Als u tegen de zestig loopt en u hield niet van de muziek van The Cats of van Sam en Dave, dan is er een grote kans dat u Manic depression van Jimi Hendrix zo meeneuriet. Ook de jongeren zullen het lied misschien herkennen, want de Red Hot Chili Peppers en Yngwie Malmsteen en nog wel tien anderen hebben het nummer ook eens gecovered. Het is dan ook een prachtig nummer uit 1967, geschreven in die toentertijd vreemd aandoende driekwartsmaat.
Tekstueel is het minder goed: het is tamelijk slordig geschreven. Wat moet je als luisteraar nu met een mededeling als Manic depression is touching my soul of Manic depression is a frustating mess? Maar de meeste songteksten zijn nu eenmaal ‘ongericht geoudehoer’, zoals ik het eens heb genoemd. Je zou gemakkelijk een andere tekst bij dit nummer kunnen verzinnen, Spanish recession bijvoorbeeld. Je hoeft maar een paar woorden te veranderen in de oorspronkelijke tekst. Als ik mijn huis had schoongemaakt, zong ik op Jimi’s melodie: In mijnen huize is alles weer fris! Padompadom pompadompadom!
Wat later, in de jaren zeventig, ontdekte ik Bach. Dat kwam door Glenn Gould, die ook geen kwaad kan doen bij mij thuis. Fantastische pianist. Ik las in een Amerikaans blad eens dat Gould boring zou spelen, en ik heb toen een avond en een nacht besteed aan een stuk waarin ik dat weersprak. De volgende ochtend gooide ik mijn stuk in de prullenmand, want toen was mijn nijd wel over. Op Facebook zei iemand exact hetzelfde, Gould is boring, dat is ongeveer een maand geleden. Toen heb ik kalm en nuchter commentaar geleverd in de trant van: welke van de ongeveer 100 elpees vind je dan niet goed? Het hele Bachwerk, volgens hem, want (ik ben te lui om het even op te zoeken, dus ik parafraseer nu) Gould sprak de taal niet van de barok. Ik heb me beheerst en schreef terug: ‘En u natuurlijk wel.’ Daarop kwam geen antwoord meer. Ik heb hem niet ontvriend, want andere keren zegt hij soms tamelijk verstandige dingen en ontvrienden moet je eigenlijk alleen doen met de misdadigers in je kringen.
Weer wat later kwamen Tallis, Byrd, Ockeghem, Dufay etc. De huiskamerkwartetjes van Schubert. Het pianowerk van Mozart en Beethoven. Weer wat later werd ik verliefd op de muziek van Galina Oestvolskaja. Maar dat kun je niet dag in dag uit horen, ik zing nog steeds af en toe: Ik ga nu slapen, tabeh en goenacht! Padompadom pompadompadom!
Reacties (20)
‘Dit is saai’ is natuurlijk enkel maar een expressie van wat een tekst, of een muziekstuk, of een activiteit met iemands brein doet.
Want wat voor de een saai is, weet een ander mateloos te boeien. Dat geldt zelfs in één mensenleven: sommige zaken die ik vroeger geweldig vond, daar haal ik nu mijn schouders over op; en andersom: sommige zaken waar ik vroeger niet om taalde, vind ik nu uitermate boeiend.
Als iemand zegt: ‘Gould is boring’, dan objectiveert hij het effect van Goulds spel op zijn brein (vanwege de unieke constellatie van dat brein) tot een eigenschap van dat spel, en daarmee van Gould. ‘Er is iets mis met Gould’.
Tja, dat is zoiets als zeggen dat er iets mis is met blonde vrouwen omdat ik niet val op blond.
Dat is het mooie aan het internet, er is altijd wel ergens een eikel te vinden die precies het tegenovergestelde meent. Het geeft je de bevestiging dat ‘waarheid’ subjectief is wat des te meer aantoont wat voor geweldige prestatie wetenschap is. Met muziek krijg je dat euforische gevoel dat jouw waarheid in alle facetten voldoet. Gould is boring zegt slechts dat zijn intepretatie niet overeenkomt met de jouwe. Overtuigen van zijn ongelijk is zinloos. Zijn ‘filter’ is anders.
Fantastisch wat je allemaal niet op een A4tje kwijt kunt. Mijn record is dat ik ooit eens een oud Elsevier-columnist in 150 woorden zo beledigde dat we elkaar tot op de dag van vandaag niet meer aankijken. Dat ik hem nooit heb ontmoet en dus sowieso nooit aankeek doet daarbij niet ter zake.
Maar dan Glenn Gould. Boring lijkt me niet de juiste kwalificatie. Ongelofelijk eigenwijs, obsessief en een hufter avant la lettre voor muziek waar hij niet van hield mag volgens mij wel. Ik wil graag mijn punt demonstreren met zijn interpretatie van Beethovens Appasionata (vergelijk met een reguliere uitvoering) en laat graag aan de lezer over wat hij vind van wat ik er van vind.
Dat neemt niet weg dat Gould Bach op formidabele wijze op een piano wist weer te geven – waar Bach’s muziek helemaal niet voor geschreven is – door vrijwel geen pedaal te gebruiken en de fraseringen toch goed te houden. En dat is een niet geringe prestatie.
Gould sprak wel de taal van de barok maar gebruikte een instrument dat daar eigenlijk niet geschikt voor is en kwam er wonderbaarlijk goed mee weg.
Maar ik hoor zowel Gould als Hendrix eigenlijk niet zo veel meer.
Alleen op zondag.
Zondag kunst- en muziekdag.
Maandag gehakt- en andijviedag.
etc…
Zomaar wat namen uit mijn hoofd, die vanochtend nog op mijn random playlist voorbij zijn gekomen, van bands uit die tijd.
King Crimson,
Mad River,
Pentagle,
Cámaron de la Isla y Paco de Lucia
Hoezo geen 3/4 danwel 6/8 maatsoorten?
Die klassieken schreven niet hun eigen teksten. Dan is het makkelijk bewonderen als je valt over zinnetjes van Hendrix.
Waar ik heel lang mijn hoofd over heb gebroken, over onorthodoxe maten uit de jaren ’60 gesproken, was All You Need Is Love, waarin een vierkwartsmaat met een driekwartsmaat werd afgewisseld.
Dat nummer is ook interessant, en ook hier is het tekstueel brandhout. Maar ik heb voor het nummer van Hendrix gekozen omdat ik er een stukje van moest bakken. Het is altijd leuk om van een persoon die je bewondert, te zeggen: ‘Hier deed hij het verkeerd.’ Zo was Nabokov amuzisch.
In de jazzmuziek vanaf zeg 1955 was het trouwens al normaal dat je je maten varieerde.
Slordig geschreven, inderdaad. Als je er lang genoeg naar luistert en er heel diepzinnig over nadenkt zit er natuurlijk een heel belangrijke boodschap in, maar dat is wmb hetzelfde als urenlang peinzend naar het schilderij “who’s afraid of red yellow and blue” of een pindakaasvloer kijken, omdat er zoveel in te ontdekken valt.
(Toch doet het een beetje pijn om iets negatiefs over Hendrix te lezen of te schrijven.)
Ja maar schep dan geen verwarring door over die 3/4 te beginnen. Last Walzen van de band of Engelbert Humperdinges ten spijt, de pijlers van de wals nooit weg geweest, in geen enkele periode.
Dat het een weinig gebruikt maatje is in de wat pittiger rockmuziek is dan weer wel waar.
Komt er nog een vervolg? Je begint bij Hendrix en schrijft dan iets later “Wat later…” en nog wat later schrijf je “Weer wat later….”. Ben benieuwd waar je vandaag de dag bent op gekomen.
Oké, ik had misschien moeten schrijven: ‘die opzwepende driekwarts maat’, en ik had enige nadruk kunnen leggen op het meesterlijke drumwerk op die plaat.
Ik zal vast nog wel eens iets schrijven over Gould of over waarom ik Smetana bijvoorbeeld nooit heb kunnen waarderen. Maar over twee dagen komt er een stukje dat over iets heel anders zal gaan. Max heeft er de titel voor geleverd in zijn stukje dat morgen verschijnt.
Dat Nabokov amuzisch was, heb ik eerder gehoord. Misschien wel van jou, maar volgens mij niet. Ik kon me er weinig bij voorstellen, om een hekel te hebben aan alle muziek. Per definitie.
Je moet het boek ‘Musicofilia’ van Oliver Sacks eens gaan lezen, je kunt het van me lenen. Het is een zeer leesbaar boek.
Geen groter compliment voor Gould dan dat hij boring is als hij Bach speelt. Bach was immers ook boring (!?).
Die Kunst der fuge. Minimal music avant la lettre. Middeleeuwen en Renaissance gesynthetiseerd. Mysticus en wiskundige.
Maar dan praten we in twee zeer verschillende talen met elkaar. Gould is boring betekent: Gould speelt saai. Een spreker kan ook nog bedoeld hebben: ik heb nu wel genoeg van die vervelende Gould gehoord, hoor! Het betekent niet, waar ik vandaan kom: Gould speelt leuk. Het is geen compliment, boring.
Dat geldt ook voor Bach. Daar zegt ook drie keer per jaar iemand over: ‘Bach is boring.’ Ik ben dan altijd geneigd even terug te vragen over welke van de 1200 stukken ze het hebben. BWV 1? BWV 2? BWV 3? BWV elfhonderdenzoveel…?
Die Kunst der fuge. Minimal music avant la lettre. Middeleeuwen en Renaissance gesynthetiseerd. Mysticus en wiskundige.
Kunst der Fuge = minimal music?
Mysticus en wiskundige??
Uit welke wereld kom jij?
Helemaal eens, Hans.
Hier is nog een lijstje met 10 fuga’s die niet van Bach zijn: http://listverse.com/2012/05/28/10-great-fugues-not-by-bach/.
Luisteren is een kunst die niet meer breed wordt verstaan. Bach is boring is een geuzenkwalificatie die aangeeft dat men Bach in deze snelle tijd niet meer begrijpt.
Bach is zo boring als een roos die haar bladeren opent.
In mijnen huize is alles weer fris! Padompadom pompadompadom!
Vreemd Ben..heel vreemd dat teksten van Hendrix (oké, hij sprak liever met de gitaar) associaties oproepen die je aanzetten tot huishoudelijke taken. Notabene. Gaan we dan lopen doen onder een Manic Depression? Stofzuigen? Vergeet vooral de cv niet, riskante stofnesten namelijk. Anders draait het geheid uit op purple haze…
Bij mij is dat andersom, bij het nummer: He, kom aan, blijf niet staan en loop me achterna
Door de straat over ’t plein met je tingeltamboerijn”:
http://www.youtube.com/watch?v=cHjL5U7f8J8
…is in mijn hoofd de mandoline al snel vervangen door het fluitspel van Anderson
http://www.youtube.com/watch?v=EsCyC1dZiN8
Maar dat gaat zo met ALLES he. Krijg de vele fantasieën die zich 24/7 in m’n hoofd afspelen niet eens allemaal in een hapbare vorm opgetikt. Hooguit 1% bereikt de virtueel bewoonde wereld. Net nog. Ideetje m.b.t. de splitsing in Groen Links, de zucht naar macht en het afdrijven van haar groenbeginselen…in combinatie met de ontploffing van een supernova (sowieso een onmogelijkheid). Dan kom ik niet verder dan dit:
Diediediedamdamdamdiedeldiedeldamdam
Diediedoedoediedoedeldiedeldamdam
Diedeldamdamdamdiedeldiedeldaldee
Diedeldiedeldamdamdamdiedeldiediedie
Diedeldiedeldamdamdamdiediedoedel diedoedeldiedeldamdam
Diedeldiediediediedeldiedeldamdam diedeldiedeldamdamdam
Diedeldiediediediedeldiedeldamdam
Diediedoedeldiedoedeldiedeldamdam
Diedeldiediediediedeldiedeldamdam diedeldiedeldamdamdam
Diedeldiediediediedeldiedeldamdam
Diediedoedeldiedoedeldiedeldamdam
Diedeldiediediediedeldiedeldamdam diedeldiedeldamdamdam
Diedeldiediediediedeldiedeldamdam
Diediedoedeldiedoedeldiedeldamdam
Diedeldiediediediedeldiedeldamdam
http://www.youtube.com/watch?v=oEfFbuT3I6A