Een gastbijdrage van Henk van Arkel, directeur van STRO, Social Trade Organisation.
‘Als Europa niet één wordt komt de vrede en veiligheid in Europa in gevaar. Daarom is de Euro noodzakelijk’. Dit was een van de argumenten voor invoering van de Euro. Social TRade Organisation STRO, specialist in regionale en sociaal duurzame geldsystemen, zette daar toen al vraagtekens bij. Ons belangrijkste argument toen: bij een economische crisis belemmert de Euro het economisch herstel in landen waar het slecht gaat en geeft andere landen het idee dat ze daarvoor moeten opdraaien. Onze oplossing nu: regionale handelssystemen die met een eigen munt náást de Euro de koopkracht behouden voor een regio en daar de werkgelegenheid stimuleren.
Onze argumenten in de jaren negentig werden weggehoond: crises waren iets uit het verleden. Ook over de grote verschillen binnen Europa werd makkelijk heengestapt: in de VS zijn de staten toch ook bij elkaar gekomen? Het argument dat Europa bestaat uit verschillende culturen met volken die ook nog verschillende talen spreken, telde niet voor de Euro-optimisten. Inmiddels verkeren we nu dan werkelijk in het soort crisis waar we 14 jaar terug alleen nog maar bang voor waren. Daarom moeten we alsnog de discussie gaan voeren die toen gevoerd had moeten worden. Alleen is de Euro nu het uitgangspunt en moeten we ontdekken hoe we om kunnen gaan met economische verschillen.
Verborgen agenda’s bij de crisis
We hebben te maken met een publiek debat met veel verborgen agenda’s. Nederland en Duitsland hebben zichzelf een slachtofferrol aangemeten, hoewel de commotie rond Ierland en de zuidelijke lidstaten export-naties als Duitsland en Nederland helemaal niet zo slecht uitkomt. Deze landen houden de koers van de Euro laag en dat verbetert onze exportpositie. Zolang Duitsland en Nederland moeilijk genoeg doen over de steun aan Zuid-Europa, eten ze van twee walletjes: onze export profiteert van een lage Eurokoers die we zonder de landen in problemen nooit gehad zouden hebben. Tegelijk hebben we de historisch lage rente die past bij onze overproductie.
Een lucratief, maar gevaarlijk spel. Want waar de export landen van de lage Eurokoers profiteren en daarnaast voor lage rentes geld kunnen lenen, werkt deze opzet nadelig voor de landen in Zuid-Europa. Immers bij een eigen munt zou hun geld nog veel minder waard zijn, waardoor hun export meer kansen krijgt. Voorspelbaar is dat deze latente spanning echt explosief wordt wanneer duidelijk wordt hoe erg de Italianen in de problemen zitten. Laten we hopen dat wij Europeanen verstandiger zijn dan het daarop aan te laten komen.
Derde weg
Gelukkig bieden de ontwikkelingen in de IT de mogelijkheid om een intelligente derde weg te kiezen. De landen die in moeilijkheden zitten, kunnen nationale complementaire digitale handelsnetwerken introduceren. Ze kunnen dan met twee of meer munten werken: de Euro voor de relaties met het buitenland en de nieuwe munt voor intern gebruik.
Deze nieuwe ontwikkeling van handelsnetwerken met virtuele complementaire munten, werd voor het eerst verwoord in 1999 door de Governor van de Centrale Bank van Engeland, Mernvyn King:
‘Er is geen enkele reden is waarom de finale verrekening van transacties niet door de private sector zou kunnen gebeuren zonder clearing door de Centrale Bank’.King lichtte dit als volgt toe: ‘De praktische invoering van zo’n systeem vraagt meer computer rekenkracht dan momenteel (in 1999) voorhanden’.
En hiermee komt de geldwereld en de Euro discussie op zijn kop te staan. King stelt namelijk: ‘Zonder deze rol zullen centrale banken niet langer bestaan in de huidige vorm, en dit geldt ook voor geld…’. En: ‘Centrale banken zullen hun mogelijkheden om monetaire politiek te domineren verliezen.
De erfgenamen van Bill Gates zullen de erfgenamen van Alan Greenspan buitenspel zetten’.
De huidige problemen rond de Euro zijn dus eigenlijk een – niet onbelangrijk – achterhoede gevecht, want in de komende tien jaar zullen op internet gebaseerde verrekeningsnetwerken veel functies van de Euro verdringen. Nu dat toch een gegeven is: waarom dan niet kijken hoe deze ontwikkeling versneld kan worden en zo uitgevoerd dat het meehelpt de problemen op te lossen waar we in Europa mee zitten?
Internet maakt regionaal geld mogelijk
STRO heeft de afgelopen jaren niet stilgezeten en ontwikkelde geavanceerde software en lanceert in Latijns-Amerika complementaire verrekeningsnetwerken, soms met instemming of zelfs medewerking van de centrale bank. Bedrijven kunnen via deze netwerken transacties verrekenen in waarden die gekoppeld zijn aan de nationale munt, maar wie de waarde te gelde wil maken in die nationale munt, betaalt een omwisselkoers. Het is daardoor aantrekkelijker de koopkracht te besteden binnen het netwerk. Hierdoor blijft de koopkracht langer behouden voor de regio, wat extra werk en belastinginkomsten oplevert. Een regionale economie is daarmee minder kwetsbaar voor prijs- en loonverschillen tussen de verschillende Eurolanden.
Met de speciale software kan zelfs worden berekenend hoe vaak de koopkracht al in de regio of het land gebruikt is en de omwisselkosten daaraan aanpassen. Als deze lokale verrekeningsnetwerken in Europa zouden functioneren, zou uiteindelijk alle koopkracht toch terugvloeien in de eurozone.
Het creëren van nationale of regionale complementaire verrekeningsnetwerken is dus een logische stap om in Europa een eenheid in verscheidenheid te creëren. De benodigde ervaring, kennis en software zijn er. In Spanje verkennen inmiddels de eerste regio’s deze mogelijkheid met steun van STRO.
Reacties (17)
Vissen tegen berenvelleb werkt ook heel goed.
Mag de uitleg wat technischer aub? Nu klinkt het als Project Cybersyn (http://marginalrevolution.com/marginalrevolution/2009/12/project-cybersyn.html).
Als ik het goed begrijp, wat ik betwijfel, is het voordeel van regionaal geld dat de Spanjaarden, Portugezen, Grieken, etc geen geldproblemen hebben omdat ze het zelf kunnen maken. Maar ze willen niet hun eigen geld (cq hun eigen productie), maar het (euro)geld waarmee ze aardolie uit Saudie-Arabie en machines uit Duitsland kunnen kopen. Dus welk probleem lost regionaal geld precies op?
Grieken hebben hun eigen schulden gemaakt en verdoezeld, dus kunnen ze nu ook hun eigen geld maken? Klinkt als snood plan hoor…
Om er dan toch maar een stelling in te gooien:
Virtueel geld: Dat hebben we al:
“Pinpas”
@zaz: Nou nee, het wordt allemaal op een plek gemaakt: in Frankfurt. De schrijver stelt voor om iedereen (weer) een eigen drukpers te geven, zodat “geldtekorten” lokaal opgelost kunnen worden.
Zouden ze dan even willen waarschuwen voor ze dat gaan, zodat ik voldoende bonen, goud en munitie in huis heb?
Geldtekorten worden in deze theorie (ik laat me niet uit over waarheidsgehaltes)
opgelost met een fenomeen dat “landelijke pinstoring” heet. Ze worden nooit van tevoren aangekondigd.
zo is de euro zelf toch ook begonnen? Die bestond al (virtueel) in de grondstoffenhandel en op beurzen voordat de briefjes er waren. Hoe werd die koers toen berekend?
Wel JSK, het is goed te horen over dat Chileense project. Ik kende dat niet. De IT afdeling van de KvK van Chili die geïnteresseerd is in onze aanpak vermoedelijk wel. Ben benieuwd of zij dit als een nieuwe kans zien om dat te bereiken.
Het probleem dat regionaal geld oplost is dat de waarde daarvan bepaald wordt door de economische omstandigheden (en Frank ook de rotzooi die je maakt), waardoor een economie met veel werklozen bijv een goedkopere munt krijgt en dus meer mensen aan het werk kan helpen.
Zo gebruiken we de mogelijkheid die het virtueel zijn van het geld ons biedt: een computer kan veel meer dan alleen een bedrag van x naar y overboeken.
In de opzet die STRO propageert wordt de hoeveelheid geld die zo’n regio maken kan beperkt door de onderliggende waarden en het vermogen om er op termijn euro’s voor te leveren. Eigenlijk precies wat een bank doet op het moment dat die een hypotheek verstrekt. Alleen dan zitten er bovenop allerlei kosten van het verzekeren voor wanbetaling ook nog eens een bedrag, pure rente. Die extra kosten hoeven mensen in regio’s die minder af zijn dan niet meer op te brengen.
Ik ben misschien een economische idioot maar kom je uiteindelijk niet gewoon uit op de situatie van voor de Euro. Met een hoop devaluaties ed. Wat andere landen dan weer problemen kan geven.
Mijns insziens moeten we eerder gaan naar europese obligaties. Zodat alle landen in Europa aan eenzelfde lage rente geld kunnen lenen.
En Europese ratingbureau’s. Zodoende kunnen we zorgen dat de eu-rating wat opgesmukt wordt net zoals vs-bureau’s voor de vs doen.
Het probleem dat regionaal geld oplost is dat de waarde daarvan bepaald wordt door de economische omstandigheden (en Frank ook de rotzooi die je maakt), waardoor een economie met veel werklozen bijv een goedkopere munt krijgt en dus meer mensen aan het werk kan helpen.
Ja, maar het maakt de importen ook duurder. In feite stel je voor om terug te gaan naar de pre-EMU periode, maar dan op regionaal niveau. Dat kan, maar het lost denk ik niet de structurele problemen van de zwakke eurolanden op.
Nog een voorbeeld. In Nederland is Groningen de regio met de zwakste economie. De werkloosheid ligt rond de 9% (twee keer zo hoog als gemiddeld). Er is op zich wel werk daar, maar niet tegen lonen waarvoor men wil werken. Volgens jouw redenering zou regionaal geld – de Geuro – deze regio uit het slop kunnen trekken. Hoe meer Geuro’s er in omloop zijn, hoe meer vraag naar exclusief Groninger producten. Probleem is alleen dat men niet uit betaald wil worden in Geuro’s waarmee je alleen Groninger producten – suikerbieten, strokarton – kan kopen.
In de opzet die STRO propageert wordt de hoeveelheid geld die zo’n regio maken kan beperkt door de onderliggende waarden en het vermogen om er op termijn euro’s voor te leveren.
En daarmee los je in feite niks op. Als je een vaste wisselkoers met de euro wil bewaken dan kan je niet zoveel geld aanmaken. En als je de wisselkoers los laat kan je de munt alleen lokaal uitgeven, waar weinigen interesse in hebben.
@10: Typisch Europees om te denken dat de hoge Amerikaanse rating een anti-Europees complot is. Pff.. waarom geven die pro-Amerikaanse ratingbureaus dan de grootste EU economie Duitsland eveneens een AAA-rating?
@12 Geen anti-Europees complot. Zo ver ben ik niet.
Anderzijds verklaar mij is hoe Californië nog op A- staat en Protugal op BBB- .
Los daarvan. Als een VS-staat geld nodig heeft heeft ze 2 kanalen om dit te halen.
Zelf krediet uitschrijven. Of Washington vragen krediet uit te schrijven. Uiteindelijk moet de staat nog steeds zelf het geld ophoesten maar als Washington voor krediet komt is dat een stuk goedkoper.
Protugal op BBB- .
Onderwijs/opleiding van beroepsbevolking en arbeidsethos in portugal is om te janken. Dat speelt veel minder in californie (silicon valley ligt bv in californie..)
@13: Heb je een Portugese smartphone? Heb je uberhaupt iets Portugees in je bezit?
@11 Onzin. Veel mensen willen hier wel werken maar komen er gewoon niet tussen. Er zitten vaak ook nog eens grote Uitzend bureaus weer tussenin die alles weer vernachelen qua arbeidsmarkt hier in Groningen. Laatst nog bij die energie centrale, mijn neef vol goede moed heen, want op advies van het Arbeids-bureau… ER WAS WERK!..
Kwam beteuterd terug…. alles was al vergeven de grote uitzend bureaus hadden het al een uurtje nadat het werk bekend wet alles “Ingekocht” en moet Oostblokkers gevuld. Hij is nu weer als productielijn werker bij de AVEBE aan het werk terwijl hij een bouwvakker is en hij meer had verdient als hij daar aan het werk was gegaan. Natuurlijk er is wel werk hier, maar op de gemiddelde vacature die niet via een uitzend bureau loopt heb je zo’n 300 sollicitanten. Om je een ideetje te geven, er is geen doorkomen aan.
@16: Ik zeg niet dat je niet wil werken daar, ik zeg alleen dat niemand wil werken tegen Oost-Europese arbeidsvoorwaarden. Terecht overigens, maar het betekent dat een eigen munt geen oplossing kan zijn.