de maatschappij de partij parten te spelen. Ontkerkelijking, verstedelijking en ontzuiling maakte de traditionele achterban van het CDA minder trouw. Toch bleef het CDA vanaf haar oprichting in 1980 de belangrijkste machtfactor in het Nederlandse politieke landschap. Sterker nog: de confessionelen hebben vanaf de invoering van het algemeen kiesrecht het Nederlandse politieke beeld grotendeels bepaald. Meestal leverden de confessionelen de minister-president, vrijwel altijd nam men regeringsverantwoordelijkheid. In de hele 20ste eeuw week de partij nooit af van de stabiele, behoudende en betrouwbare koers. De koers die mensen deed besluiten voor het CDA te kiezen, zelfs al waren diezelfde mensen niet langer kerkelijk, plattelandbewoner of innig verbonden met hun christelijke zuil.
Eerste barstjes in het imago
In de jaren ’90 van de vorige eeuw kwamen de eerste barstjes in het schijnbaar onkreukbare imago van de partij, de paarse kabinetten waren het logische gevolg. Balkenende sloeg in 2001 terug. Voor het eerst mocht er een nieuwkomer meedoen, het net opgerichte LPF. Dat was geen succes, het kabinet stierf een vroege dood. Daarna koos Balkenende weer ‘ouderwets’ voor afwisselend liberalen en sociaal-democraten. Er kwamen meer barstjes en kreukels, vooral in de vorm van vroegtijdig vallende kabinetten. Het CDA was nog wel behoudend, maar niet erg betrouwbaar meer, om over de stabiliteit maar te zwijgen. Maar liefst 4 kabinetten sneuvelden voortijdig. Door de enorme politieke versplintering bleef het CDA nog wel de grootste partij, maar in absolute stemmen daalde de invloed langzaam maar zeker. In september 2008 barstte de wereldwijde economische crisis los. De roep om hard te saneren (rechts), werknemers te beschermen (links) en economische hervormingen (iedereen) door te voeren werd groter. CDA, PvdA en ChristenUnie bleven rustig. Maatregelen als de deeltijd-WW deden het begrotingstekort weliswaar stijgen, maar Nederland behield de laagste werkloosheid van heel Europa. Successen werden in de verkiezingen niet benadrukt door het CDA. Balkenende riep vlak voor de verkiezingen dat drastische hervormingen noodzakelijk waren. Om die reden zag hij zelfs kans op samenwerking met GroenLinks. Natuurlijk, een uitspraak van een kat in het nauw, maar wel een historische uitspraak. Voor het eerst in haar bestaan zochten de confessionelen de oplossingen in het nemen van progressieve, drastische, bijna revolutionaire maatregelen. Vond hij een eeuw behoudend confessioneel beleid dan zo rampzalig?
Vernietigende verkiezingsuitslag
Vlak voor de verkiezingen van afgelopen juni was het imago van het CDA tot onder het nulpunt gedaald. Door de vroegtijdig gevallen kabinetten, het gedoe met Jack de Vries, de roep om drastische hervormingen en de flirt met GroenLinks, was de partij niet langer een stabiele factor. Erger nog: de partij leek ook niet langer behoudend of zelfs maar betrouwbaar. De vernietigende verkiezingsuitslag was een logisch gevolg van het verdwenen imago. De enige manier om dit imago te herstellen was plaats te nemen in de oppositiebankjes of te pleiten voor een groot middenkabinet (VVD, CDA, PvdA). In dat laatste geval zou de partij weliswaar met een bescheiden rol genoegen moeten nemen, maar het zou wel dé manier zijn om het imago als betrouwbare regeringspartij weer op te poetsen. Immers, men zou kunnen dienen als oliemannetje en het CDA verkiezingsprogramma vrijwel integraal in het regeringsakkoord kunnen overnemen. Het liep anders.
De partijtop koos voor politieke samenwerking met de PVV. Een klein deel van de rechtse achterban zal geen probleem hebben met de PVV. Een ander deel heeft wel problemen met de PVV en heeft die bezwaren ook al publiekelijk geuit. Doekle Terpstra zal zijn lidmaatschap opzeggen en vele andere sociaalgeoriënteerde CDA’ers zullen zijn voorbeeld ongetwijfeld volgen. Vervelend, maar daarin schuilt niet het werkelijke gevaar voor het CDA. Het werkelijke gevaar is dat zij definitief hun imago van stabiele, behoudende en betrouwbare partij bij het vuilnis zetten. De PVV is de partij van de kopvoddentax, hoofdoekjesbelasting bekte niet lekker genoeg. Niet toevallig hebben beesten een kop en is een vod iets smerigs. Net goed, denkt de PVV achterban. Maar wat denken de behoudende CDA’ers? Door de creatieve oplossing van het gedoogakkoord én het regeerakkoord, kan Wilders ongestraft doorgaan met het beledigen van moslims. Het ‘dossier Wilders’ zal de komende jaren alleen maar dikker worden. De waarschuwende woorden van Hillen en Verhagen zijn dan ook niet bedoeld voor Geert Wilders, maar voor de eigen achterban. Dat weet de CDA achterban. De CDA achterban is niet gek.
Machtbeluste partijtop
Het voortbestaan van het CDA als christendemocratische middenpartij is in gevaar. Kiezen ook de CDA-leden tijdens het volgende congres voor politieke samenwerking met Geert Wilders, dan is de toekomstige politieke rol van het CDA gemarginaliseerd. Eventuele successen van de regering Rutte 1 op het gebied van immigratie en veiligheid zullen op het conto van de PVV worden bijgeschreven. Als de wereldeconomie weer aantrekt, is dat te danken aan de VVD. En het CDA? Het CDA krijgt de schuld van alle dubieuze uitspraken van Geert Wilders én de schuld van de gevolgen van de bezuinigingen voor ouderen, gehandicapten en chronisch zieken. Velen zullen hun heil zoeken bij de ChristenUnie, een andere politieke partij oprichten of de politiek helemaal de rug toekeren. De keuze voor politieke samenwerking met de PVV is gebaseerd op kortetermijnwinst. De winst zit hem niet in het verwezenlijken van politieke idealen, maar is enkel eigenbelang van de machtsbeluste partijtop.
We zullen snel weten of de CDA-leden zullen toestaan dat de partijtop hun geliefde partij te gronde richt.
Reacties (18)
Het CDA is al jaren bezig met een gestage neergang, een kabinet met Wilders zal dat hooguit iets versnellen. Verhagen c.s. zijn meer bezig met hun eigen macht dan de perspectieven op lange termijn van het CDA.
Op het congres zal overigens het kabinet gewoon gesteund worden. CDA´ers zijn doorgaans veel te volgzaam om zo´n breuk te forceren. Bovendien valt zo´n congres makkelijk te manipuleren. Kijk maar eens hoe D66 in het CDA-VVD-D66-kabinet werd gehouden door op het congres de juiste stemverklaringen in het laatste half uur in te zetten…
Noem dat maar een gevaar.
“Vanaf de jaren ’60 begonnen structurele veranderingen in de maatschappij de partij parten te spelen. Ontkerkelijking, verstedelijking en ontzuiling maakte de traditionele achterban van het CDA minder trouw. Toch bleef het CDA vanaf haar oprichting in 1980 de belangrijkste machtfactor in het Nederlandse politieke landschap.”
Ik begrijp wat je bedoelt, maar je kunt het (alleen al om taalkundige redenen) echt niet zo opschrijven.
In de jaren ’90 riep ook iedereen (ik incluis) dat het CDA op sterven lag. Dat bleek absoluut niet het geval. Ook nu geloof ik er niet in. De maatschappelijk-bestuurlijk-ambtelijke worteling van die partij is ongeevenaard. Dat nu -net als in 1994- een deel van het CDA-electoraat een gevoelige tik uitdeelt wil niet zeggen dat ze niet over een paar jaar terugkeren. We zijn vrees ik nog lang niet af van het CDA.
Balkenende was het probleem van het CDA. Het CDA zelf ziet volgens mij niet zo erg in de problemen.
Die zogenaamde linkervleugel die het CDA ooit had, waar is die eigenlijk gebleven? Of zijn die netjes afgekocht en opgeborgen?
Wat nou ? Ik hoor iedere dag wel iets van Doekle Terpstra ! Dat ‘ie z’n lidmaatschap gaat opzeggen enzo. Waarschijnlijk evenveel ballen als Eddy Terstall, maargoed.
@Bismarck, eens, het is inderdaad geen pareltje.
@KJ Dat meen je toch niet? Ze staan, uit mijn hoofd gezegd, volgens de laatste peiling op 18 virtuele zeteltjes…
doorzichtige poging tot stoken om de kabinetsonderhandelingen te laten mislukken.
Het Cda heeft altijd aangegeven te beschikken over sterke politici die altijd de mouwen hebben opgestrookt en streng doch rechtvaardig als credo hebben gehad. Nadat Balkenende door de media en de peilingenman was afgebrand, want die bepalen tegenwoordig wat of wie populair is. Balkenende heeft een domme uitspraak gedaan door te zeggen te kunnen regeren met D66 en eventueel zelfs GroenLinks, dat is vloeken in de kerk. Een rechtgeaarde CDA stemmer heeft het liefst de VVD met de hardwerkers, misschien nog een PvdA zoals Bos met zijn rechtse agenda, maar dan heb je het gehad. Er moet geregeerd worden en gedaan worden wat er gedaan moet worden.
@7: Eddy Terstall is de enige PvdA er die nog wakker is, de rest maakt zich alleen druk om hun eigen pensioen of niet-resultaatgerichte baantje, vriendjes op mooie pluches in de collectieve sector enz. Dat is hetgene wat de PvdA de das om heeft gedaan, waar de verwarring groter is dan bij het CDA.
Trouwens dat plaatje bovenaan van de smalle en de brede weg is niet toepasselijk voor het CDA – dat is een typisch protestants SGP plaatje. CDA heeft de kerk ingeruild voor het kapitalisme, met een christelijk tintje, gek eigenlijk dat de kerk nog steeds voorgetrokken wordt op commerciële bedrijven. Op het plaatje staan veel wereldse feesten (dansen, drinken, gokken, enz.) dat doen ze bij het CDA ook, echtbreken en samenwonen is niet ongewoon, naar de kerk gaan ze amper meer, ze zijn lidmaat en gaan hoogstens 1 a 2 x in de maand om hun gezicht te laten zien. De golfbaan is populairder op de zondag, of een terrasje. Nee, de Heere Heere wordt niet meer gediend en geheiligd. Daarom het plaatje misstaat en is een belediging voor de echte christenen die vanuit hun hart en hoofd nog zo gek zijn om in een god te geloven, en daar, nog belangrijker, offers voor willen brengen.
Enige nuance: er lopen bij het CDA nog wel echte christenen rond die netjes zondags in de kerk zitten, niet zijn geïndoctrineerd door de wereldse geneugten en nog oprecht geloven in een beter politiek waarin voor de zwakkeren wordt opgenomen. Alleen net als het verhaal van Sodom en Gomorra zullen er niet vele echte gelovigen meer zijn binnen het CDA.
Opgeruimd staat netjes. Iedereen die de Bijbel heeft gelezen en begrepen is op zijn minst socialist. Het cda is dus per definitie een verzameling mafketels.
Succes, Ben
Het CDA is bij de verkiezingen 20 zetels kwijt geraakt. Van samenwerking met de PVV was toen nog geen sprake, dit zetelverlies is dus geheel te danken aan de centrum-linkse politiek van het vorige kabinet. Een voortzetting van een linkse samenwerking zou de partij dus juist ten gronde brengen. Samenwerking met rechts is de enige mogelijkheid een deel van de 20 verloren zetels terug te winnen.
Toch denk ik dat JP, het CDA veel zetels heeft gekost, als Eurlings de lijsttrekker was geweest had het CDA (zeker in Limurg) niet zo veel verloren. Vergeet niet hoe veel mensen in Nederland Balkenende zat waren.
In Nedeland geldt niet meer het credo: harde werkers worden beloond. En dat is heel erg. Dan ben je verdorie voor je land jaren in de weer, ook in zware tijden, en de burgers weten het weer zoveel beter. Zweven alle kanten op. Alsof jullie er wat moois van hadden gemaakt!
Verhagen mikt nog steeds op VVD/CDA/PvdA. ff afwachte hoe PVV er toe gebracht wordt om af te zeggen, en vervolgens big smile richting Job: jochie, tijd om je verantwoordelijkheid te nemen..