COLUMN - Na drie weken is het bijna tijd Engeland weer te verlaten. Mijn verblijf hier viel samen met een politieke turbulentie die dit eiland lang niet meer heeft meegemaakt: de uitslag van het Brexit-referendum, het daarop volgende vertrek van Cameron, het onverwachte afscheid van Farage, de nog altijd niet opgeloste machtstrijd in de Labour-partij en de politieke moord op Johnson.
Ook de verkiezing van Cameron’s opvolger was een thriller: Johnson’s ‘moordenaar’ Gove viel al snel af, en binnen een paar dagen waren er nog twee vrouwen over: de ambitieuze beroepspoliticus Theresa May en de relatief onbekende Andrea Leadsom. Even dreigde het weer een ‘dirty race’ te worden, toen Leadsom zichzelf een betere toekomstige premier noemde omdat ze kinderen heeft. De storm van verontwaardiging over alweer een moddergooipartij deed haar onverwacht besluiten de handdoek in de ring te gooien. De campagne was eigenlijk al voorbij voordat hij begonnen was.
Na alle gebeurtenissen van de laatste drie weken staat het Verenigd Koninkrijk er heel anders voor dan dit voorjaar. Premier May, die vandaag wordt beëdigd, zal het land uit de EU gaan leiden, of althans, ze zal dit proces in gang moeten zetten. Dit is niet eenvoudig, en al helemaal niet omdat ze zelf een ‘remainer’ is. Ze gaat dus iets doen waar ze niet achter staat. May heeft in Oxford gestudeerd, was Home Officer in de laatste kabinetten en behoort tot de directe cirkel van Cameron: ze maakt deel uit van de niet bepaald geliefde, behoudende, EU-kritische maar EU-ondersteunende Engelse elite.
In de korte premierscampagne heeft May beloofd zich voor een vertrek uit de EU in te zetten en het Verenigd Koninkrijk bij elkaar te houden. Ook dat wordt nog een beste opgave, met de afvallige Schotten en Noord-Ieren, die wél in de EU willen blijven. Binnen Engeland is het ook verre van rustig: vier miljoen Engelsen hebben een petitie ondertekend voor een nieuw referendum, en hoewel de regering het heeft verworpen, gaat het parlement er begin september toch nog over debatteren.
May staat voor de taak om toegang tot de EU-binnenmarkt te behouden en daarbij de immigratie van EU-burgers te beperken. Wel vrij verkeer van goederen, diensten en financiën, niet van personen. Uit het feit dat zij de drie miljoen in het Verenigd Koninkrijk wonende EU-burgers geen verblijfgarantie wil geven, blijkt dat ze de onderhandelingen hard in wil gaan. Ook de EU zet zich schrap: van alle kanten wordt gewaarschuwd dat er geen keuzemenu voor de Britten is, er komt geen EU à-la-carte.
May denkt dat ze sterk staat: het Verenigd Koninkrijk is een grote economie en een belangrijke militaire macht. De EU heeft dus goede redenen om het Verenigd Koninkrijk tegemoet te komen, zo hoopt May. Maar wat de Engelsen willen, een inperking van het vrije personenverkeer, ondergraaft nu juist het fundament van de EU: vrij personenverkeer is een van de vier pijlers waarop de unie is gebouwd.
In Zwitserland, waar men al jaren met ditzelfde probleem worstelt, heeft men hier inmiddels een term voor: de kwadratuur van de cirkel, ofwel een onoplosbaar probleem. Ik ben erg benieuwd wat er de komende maanden en jaren gaat gebeuren.
Reacties (12)
Wordt er eigenlijk al gegokt op een Breturn(referendum)?
;-)
Minstens zo interessant zijn May’s plannen voor het binnenland. Het lijkt erop dat ze Piketty erg goed gelezen heeft en terug wil naar de tijden vóór Thatcher.
@1
Ik zet mijn geld er niet op. Ik zou gokken op een Noorwegen-status. Eigenlijk dus een Breturn die verkocht wordt als een Brexit. May heeft misschien de goede papieren. Ze presenteert zich als een Brexiteer en zelfs een beetje arbeideristisch.
Wat je dan bij de Tories doet is mij niet duidelijk. Maar dat maakt niet uit. Het gaat om geloofwaardigheid.
Als het haar lukt gebeurt precies wat ik vooraf verwachtte van deze uitslag: de handel gaat door, de City blijft de City, welgestelden hebben nergens last van, maar wij, gewone burgers gaan het voelen met nieuwe regels, stempels en visa. Met dank aan de zogenaamde populisten. Maar ach, wie interesseert daar nou voor?
Met alle Brexiteers aan de zijlijn gaat May door waar Cameron gebleven was: de EU binden aan het Britse belang. We zijn die lastpakken nog lang niet kwijt. En in de exit mode zijn ze nog lastiger te bewegen tot gezamenlijk optreden dan voorheen.
@5: Nee, Johnson verlaat de zijlijn om minister van buitenlandse zaken te worden. Een vreemde move van May. Johnson is allesbehalve diplomatiek en hij heeft weinig goodwill in Brussel.
@6 Er komt een speciale Brexit-minister. David Davis. Johnson mag gewoon de clown spelen buiten de EU. Lekker ver weg van Downing Street. Loopt hij ook niet in de weg.
Wel interessant dat David Davis een Brexiteer was. Geeft ze de kans om het zelf te regelen en om hun keutel weer in te trekken als het toch niet zo’n heel goed idee blijkt te zijn.
@7: Dan reageer je vanuit de ideale Britse positie. Waarschijnlijker is echter dat de andere lidstaten en de Commissie niet met Davis willen praten tot artikel 50 echt is ingeroepen. Tot dat moment zal BJ gesprekspartner zijn.
@6: Dat zal wel politiek zijn, zoals men dan zegt. Ze heeft de steun van die groep nodig in de partij om te kunnen regeren.
@9: Als ze bereid is die prijs te betalen zou het goed kunnen dat haar primaire doel, een voor de Britten gunstige uittreding, in gevaar komt.
Wat is eigenlijk duurder voor Nederland: Steun Griekenland of het GB referendum?
Want over beide situaties lees ik: “kost Nederland miljarden”.
@11: elke keer als er iets gebeurd wat niet in het straatje van de vampiers uit de financiële wereld past, wordt er geroepen dat we naar de haaien gaan.