COLUMN - Het Britse vertrek uit de EU lijkt inmiddels op een slechte strip uit Punch Magazine – zo een waarbij een dronkenlap, zichzelf overeind houdend aan een lantaarnpaal, met gebalde vuist uithaalt, en niet doorheeft dat-ie zichzelf in het gezicht beukt.
Het was al bizar hoe slecht de Britse regering zich had voorbereid op de beslissingen die ze zelf in gang had gezet. Terwijl de EU-delegatie bij de eerste officiële bespreking van het Britse vertrek stapels dikke ordners met problemen, openstaande vragen en punten van onderhandeling had klaarliggen, kwamen de Britten aanzetten met ongeveer niets, en dachten op grond daarvan op tafel te kunnen slaan. We zijn inmiddels maar negen maanden verwijderd van hun daadwerkelijke uittreding, en er is niets geregeld – sterker, de Britten hebben pas afgelopen vrijdag verteld wat henzelf voor ogen staat.
En dat was totaal onhaalbaar. De Britten hebben van oudsher een uitzonderingspositie binnen de EU gehad: andere EU-landen hebben veel en vaak toegegeven om het VK binnen de EU te houden. Zo waren ze bijvoorbeeld niet aangesloten bij de euro. Maar als je eenmaal besluit te vertrekken, kun je moeilijk extra eisen ter tegemoetkoming verlangen – en toch is dat precies de strategie die het VK heeft volgehouden.
De regering-May gedraagt zich alsof ze haar vertrek als een keuzemenu kan inkleden. We willen graag de vrije handel van goederen en de douane-unie in stand houden, maar wel het vrije verkeer van personen (for what it’s worth) afschaffen. Kunnen we de Europese regels voor voedselveiligheid behouden, maar nee, we willen ons echt niet langer committeren aan het Europese humanitair recht. Wel dit, niet dat. En al die tijd maar klagen dat de EU eigenlijk zo vreselijk vies is dat ze er zelfs de daghap niet blieven.
Het is juffertjesgedrag. Telkens met veel misbaar weglopen bij je lief, hopend dat die je geschrokken achterna rent, om vervolgens op zijn knietjes te vallen en te soebatten of je niet – ik hou zoveel van je, ik kan echt niet zonder je! – in godsvredesnaam bij hem wilt terugkomen. Maar die strategie hebben de Britten al decennialang toegepast, en nadat ze – middels dat referendum, waar Brexit-voorman Nigel Farage zichzelf en zijn hedgefund-vriendjes bovendien mateloos aan verrijkt heeft – publiekelijk besloten de kuierlatten te nemen, zei de EU: nou ok, dan moet het maar.
De Britse regering aast op een vechtscheiding. Maar die strategie werkt alleen wanneer je aanstaande ex je eigenlijk wil houden, en die deur hadden de Britten zelf al dichtgeslagen; zij het met een minimale meerderheid, maar helaas met kracht bevestigd door dezelfde regering die nu denkt dat beggars ook gerust choosers kunnen zijn.
Wat me intussen vooral bevreemd, is hoe snel wereldmachten kunnen tanen. Voor het VK geldt hetzelfde als voor de VS: een paar jaar te lang en te schril schreeuwen, en alle aanzien en invloed die je met moeite hebt opgebouwd, gaan in rook op.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (7)
De paniek en chaos neemt met de week toe in Groot-Brittannië. Erg leerzaam, zo zien we wat het populisme vermag. Onder de bezielende leiding van Farage en andere dreinende kleuters is Groot-Brittannië naar de uitgang gelopen. En daar staan ze dan onder het bordje ‘exit’. Maar hè, wat nu te doen? Naar links zien ze een woestijn waar ze niet weten wat ze aan zullen treffen. En naar rechts zien ze een EU-light: wel aan de Brusselse regels houden en meebetalen, maar verder je kop houden.
Als EU-burger zie ik dit toneel natuurlijk grijnzend aan. Die hooghartige Britten met hun vele opt-outs weten het allemaal niet meer. In Brussel kijkt men de zaak ook maar wat aan. Voor een zachte Brexit dient men afspraken te maken, voor een harde Brexit hoeft dat niet. De bal ligt steeds in Londen, maar wie is daar eigenlijk de baas? May? Johnson? Corbyn? Niemand die het weet.
Ze hebben nog 9 maanden de tijd om met hangende pootjes terug te komen en een zachte Brexit uit te onderhandelen.
En aan de andere kant van de Angelsaksische wereld zie we ook al wat het populisme vermag. Trump heeft niet alleen een handelsoorlog ontketent, hij is ook een oorlog binnen de NAVO aan het ontketenen. Kunnen we die Amerikanen wel vertrouwen? En dat zitten we ook nog eens met Turkije in ons maag, die in het buurland oorlogje speelt. En we hebben Duitsland wat nauwelijks nog een geweer vast durft te houden.
De mondiale verhoudingen veranderen zo snel dat dit wel eens het begin van de geschiedenis kan zijn om met Fukuyama te spreken. Wederom gezien vanuit westers perspectief natuurlijk, waarbij je je af kunt vragen wat het westers perspectief nog voorstelt.
@1:
Wij zien hier wat voor ellende er door de Brexit komt. Maar de populisten zelf zullen zeggen dat het komt doordat May te veel concessies aan de EU doet.
(het VK heeft al beloftes gedaan m.b.t. de grens met Noord-Ierland).
De Brexit is niet alleen gekomen door Farage en Boris Johnson.
Ook “gematigde” politici geven graag de EU de schuld voor impopulaire maatregelen.
Nederlandse politicie bijvoorbeeld beweerden dat de privatisering van de PTT door de EU opgelegd was.
@1 Die ‘hooghartige Britten’ dat zijn ook de 48% die voor remain stemden, de thuisblijvers en de brexit-stemmers die brexit stemden omdat ze door Johnson&Farage werden voorgelogen. Voor die mensen valt er niets te laggen en mensen als Johnson&Farage vullen ook (juist?) hun zakken wel buiten de EU.
@2
Brussel als boeman, dat levert altijd wel weer wat electoraat op.
Dat zien we bij ons ook. Met verdeeldheid is het goed oogsten. En daar maken ook politici buiten het populisme zich schuldig aan. Niet in de laatste plaats op links. (In Nederland dan) Het heeft er alle schijn van dat de liberale democratie op haar laatste benen loopt. Het is een mooie tijd geweest.
@3
Natuurlijk zijn er ook ‘goede’ Britten. Maar hoe is men ooit op het onzalige idee gekomen om zoiets als het verlaten van de unie via een referendum te houden? Zijn ze daar echt zo dom dat ze niet begrijpen dat een uittreding allerlei onvoorziene consequenties heeft? Het is gebleken dat een referendum juist antidemocratisch is! Die 48% heeft niets in de melk te brokkelen. Nu deugt de Angelsaksische vorm van democratie toch al niet met dat “the winner takes it all” principe. Ook een Trump is aan de macht gekomen met een minderheid van het (opkomende) electoraat achter zich.
Ken je die mop van de Britten die uit de EU gingen?
Ze zijn echt gek geworden in het VK. Ze waren al niet voorbereid op de onderhandelingen maar doen nu ook niets ter voorbereiding op de Brexit. Of die nou hard of zacht wordt, ze zullen hun douane moeten uitbreiden. Nederland doet dat al, ook de haven heeft plannen klaar liggen. Als het over 9 maanden zover is, krijgen ze een enorm probleem met aanvoer van goederen. Binnen een paar weken kunnen bepaalde schappen leeg zijn. Al zullen wij daar ook last van hebben doordat de export inzakt, zitten ze daar pas echt met de gebakken peren. Onbegrijpelijk.
@4 Hoe ze op dat idee zijn gekomen? Dat was gewoon blufpoker van Cameron in een interne machtsstrijd binnen de Conservatives. Niemand ging er vanuit dat het Brexit zou worden. Cameron dacht met een Remain de anti-EU vleugel weer voor een tijdje een toontje lager te laten zingen en Johnson dacht lekker als interne oppositieleider vol op het orgel te kunnen. Op Brexit had niemand gerekend en ze weten nog altijd niet wat ze er mee aan moeten.