COLUMN - Het aantal besmettingen kan de komende weken oplopen tot 75.000 per dag, misschien zelfs meer, waarschuwde Ernst Kuipers vrijdag op z’n allereerste persconferentie als minister. De onderliggende toon was geruststellend: een besmetting met omikron lijkt een minder heftig verloop te hebben; dan kun je maar beter deze variant krijgen dan een andere.
Is de pandemie achter de rug als (zowat) iedereen die niet gevaccineerd is, besmet is geweest? Want dat leek Kuipers te suggereren: ‘Dan zijn we er doorheen.’ Zo ging het inderdaad bij de Spaanse griep – minus de vaccins dan, want die waren er toen niet.
De gedachte dat het nu ook zo gaat, lijkt me optimistisch. Allereerst is corona veel besmettelijker dan de Spaanse griep en reizen we nu collectief aanzienlijk meer en sneller: we verspreiden het virus, in al zijn varianten, razendsnel over de hele wereld. Er is geen plek op de wereld waar het virus nu niet rondwaart; dat was bij de Spaanse griep anders.
Ten tweede zijn er veel mensen die – net als bij Q-koorts gebeurde – langdurige, mogelijk blijvende schade overhouden aan een doorgemaakte besmetting. Daarvoor hoef je niet eens op de ic te zijn beland, het geldt ook voor mensen die thuis hebben uitgeziekt. Om welk percentage het precies gaat, is onduidelijk, maar sommige experts schatten dat het mogelijk één op de tien is van iedereen die ziek werd van corona. Dat zijn akelig veel langdurig zieke mensen, onder wie onverwacht veel jonge.
Het derde, en meest lastige punt: dat je eerder besmet of gevaccineerd bent, blijkt geen garantie te geven voor de toekomst. Ook dan ben je niet ‘klaar’ met corona. Zelfs na een dubbele vaccinatie kun je alsnog besmet en flink ziek raken; en er zijn inmiddels zat mensen die al twee keer corona hebben gehad.
Dat maakt het concept van ‘laat maar uitrazen’ hoogst problematisch. Tegen mazelen of de bof kun je groepsimmuniteit opbouwen. Of dat ook bij corona kan, is zeker geen uitgemaakte zaak. Maar uitraasbeleid is er wel op gebaseerd.
Die wetenschap betekent dat 2G (je moet gevaccineerd, en eventueel geboosterd zijn, of de ziekte net hebben doorgemaakt) op lucht is gebaseerd. Het enige dat helpt om corona in te dammen is iedereen verduveld vaak testen, zoals Denemarken doet. 1G is het enige dat soelaas biedt: wil je ergens lang binnen (school, werk, theater, café et cetera), dan doe je eerst een test. Voor kortdurend verkeer met vreemden (winkels, openbaar vervoer) verplicht mondkapjes op.
Indammen is, lijkt mij, nog steeds de allerbeste en duurzaamste strategie. In combinatie met 1G kan dan heel snel alles weer open: echt alles.
(NB: In mijn vorige column schreef ik dat er werkelijk geen week voorbijgaat dat Forum voor Democratie niet bij Op1 wordt uitgenodigd. Dat was vals – want niet waar. Ik bied de redactie van Op1 bij deze mijn excuses aan voor deze opmerking.)
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (23)
Wat dat betreft is er ook wel een gevaarlijke mentaliteit ingedaald. Ik sprak gisteren een collega (met academische titel, dus toch niet achterlijk), die in hetzelfde gesprek zowel aangaf dat ie zijn booster pas ging halen als het noodzakelijk was voor zijn QR, maar tegelijk de hoop uitsprak voordien de Omikron variant op te lopen. Zo te zien heeft de desinormatiecampagne zijn doel niet gemist, want beiden bieden naar verwachting dezelfde bescherming tegen nadelige gevolgen bij toekomstige golven, terwijl de kansen op ernstige(re) ziekteverschijnselen en blijvende gevolgen toch echt hoger zijn bij een besmetting dan bij een vaccinatie.
[ een gevaarlijke mentaliteit ingedaald ]
Ik ken een paar vijftigers die weliswaar niet in het ziekenhuis belanden, maar wel twee weken uit de roulatie zijn en dan nog weken nodig hebben om zich weer fit te voelen. En die eerste week is volop hoesten en hoofdpijn. Dat is niet “ach, effe een weekje ziek zijn en dan ..”.
En dan heb je nog steeds geen garantie dat je nog een keer ziek wordt.
Een kennis klaagde dat een derde van zijn medewerkers ziek thuis zit of in quarantaine. We moesten het maar eens uit laten razen. Dan zit dus straks twee derde thuis en voor zijn bedrijf is dat misschien niet onoverkomelijk, en bij de supermarkt gaan we een paar producten missen, maar bij de zorg, ziekenhuizen, politie, brandweer, begrafenisondernemers, om maar eens wat te noemen, gaat dat levensgevaarlijke situaties opleveren.
Niemand weet het nog precies, dus voorlopig blijven remmen.
https://nos.nl/artikel/2413787-we-laten-het-virus-gecontroleerd-uitrazen-is-daarmee-het-eindspel-begonnen
Het blijft lastig om nieuwe omstandigheden te verwerken in je bestaande beeld, toont dit stuk van Karin Spaink aan. Twee voorbeelden:
Maar de kans daarop, en vooral op ernstige gevolgen, is wel vele malen kleiner door de vaccinatie. De vaccinaties werken hardstikke goed. En dan komt er wel een punt dat de prijs van maatregelen hoger is dan de schade die je ermee voorkomt. Dat punt kan afhankelijk van je waarden ergens anders liggen, maar het is er wel. En met Omicron in combinatie met vaccinaties zitten we veel dichter bij dat punt. Dat kan Karin op z’n minst erkennen, ook al vindt ze zelf dat dat nog niet bereikt is.
Het lijkt me nuttig als Karin weer eens naar de cijfers van Denemarken kijkt (excuses voor de enorme url):
https://ourworldindata.org/explorers/coronavirus-data-explorer?zoomToSelection=true&time=2020-12-27..latest&uniformYAxis=0&pickerSort=desc&pickerMetric=total_vaccinations_per_hundred&hideControls=true&Metric=Cases%2C+hospital+admissions%2C+ICU+patients%2C+and+deaths&Interval=Cumulative&Relative+to+Population=true&Color+by+test+positivity=false&country=DNK~NLD
Denemarken test heel veel, maar als er één ding niet is gebeurd is dat dit het aantal besmettingen heeft doen afnemen. Of het aantal ziekenhuisopnamen. Blijkbaar is dat bij Omicron niet meer voldoende, en dat roept de vraag op: zijn al die maatregelen nog wel proportioneel? Denemarken heeft daar al antwoord op: nee, lockdown maatregelen zijn niet meer proportioneel, indammen is met Omicron niet mogelijk.
(overigens test Nederland ook heel veel, alleen zijn daarvan alleen de positieve gevallen zichtbaar in de cijfers: via zelftesten. Het is maar de vraag of Nederland op dit moment zoveel minder test dan Denemarken).
Karin Spaink schijft hierboven toch echt dat ze voorstander is van testen in combinatie met 1G. Bij positieve test ga je dan de deur niet uit en mijdt je contacten. Of de Denen zich daar heel goed aangehouden hebben?
Verder moeten we niet vergeten dat de delta-variant ook nog steeds aanwezig is.
Klopt je laatste alinea wel? De cijfers die we krijgen zijn toch alleen die van de GGD-testen en niet die van de zelftesten? Ben het met je eens dat alle bij elkaar het aantal testuitslagen hoger kan liggen. Hoeveel hoger is nog de vraag. Iemand die met een zelftest positief test en om die reden het laat bevestigen met een GGD-test telt maar 1x
Karin Spaink verwijst naar de Denen als onderbouwing voor haar stelling dat testen het enige is wat helpt. Als je echter naar de cijfers van de Denen kijkt, dan zijn daar op dit moment meer besmettingen en ziekenhuisopnames dan hier. Toch houden ze in Denemarken de samenleving grotendeels open, in tegenstelling tot onze lockdown. Dat heeft natuurlijk met Omicron te maken, dat is superbesmettelijk (de vertrouwde maatregelen zijn niet genoeg) maar uit zich veel minder vaak in ernstige uitkomsten (is het wel nodig om besmettingen in te dammen?). Wat is dan nog verstandig beleid? In ieder geval is ‘heel veel testen’ niet genoeg.
Over de zelftesten: je mag ervan uitgaan dat een groot gedeelte dat een zelftest doet een confirmatietest doet bij de GGD. In de GGD cijfers zitten dus wel (een groot gedeelte van) de positieve zelftests, maar niet de negatieve. Een groot gedeelte van de GGD test bestaat uit bevestigingen van zelftests. De overgrote meerderheid van de zelftests die worden afgenomen is natuurlijk negatief. Hier iemand die berekend heeft dat het wel om 2 miljoen tests per week zou kunnen gaan, wellicht meer. Dan is het verschil met Denemarken ineens een stuk minder groot:
https://twitter.com/richardwerken/status/1482762091362725889?cxt=HHwWgsC54YOR6pMpAAAA
Karin Spaink schrijft:
En mocht je strekking daarvan niet helemaal vatten schrijft ze net daarna:
En n.a.v. dje link: die meneer maakt een zelfschatting van 2 miljoen zelftesten. Nergens te zien waarop hij dat baseert. Jammer.
En? Lukt het Denemarken om corona in te dammen? En is in Denemarken inderdaad alles weer open?
Aangezien het je niet zal verbazen dat het antwoord op beide vragen ‘nee’ is, roept dat de vraag op: doet Denemarken in werkelijkheid iets anders dan Karin hier voor ogen heeft, of heeft het beleid dat Karin voor ogen heeft in de praktijk niet het resultaat dat ze claimt?
Eh… je schreef zelf: “Als je echter naar de cijfers van de Denen kijkt, dan zijn daar op dit moment meer besmettingen en ziekenhuisopnames dan hier. Toch houden ze in Denemarken de samenleving grotendeels open, in tegenstelling tot onze lockdown.”
Nog eens: “Toch houden ze in Denemarken de samenleving grotendeels open”
Lijkt mij een goede verklaring waarom er (volgens jou in een eerdere reactie) meer besmettingen zijn dan hier en ze toch niet alles opengooien (misschien toch vergelijkbaar met onze lockdown?).
En op je vraag: “doet Denemarken in werkelijkheid iets anders dan Karin hier voor ogen heeft?” Heb je dat zelf al uitgezocht?
Het lijkt me toch dat Karin degene is die dit moet uitzoeken, voor ze oproept ‘iedereen verduveld vaak te testen, zoals in Denemarken’. En als ze dat zelf niet doet, dan degenen die verdedigen wat ze zegt. Jij lijkt beter te begrijpen wat precies de bedoeld wordt, dus wellicht kan jij antwoord geven op mijn vraag?
Je zou ook kunnen vinden dat het best verstandig is om niet alleen maar achter de waan van de dag aan te lopen. Ja, we hebben nu omikron, en die variant is een stuk besmettelijker maar ook veel minder ziekmakend. Ik hoop net zo hard als iedereen dat dat het begin van het einde van de pandemie is. Maar er maar gewoon vanuit gaan dat het bijna over is lijkt me wensdenken.
We hebben bijvoorbeeld al twee keer een nieuwe variant gehad die roet in het eten gooide, toen we dachten dat we er bijna waren. De kans op nieuwe varianten neemt toe, naarmate er meer mensen besmet raken. Dat lijkt me op zijn minst een flink risico van het laten rondgaan van het virus. Waarover je na zou moeten denken, in plaats van het te negeren.
Gezondheidseffecten op lange termijn, of grote aantallen mensen die uitvallen door ziekte zijn ook heel reële risico’s.
Natuurlijk kunnen we niet eindeloos alles op slot houden. Maar dat betekent ook weer niet dat je je ogen moet sluiten voor de risico’s die er zijn. Als de afgelopen twee jaar iets hebben geleerd, dan is het wel dat wensdenken en kortetermijnpolitiek niet de beste strategie opleveren.
Wie gaat er dan van uit dat het bijna over is? Ik niet.
Ik stel slechts vast dat Omikron een zodanig ander karakter heeft dat oude wetmatigheden niet meer gelden, en er dus opnieuw nagedacht moet worden over beleid. (zoals dat eigenlijk continu moet tijdens de pandemie, maar dat terzijde). Je moet dus je oude overtuigingen tegen het licht houden en toetsen of die nog geldig zijn.
Er kan altijd een nieuwe variant opkomen die de boel weer verandert. Of Delta kan terugkomen, zou ik ook niet uitsluiten.
Ernst Kuipers wekt die suggestie. Dat was nou net de aanleiding voor dit stuk van Karin:
Dus je wilde alleen maar een open deur intrappen? Volgens mij heeft helemaal niemand in deze draad tegengesproken dat je nieuwe omstandigheden mee moet wegen. Er zijn alleen verschillende meningen over hoe je dat doet.
En heb je deze passage in het stuk van Karin gelezen? Heeft ze gelijk dat daarin de suggestie wordt gewekt dat het bijna over is of niet?
Heeft ze gelijk dat daarin de suggestie wordt gewekt dat het bijna over is of niet?
Die suggestie wordt zeker gewekt door “dan zijn we er doorheen.”.
Ik weet niet of Kuipers dat gezegd heeft, ik heb de persconferentie niet bekeken.
De schade van de maatregelen verschilt per maatregel.
Het sluiten van de horeca geeft veel schade aan de ondernemers, maar die kunnen daarvoor gecompenseerd worden.
KInderen naar huis sturen omdat in de klas corona-besmettingen zijn, schaadt de ouders (en het onderwijs).
Ik denk dat, met een verstandiger beleid, minder schade aangericht wordt terwijl de epidemie evenveel geremd wordt.
(de maatregelen zijn niet genoeg om de epidemie in te dammen, hoogstens de verspreiding iets te remmen).
Overigens ben ik nu ook optimistisch over het verloop van de epidemie, maar op dit moment zit een kwart van de kinderen thuis in plaats van op school, dus ik denk dat het te vroeg is om te gaan feestvieren.
En eigenlijk vind ik ski-vakanties nu ook geen goed idee.
Ze zitten thuis omdat ze positief getest zijn, niet omdat ze zo verschrikkelijk ziek zijn. Ik merk dat het animo van mensen om zich aan de opgelegde regels te houden instort, omdat steeds meer mensen inzien dat het niet werkt, de ziekte niet zo dodelijk is als Ebola en alle beloftes die zijn gedaan toch niet uitkomen. De RIVM modellen zijn een nieuw hoogtepunt.
Karin doet dat nu juist niet, ze schrijft namelijk:
Met andere woorden: er is voor Omicron geen andere strategie nodig/wenselijk dan eerder, dat is nog steeds indammen. Concreet is dat ‘iedereen verduveld veel testen, zoals in Denemarken’ en mondkapjes.
Iedereen die een beetje op de hoogte is van de laatste stand van zaken, weet dat je met deze strategie Omicron niet indamt. Kijk maar naar Denemarken.
Wat betekent dat “nog steeds” in die zin, volgens jou?
Volgens mij betekent het: de huidige omstandigheden in aanmerking. Exact het tegenovergestelde van wat jij ervan maakt, dus. Karin weegt de nieuwe omstandigheden wel degelijk mee, maar komt tot een andere conclusie dan jij.
Of de Deense strategie voldoende is om omikron in te dammen weet ik niet. Daar heb ik dan ook niks over gezegd. Ik denk dat er op sommige details uit het stuk van Karin best was is aan te merken. Maar dat doet niets af aan het hoofdpunt, dat het laten rondgaan van het virus risico’s met zich meebrengt. En een van die risico’s is dat er (niet voor het eerst) valse hoop wordt gewekt met de suggestie dat het eind van het pandemie in zicht is. (Disclaimer: ik zeg dus niet dat het uitgesloten is dat dat einde in zicht is, maar het is ook geen zekerheid.)
De meeste van mijn collega’s die als eersten de boosterprik kregen (zorginstelling) hebben inmiddels al Corona gekregen. Anekdotisch natuurlijk, maar ook in Denemarken blijkt dat de booster nauwelijks werkt.
Vele schoolklassen zitten thuis met een dodelijke snotneus. Echt mensen, stop de paniek. De ICs lopen leeg, de rest van de ziekenhuizen ook. Het is nu even gevaarlijk als de griep.
Mensen die niet durven te leven kunnen beter binnen blijven, maar laat die regels los. Dit was een erg deprimerende periode, het is nu mooi geweest.
[ blijkt dat de booster nauwelijks werkt. ]
Je bedoelt: blijkt dat de booster nauwelijks werkt tegen besmetting maar wel voor pakweg 80% tegen ziekenhuisopname/ic.
[ Mensen die niet durven te leven ]
Nogal cru om kwetsbaren die bv niet eens gevaccineerd kunnen worden als “niet durven te leven” te karaktiseren.
[ laat die regels los ]
Op het moment dat de besmettingen door het dak gaan? Dan zit over een paar weken driekwart van de verplegers en politie ziek thuis.
Dat wordt pas een deprimerende periode.
.
“Van Dissel: “Het is echt nog te vroeg om corona een griep te noemen. Griep heeft een ander ziektebeeld en ook de consequenties zijn anders. Je weet ook nog niet wat er na de omikron aan nieuwe varianten gaat opduiken”.
https://nos.nl/artikel/2414019-rivm-echt-te-vroeg-om-corona-een-griep-te-noemen
Als boosters ook al niet beschermen tegen besmetten dan kan iedereen net zo goed weer gaan leven. Kwetsbaren kunnen dan in lockdown blijven als ze dat willen, ook die groep overleeft Omikron bijna altijd. En zij hebben in ieder geval baad bij een lockdown, gezonde mensen niet. Na twee jaar is het klaar.
[ Als boosters ook al niet beschermen tegen besmetten dan kan iedereen net zo goed weer gaan leven ]
Nee, want dan zit over een paar weken driekwart van de verplegers en politie ziek thuis. Je negeert gewoon alle argumenten.
Nee, want de besmettingen vinden nog steeds vooral bij jongeren plaats en nauwelijks bij 60-plussers. En we weten niet waarom en of de golf daar nog moet aankomen en hoe de overlevingskansen van de 60-plussers dan zijn.
[ Na twee jaar is het klaar ]
Waarom? Dat je weinig om anderen geeft is nu wel duidelijk, maar je beseft blijkbaar niet dat veel kwetsbaren en zeer kwetsbaren al twee jaar in strenge zelf opgelegde lockdown leven. Gelukkig bepaal jij niet wanneer het klaar is.
Weet je wat heel goed zou helpen tegen allerlei opgelegde maatregelen? Een groter deel van de bevolking dat uit eigen beweging probeert rekening te houden met anderen. Bijvoorbeeld met degenen die niet besmet willen raken omdat ze zelf niet ziek willen worden, of omdat ze kwetsbare mensen in hun omgeving niet willen besmetten. Er zullen vast uitzonderingen zijn, maar ik heb bepaald niet de indruk dat degenen die het hardst klagen over verplichte maatregelen wel uitblinken in vrijwillig sociaal gedrag.