Uitslag verkiezingen Israël (iets) minder griezelig dan gevreesd

OPINIE - Netanyahu en Lieberman verloren stemmen bij de afgelopen verkiezingen in Israël. Dat is bewijs van een proteststem.

Dus toch nog een verrassing, bij die Israëlische verkiezingen. Yair Lapid, een tv-presentator die op de golven van zijn bekendheid via de buis in de politiek is gegaan en een partijtje – Yesh Atid (‘er is een toekomst’)- uit de grond heeft gestampt, is de grote winnaar geworden. Vanuit het niets naar negentien zetels. Een ongekende winst. Daarmee is vrijwel vast komen te staan dat hij een mooie baan in de nieuwe regering-Netanyahu zal krijgen. Financiën? Buitenlandse Zaken? Vice-premier met een speciale portefeuille?

Netanyahu zelf deed het met zijn coalitie van de Likud met Liebermans Israel Beiteinu – zoals verwacht – namelijk niet erg goed (31 zetels, een verlies van elf), terwijl de als een meteoor opgekomen Naftali Bennett met zijn ultra-rechtse HaBayit HaYehudi (Het Joodse huis) het weliswaar niet slecht deed (elf zetels), maar toch minder dan de vijftien à zestien die hij volgens de laatste voorspellingen misschien zou krijgen. Daardoor kan Netanyahu in de komende Knesset met zijn eigen partij plus Bennett’s Joodse Huis en de andere religieuze partijen zoals Shas (elf zetels) op niet meer dan zestig zetels rekenen (of als de eindtelling meevalt 61). Dat is te weinig voor een stabiele regering. En dat betekent dat hij dus Yair Lapid en zijn Yesh Atid niet zal kunnen missen.

Is dat nu goed nieuws? Ja en nee. Het feit dat het harde rechts minder heeft gewonnen dan verwacht is een meevaller. Lapid’s partij (als we dat zo mogen noemen) is zeker geen ultra-gezelschap, en zal dus het hard-rechtse overwicht verwateren. Maar tegelijkertijd is – omdat Lapid’s partij eigenlijk programmatisch of ideologisch niets voorstelt (veel verder dan eisen voor belastingverlaging voor de middenklasse en verlaging van de bijdragen aan de ultra-orthodoxie komt hij niet) – totaal onvoorspelbaar wat zijn invloed zal zijn. Het lijkt mij waarschijnlijk dat Netanyahu hem uiteindelijk om zijn pink zal winden en mee zal trekken in een program dat hij uitstippelt. Al zal dat er bij de start van een nieuwe regeerperiode, omdat Netayahu slim genoeg is om zich kaarten niet meteen te laten zien,  misschien niet meteen zo uitzien.

Wat kunnen we verder naar aanleiding van deze verkiezingen concluderen?
1) Het feit dat zoveel mensen Netayahu en Lieberman in de kou lieten staan en liever op een outsider als Lapid stemden, kan wat mij betreft worden opgevat als een (krachtige) proteststem.
2) Dat die proteststem – voor zoveelste keer – niet de zich sociaal-democratisch noemende Arbeid van Shelly Yacomovich ging, vertelt veel over het gebrek aan aantrekkingskracht en/of ruggengraat van deze partij. Yacimovich slaagde erin de partij naar elf zetels te tillen, maar door gebrek aan overtuigingskracht, duidelijkheid en charisma profiteerde ze toch niet meer van de onvrede over Netayahu’s (economische) beleid..
3) Dat Meretz, de enige waarlijk duifachtige zionistische partij van drie naar zes zetels steeg is verheugend, maar de vraag blijft of het veel zoden aan de dijk zal zetten. Bij de andere partijen in het vredeskamp, de gemengd Joods-Arabische communistische partij Hadash en de Arabische partijen, deden zich geen grote verschuivingen voor, dus blijft het een vredesfront van minder dan twintig zetels.

Zal een nieuwe regering Netanyahu het beter doen op het gebied van vredesonderhandelingen en dergelijke dan de vorige? Dat is zeker niet gezegd. Maar wat winst lijkt bij deze verkiezingen, is dat het front van diegenen die (delen van) de Westoever willen annexeren in  ieder geval niet is versterkt. De uitslag is dus, al met al, net een beetje minder gruwelijk dan ik – en velen met mij – hadden gevreesd.