Twitteren in Ghana

Dit is een gastbijdrage van Harm Hopman.

Het bereik van het internet in de wereld wordt dikwijls overschat. Het is feitelijk nog vooral een medium door het westen, voor het westen. In de rest van de wereld spelen radio, sms en televisie nog steeds een veel grotere rol.

‘Ik heb geen tv, ik kijk alles via internet’

Heel Nederland weet inmiddels wat Twitter is, kent Nalden als een ‘master dude’ en zoekt in dagelijks leven al verwoed naar het ‘Vind ik leuk’ linkje. Uitzending gemist is populairder dan ooit. De dode-bomen industrie kijkt in een dampend slagveld versuft om zich heen. Ternauwernood geven kranten van de Persgroep hun oude denken op en laten hun websites de vorm aannemen van de internet-outsider nu.nl. Het is dan ook niet verwonderlijk dat diezelfde ANP-berichten rondpompende oude molochen zich voortdurend bezighouden met nieuwe statistieken over de opmars van het internet. Met als centrale misvatting dat de oude wereld onvermijdelijk zal worden overgenomen door de nieuwe web-wereld van connectiviteit en gratis content.

Interessant is dan ook het artikel Revolution in a Box van Charles Kenny, econoom bij de Wereldbank. De explosie van het internet blijkt namelijk beperkt tot het Westen (VS & Europa), terwijl in de rest van de wereld (de ontwikkelingslanden) de televisie juist bezig is aan een revolutie. In landen als Vietnam en Algerije hebben al zo’n 80% van de huishoudens een televisie, maar de mogelijke groei in het bezit van een televisie zal in landen als Nigeria en Bangladesh (nu nog 30%) enorm zijn. Het houdt niet op bij het hebben van een televisie: in 2013 zal de helft van alle televisies aangesloten zijn op een digitaal signaal. De daarmee ontstane keuzevrijheid maakt niet alleen het aloude venster op de wereld een stuk groter, ook de staatsregulering van informatie wordt er een stuk ingewikkelder door.

Radio, sms en televisie, zóó 2012

Interessanter dan de cijfers, is de invloed van de oude media op culturen. Kenny toont aan dat in de landen met een grote aanwezigheid van televisie, er positieve trends zijn te zien op het gebied van alfabetisering, gezondheid, schooldeelname, corruptie en drugsmisbruik. In landen als India en Brazilië lijkt de soap een positieve uitwerking te hebben op de status van vrouwen.

Ethan Zuckerman (onderzoeker bij Harvards Berkman Center for Internet and Society) geeft Kenny voor een groot deel gelijk, maar mist de mogelijkheid van interactie bij de oude beeldbuis. Interactie die wel mogelijk is bij andere oude media als radio en sms. Hij geeft als voorbeeld een radio-show in Congo waar vrouwen anoniem vragen kunnen stellen via SMS, of een talk-radio show in Ghana waarbij de bevolking vragen kan stellen aan ministers. De penetratie van internet in Afrika is namelijk veel beperkter (6.8%) dan die van de mobiele telefoon (28%), wat diverse ontwikkelingsprojecten mogelijk maakt, zoals bijvoorbeeld Android in the Bush [.PDF].

Bridging the digital divide

Dat het internet slechts een beperkte invloed heeft op de ontwikkelingssamenwerking ligt voor een groot deel aan de wijze waarop organisaties het nu nog gebruiken. Net als voor Westerse internetgebruikers ligt de nadruk vooral op services en content: internet, een computer, een browser en heel veel content. Dit is slechts één van de vele mogelijke protocollen van het internet.

De combinatie van SMS en internet is door Twitter al inzichtelijk gemaakt, maar men kan ook denken aan bijvoorbeeld bulk-sms-diensten die het mogelijk maakt goedkoop via internet grote groepen te bereiken. Projecten als Ushahidi maken het mogelijk om crisis-informatie te centraliseren met als aanvoerbronnen sms, email en het web. Gaan deze technieken nog uit van de geletterdheid van de ontvanger, een project als VoiceXML biedt de mogelijkheid om gesproken informatie op alternatieve manieren te verspreiden.

Veel ontwikkelingsorganisaties richten zich nu nog op het verspreiden van content, het maken van verbindingen, of het ontwikkelen van bedrijfsmodellen om dit proces te versnellen. De kracht van het web zal pas echt aangesproken als het de grenzen tussen de oude media met technologie overbrugt, en er zo echte wereldwijde interactie mogelijk wordt, zodat ook lokale gemeenschappen hun eigen kennis en verhalen kunnen delen, met de middelen die ze wél voor handen hebben.