Het waren steeds kleine, onopvallende berichten die de laatste weken op de telex voorbij kwamen. Maar samen geven ze toch een beeld dat wat aandacht behoeft.
Het begon een tijdje geleden al met de stijgende prijs van maïs. Mede als gevolg van de wens om biobrandstof te produceren uit deze plant (hoe inefficiënt) stijgt de vraag al enige tijd. De productie kan de vraag nog niet bijhouden en het weer werkt ook weer eens tegen. Dus krijg je hogere prijzen, in de orde grootte van 50% over het afgelopen jaar.
Toen verschenen her en der berichten over de stijgende prijs voor rijst.
De toenemende vraag, mislukte oogsten en de productie die niet zo snel meer groeit, zorgt ook hier voor prijsstijgingen.
En deze week was het tarwe dat ineens sterk in de belangstelling stond. De verwachting dat oogsten in Europa, Canada en de VS tegen zullen vallen terwijl de vraag nog steeds stijgt, zorgen ook hier voor een stijgend prijs. Mede ook doordat landen proberen nu al andere tekorten hiermee aan te vullen.
Een prijsstijging op zich bij een van de producten is natuurlijk geen ramp. Het geheel wordt toch wel wat spannender als de stijging zich voor doet voor juist deze drie producten. Maïs, rijst en tarwe zijn samen goed voor een substantieel deel van basisvoedselvoorziening van de hele wereld.
En dat geldt zowel direct (als in rijst), als indirect (brood, cornflakes, ijs) als in heel indirect (vlees).
Er zijn nogal wat factoren die meespelen aan de aanbodkant in dit verhaal.
Als eerste is er altijd de onvoorspelbaarheid van het verkeerde weer, hetgeen ook dit jaar weer een factor is. Met de vooruitzichten aangaande de klimaatverandering is de verwachting dat dit echter wereldwijd gezien alleen maar erger wordt.
Een tweede belangrijke factor is het gegeven dat de groene revolutie nu wel de meeste uithoeken van de wereld heeft bereikt. Er zit dus niet heel veel groei meer in hoeveel er per hectare land geproduceerd kan worden.
De derde factor is de hoge olieprijs. Dat heeft namelijk effect op bijvoorbeeld de prijs van kunstmest. Maar ook wordt het duurder om landbouwvoertuigen te gebruiken of spullen te transporteren.
Als laatste factor is er nog de toenemende waterschaarste. Het verbouwen van voedsel vraagt immers veel water.
En dan is er natuurlijk nog de vraagkant. Niet alleen neemt de wereldbevolking nog steeds toe, nu 6,3 miljard en in 2015 7,2 miljard. Ook de consumptie per persoon neemt toe. Ondanks de nog steeds aanwezige armoede, neemt over de hele wereld heen de welvaart toe. Meer welvaart betekent beter eten en vooral ook meer eten.
Tevens gaan we nu voedsel gebruiken als alternatieve brandstof voor onze heilige koeien. Een vraag die tot voor kort eigenlijk nauwelijks bestond.
Aangezien de voedselmarkt inmiddels globaal is, zal toenemende vraag en afnemend aanbod wereldwijd leiden tot hogere prijzen en schaarste. Een recent mooi voorbeeld daarvan is melk. En denk maar niet dat alleen Nederland er last van heeft.
Om het hele spel nog wat complexer te maken zullen bepaalde landen meer gebruik gaan maken van een strategische voorraad. Gedroogd zijn deze producten lang houdbaar en dus goed vast te houden. Waarom iets exporteren als het volgend jaar nog meer opbrengt of als de eigen bevolking het straks nodig heeft?
En last-but-not-least is er natuurlijk de speculatie. Ook handel in voedsel gaat via de beurs en is dus vatbaar voor handelaren met slechts dollar-tekens in hun ogen.
Gaat het allemaal wel meevallen, of wordt het straks een karige Kerst?
Misschien wel aardig om met de belangrijkste conclusie van de Club van Rome (1972) uit het rapport “Limits to growth” af te sluiten:
“1. If the present growth trends in world population, industrialization, pollution, food production, and resource depletion continue unchanged, the limits to growth on this planet will be reached sometime within the next one hundred years. The most probable result will be a rather sudden and uncontrollable decline in both population and industrial capacity.“
Reacties (39)
Er komt een interessante periode aan!
Sinds de industrialisatie zijn boeren altijd slecht af geweest, vertaalt in lange marsen naar stedelijke gebieden. Het leven als boer was lange dagen met een laag inkomen. Had je door goed weer een keer een leuke oogst, dan waren de prijzen laag want had je buurman ook een goede oogst. Was het kutweer, dan waren de prijzen hoog maar had je te weinig om te verkopen. Vandaar dat boeren altijd klagen over het weer. In Europa hebben we nog wat boeren over omdat die jarenlang keihard gesteund worden. Stadsbewoners zijn al eeuwenlang beter af, behalve misschien een incidentele hongerwinter.
Wat zou er nu gaan gebeuren? Fabrieken die leeglopen omdat op het land meer geld te verdienen is? Miljoenensteden die gedecimeerd worden? Een tweede agrarische opleving? Die eerste was al weer een tijdje terug… Hopelijk brengt de toekomst een beter leven voor de miljarden mensen die afhankelijk zijn van de opbrengst van de bovengenoemde gewassen.
Als we in de toekomst nog vlees willen blijven eten dan zullen we ons meer moeten richten op het eten van insecten. Insecten zetten namelijk op een efficiëntere manier hun eten om in lichaamsgroei dan zoogdieren of vogels dat doen. Kortom met minder voer meer vlees. Ik weet eigenlijk niet hoe dat zit met vissen maar die zijn denk ik ook efficiënter want koudbloedig en kleine hersenen. Zalm uit de viskwekerij is ook heel goedkoop.
En allerlei orgaanvlees kan denk ik ook meer gegeten worden. In China worden beesten beter benut. Koeientong is ook gewoon heel lekker, zonde om weg te gooien.
Behalve de limit of growth is Beyond the limits (zoek verder via de links onderaan) het meest recente boek van meadows et.al. (en een zeer leesbaar en verhelderend boek).
En om de vragen van Chinaman (wat een historisch inzicht ineens ;) een slinger te geven: een kentering van de verstedelijking van de wereld waarbij de mens zich weer op het agrarische zou gaan storten zou wellicht een oplossing (of een teken aan de wand) kunnen zijn.
Maar het is de vraag of er voldoende (goede) grond is om al die stedelingen ineens tot boer te laten worden…..
@Steeph
Als ik tijd heb kom ik er nog even op terug (eind van de dag oid. )
Binnen een paar jaar zullen we wel hongerdoden per kilometer per maand gaan bijhouden. En vermeden obesitas-gevallen per kilometer natuurlijk;-)
Boeren zijn onmiusbaar in normale tijden.
Dat ze gesteund worden heeft vooral te maken met een schandelijke winst die na productie gegraaid wordt.
Cijfers van 1000% winst na de procucent zijn zeer gewoon.
Koop biologisch, zou ik zeggen. Kans is iets groter dat een boer een faire prijs krijgt.
Ik mis eerlijk gezegd een sterke Europese boerenvakbond, die 2x per jaar wat instellingen gaat opsmoren – met de Aldi om te beginnen.
http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article2327876.ece
Biologisch? In een wereldmarkt is zelfs biologisch voedsel onderhevig aan de mores van de markt. Wie bereid is de prijs te betalen, zal de koper zijn. Biologisch betekent minder opbrengst, bij een hogere inzet van arbeid.
In Nederland is al enige jaren het percentage biologisch teelt zo’n 2,5 procent van de totale productie. De stijging in groei is er uit, terwijl de vraag naar biologische producten wel groeit. Boeren stappen niet makkelijk over op biologisch, omdat de eerste twee jaren wel biologisch geproduceerd moet worden vóór er gecertificeerd wordt en de prijs daar aan gerelateerd kan worden. De subsidies om het boeren makkelijker te maken om over te stappen op biologische teelt zijn afgeschaft. Bovendien zijn de eisen die Biologica/SKAL stelt aan wat biologisch mag heten hoog. Zo mag er alleen in de volle grond geteeld worden, terwijl er ook efficiënt biologisch in kassen en op substraten geteeld kan worden.
Gebruikers van biologische producten gaan doorgaans bewuster om met hun voedsel en verspillen minder, maar zijn zij ook bereid om een nòg hogere prijs te betalen als de prijzen van alle landbouwproducten stijgen? Tenslotte zijn biologische boeren ook ondernemers, in een markt die heel dwingend is.
Alles ivm het slagen van het biologisch verhaal heeft te maken met de schaal. In Belgie haast onmogelijk, in Nederland iets meer. In Duitsland bvb, of Oostenrijk gaat het ronduit schitterend. Daar schijnt ook van oudsher een iets minder domme houding te zijn omtrent voedselgebruik.
De prijzen die je in de toekomst kan verwachten liggen vele vele malen hoger dan wat er nu voor bio gegeven wordt.
En er is nog een andere factor. Uit eerste hand weet ik dat veel bioproducenten hun cijfers eerder aan de lage kant geven, omdat het teveel openbaar maken ervan niet in hun voordeel speelt. Realiteiten liggen vaak ver weg van nette spreadsheets.
Het echte probleem is waarschijnlijk niet voedsel, maar brandstof en dus energie.
De opwekking van energie middels biobrandstof is op kleine lokale schaal (algendiesel of Jatropha/Afrika) best interessant, maar het echte grote probleem (circa 86 miljoen vaten olie aan energie vervangen door iets anders) wordt er niet door opgelost.
Zolang wij (de rijke westers wereld) niet heel serieus gaan investeren in onderzoek naar echte alternatieven zal de komende tijd niet alleen erg interessant, maar ook erg niet fijn worden! Wat we nu doen met biobrandstoffen is het probleem een beetje uitstellen en verleggen naar anderen.
Er zijn maar twee richtingen die op termijn waarschijnlijk een oplossing voor ons energieprobleem kunnen geven. Kernfusie & zonne-energie. Zolang wij niet één van beiden op grote schaal weten uit te nutten zal de wereld op termijn een donkere enge plaats worden.
De club van rome had in essentie gewoon gelijk, het probleem is de mensheid zelf die niet verder dan 2 tot 3 jaar vooruit lijkt te kunnen kijken.
Ik persoonlijk heb geen kinderen, had ik ze wel, dan zou ik mij toch enige zorgen maken over hun toekomst.
& ik reserveer alvast een volkstuintje…
In de toekomst zal het houden van een hond of een kat steeds duurder worden.
The Economist staat hier toevallig dit weekend ook bij stil:
http://www.economist.com/daily/news/displaystory.cfm?story_id=9707029
Nieuw begrip “agflation”
Geloven jullie nu echt dat genoemde prijsstijgingen de oorzaak zijn van schaarste?
Het enige probleem dat ik zie is een stelletje mastodonten dat angstvallig aan oude productiesystemen vasthoudt omdat ze daar hun geld in belegd hebben en zodoende macht over anderen mee kunnen uitoefenen!
DeJa,
Verdiep je eens in het Haber Bosch proces. Energie is voedsel, tegenwoordig. U eet aardgas.
@ Mary Servaes
Dus toch een kern van waarheid in The Matrix?
In vervolg op #3 en #5
As noted in the preceding section, land in agricultural use (arable land and land under permanent crops) in the world as a whole has increased by only 155 million ha or 11 percent to about 1.5 billion ha between the early 1960s and the late 1990s. Nevertheless there were very significant changes in some regions. For example, the increase was over 50 percent in Latin America, which accounted for over one-third of the global increase. During the same period, the world population nearly doubled from 3.1 billion to over 5.9 billion. By implication, arable land per person declined by 40 percent, from 0.43 ha in 1961/63 to 0.26 ha in 1997/99. In parallel, there is growing preoccupation that agricultural land is being lost to non-agricultural uses. In addition, the ever more intensive use of land in production through multiple cropping, reduced fallow periods, excessive use of agrochemicals, spread of monocultures, etc. is perceived as leading to land degradation (soil erosion, etc.) and the undermining of its long-term productive potential.
Zie: World agriculture: towards 2015/2030. An FAO perspective.
Als je aanneemt, dat niet elk persoon op de wereld als actief landbouwer kan functioneren (kinderen en bejaarden werken niet mee);
Als je aanneemt, dat er ook nog andere werkzaamheden zijn (landbouwwerktuigen, handel etc…);
Ja, dan denk ik echt dat een omkering van de verstedelijking en een stimulering van een minder gemechaniseerde landbouwsector een hoop problemen op kan lossen.
Maar eigenlijk zou je dan de financiële wereld af moeten breken en die kans acht ik gering. Het systeem is te sterk en te groot. Ik denk in werkelijkheid dat we toch op een breakdown af gaan stevenen.
Dan toch maar hopen op een beetje opwarming van de aarde? Misschien wil er ook wel graan groeien op die ontdooide permafrost in Rusland/Canada…
@Chinaman: zoals gezegd is de verwachting dat de opwarming alleen maar verschuiving van landbouwgronden met zich mee brengt, niet zozeer groei.
En in het proces van aanpassing vallen natuurlijk wel even wat gaten.
Gerelateerd nieuws:
http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article2324406.ece
http://www.commondreams.org/archive/2007/08/24/3395/
Alle artikelen komen feitelijk neer op het overschot aan mensen (vraag) waardoor een tekort ontstaat (aanbod). Dit zelfde probleem zorgt ook voor de aanverwante zaken als energiegebruik/tekort en broeikaseffect.
Vele van de overige problemen zijn slechts consequenties. De oplossingen zijn vaak symptoombestreiding die zorgen voor achteruitgang van de ontwikkeling van de mensheid als geheel.
volgens mij ligt het aan de toename van het aantal veget ariers die vreten téveel graan.
@hemaworst: koeien en varkens eten meer graan hoor. Voor een kilo vlees wordt behoorlijk bijgevoederd.
… + bijgevoederd is met met varkensvoermais geteeld op varkensmestakkers. Biocycling sort of, krijgt hema toch gelijk.
Ontopic plug van de Olduvai Theory:
http://www.warsocialism.com/duncan_tscq_07.pdf
Gôh, wat een natgedroomd onderwerp voor Sargasso, je kunt er echt alles in kwijt : einde van de wereld, peak oil, global warming, én een heleboel hoogdravende quotes recht uit één of andere wiki. Alleen lichtjes teleurstellend dat de nazi’s er niet bijgehaald worden. Niemand?
@heidekonijn
Slecht geslapen of zit er een hakenkruis in je schaamhaar geschoren?
Het zal de overdosis margarita’s zijn die nog nagonst in mijn hoofd maar volgens mij is de oplossing heel simpel:
Waarom margarita niet in de spellingscontrole zit van Firefox dat is pas een mysterie.
Een hele nuttige in dit verhaal is natuurlijk hoe Cuba dit probleem (intern) aan heeft gepakt. Het is daarom een van de meest geprezen landen op dit gebied.
Ook erg aardig is te lezen hoe de stedelijke landbouw er begonnen is en hoe goed het ’t doet.
Zie: Cuba: Going Against the Grain
@HansR
Beide, en het jeukt. Het kan ook aan de qorn liggen, maar dan neig ik weer teveel naar wat Dewy zegt.
@ nr. 27 over de olduvai theorie…
The theory has five postulates:
1. The exponential growth of world energy production ended in 1970.
2. U.S. e intervals anticipate Olduvai e intervals: (1) growth, (2) stagnation, and (3)
terminal decline.
3. The terminal decline of industrial civilization will begin circa 2008-2012.
4. Brownouts and blackouts are reliable leading indicators of terminal decline.
Wat de bliep is een brownout?
Wat is het toppunt van luiheid. #33.
@Mr C: Brownout is een tijdelijke (ongedefinieerd) dip in de spanning op het net.
Brownouts en Blackouts waren er een jaar of 5 geleden veel in de VS (… Enron tijd….) . Laatste tijd is het redelijk rustig.
Ah, japan heeft binnenkort hele dure kippenfilet:
http://www.asahi.com/english/Herald-asahi/TKY200708280063.html
Ok. Dank, weer een woordje er bij geleerd.
Had wel even gegoogled, maar het stond in het artikel zo in stenentablet vorm, dat het me sterk leek dat het om een dip in de spanning ging.
@34
Zal het voor straf een aantal keer hard op zeggen, zodat de volledige ernst van het woord tot me doordringt.
@mr. C: Je kan voor diverse staten in de VS volgen wat de energie behoefte is en wat de capaciteit is. Op die manier kan je brownouts en blackouts zien aankomen:
http://currentenergy.lbl.gov/index.html
Vandaag wordt het weer heel warm in bijvoorbeeld Californie. Dan is er extra capaciteit nodig voor de airco’s. Altijd spannend hoe hard dat gaat:
http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2007/08/29/BACERQQEJ.DTL