Door een Waanlink op Sargasso werd ik geattendeerd op dit artikel van het blad The Economist met de titel “Mario battles the Wutsparer”: Mario (Draghi) vecht tegen de spaarwoede van Duitsers en Nederlanders. Het artikel is een perfecte illustratie van de oorzaak van de eurocrisis: niet omdat het de oorzaak van de crisis uitlegt – wat je van een gerenommeerd blad als The Economist zou verwachten – maar omdat het de oorzaak ervan demonstreert. (*)
In het stuk wordt uitgelegd dat de lage rente nadelig is voor Nederlanders en Duitsers omdat zij meer sparen dan burgers in andere landen: wie geld op de bank zet krijgt bijna geen rente meer. Dit komt echter juist wel goed uit voor Zuid-Europa, dat niet spaart maar leent: nog nooit was geld lenen zo goedkoop. Volgens Pieter Omtzigt moeten Nederlandse spaarders en pensioenfondsen boeten voor de schuldenlast van Zuid-Europa.
Draghi staat echter voor een dilemma: moet hij de rente verhogen om de spaarders te helpen? Volgens The Economist zou verhoging van de rente juist een ramp zijn. Zuid-Europese regeringen moeten dan nog harder bezuinigen. Renteverhoging zal vrijwel zeker een recessie veroorzaken.
Een kwestie van psychologie?
Waarom sparen Nederlands en Duitsers zoveel? The Economist heeft geen antwoord, zij constateert alleen dat het zo is.
Dat de lage rente zo’n groot probleem is, is gedeeltelijk een gevolg van hun eigen investeringsgewoonten. Duitsers zetten hun geld op de bank en Nederlanders potten het op in pensioenfondsen. Italianen en Spanjaarden sparen veel minder en hebben minder geld in hypotheken belegd.
Het antwoord op de vraag waarom de Nederlandse en Duitse burgers zo spaarlustig zijn, en de Italiaanse of Spaanse consument het geld sneller laat rollen, is natuurlijk niet economisch maar psychologisch. Maar het is ook een onzinnige vraag want het zou impliceren dat de eurocrisis een psychologische oorzaak heeft!
Een kwestie van economie!
Om te begrijpen wat er aan de hand is hebben we geen psychologie maar economie nodig. De gemiddelde burger in Nederland of Duitsland is niet spaarlustiger dan die van Italië of Frankrijk. Het komt omdat de Nederlandse (en Duitse) ‘lonen zeer laag zijn in verhouding tot de winsten die het bedrijfsleven maakt’. Dit zegt niet de vakbond, nee, dat zegt zelfs de DNB in de Telegraaf.
Nederlandse burgers consumeren minder, niet omdat ze ‘spaarzamer zijn’ dan Italianen en Spanjaarden, maar gewoon om ze minder uit te geven hebben. Dit heeft tot gevolg dat Nederland minder importeert dan het exporteert (**): er ontstaat een handelsoverschot. En dat is al jarenlang zo. Dit handelsoverschot heeft op zijn buurt tot gevolg dat de schuld van onze handelspartners (Zuid-Europa, maar ook daarbuiten) steeds verder oploopt.
Die schuld moet natuurlijk gefinancierd worden, en het laat zich raden waar dat geld vandaan komt: met het loon dat de arbeider wordt onthouden. ‘Uitlenen’ en ‘investeren’ zijn andere woorden voor ‘sparen’ en waar iemand spaart moet iemand anders schuld maken. Ingewikkelder is het niet. De ‘spaarwoede’ van de Nederlandse burger heeft dus niets met psychologie te maken. Het is gewoon economie. Dit leert u echter niet van het lezen van een artikel hierover in The Economist.
De fabel van de Krekel en de Mier
Onbedoeld laat The Eeconomist zien wat de diepere oorzaak is van het maar niet overgaan van de eurocrisis: in plaats van uit te leggen wat er aan de hand is, wordt gesuggereerd dat het gaat om (onverklaarbare) ‘spaarwoede’ van Nederlanders en Duitsers. Dit verhaal is niets anders dan een variant van het bekende sprookje van De Krekel en de Mier.
Deze verklaring wordt al vanaf het eerste begin van de eurocrisis verteld: dwars door Europa loopt een knoflookgrens die de oorzaak is van de eurocrisis. Ten noorden van de grens leven de spaarders (de mieren) en in het zuiden de consumenten (de krekels). En nu het winter is houden de krekels hun hand op. Door de euro zijn de twee tot elkaar veroordeeld.
Bovendien laat het artikel zien hoe economen hun handen wassen in onschuld: de crisis is een gevolg van burgers die zich niet houden aan de regels van de economie. De eurocrisis heeft eigenlijk een sociaal-culturele en geen economische oorzaak. De wetten van de economie zijn immers duidelijk: als je te veel spaart of te veel consumeert kom je in de problemen.
Ik concludeer dat The Economist geen economisch blad is maar een soort Fabeltjeskrant . Probleem verklaard, eind goed, al goed. Slaap zacht lieve burgers van Nederland en Duitsland nee, van heel Europa, oogjes dicht en snaveltjes toe!
noten
(*) Anders dan de economen van het blad heeft de fotoredactie wel heel goed haar werk gedaan: boven het stuk staat een prachtige foto met de vergenoegde tronie van Mario en Wolfgang die heel vuil naar naar Mario kijkt. Helaas verhinderen copyright regels ons deze foto te plaatsen.
(**) Voor Duitsland geldt hetzelfde, ik zal dat hierna niet meer steeds herhalen.
Afbeelding: VARA – Beeld en Geluidwiki – Gallery: Fabeltjeskrant, CC BY-SA 3.0, (Wikimedia)
Reacties (40)
Duitsers en Nederlanders zijn niet per se spaarzuchtiger, maar gaan gewoon verstandiger om met hun inkomsten. Waar ze in de Knoflook landen alles uitgeven wat ze verdienen en daar na als gaan lenen om hun welvaart kunstmatig te verhogen, houden Nederlanders en Duitsers een appeltje voor de dorst. Dit geld niet alleen voor particulieren, maar ook bedrijven houden een grotere reserve aan. Dit verklaart dat ze relatief minder van hun winst aan lonen en dividend uitbetalen. Idem geld voor overheden, maar de schuldencrisis is al eerder uitgebreid besproken.
Het handelsoverschot van het ene land is het handelstekort van het andere, wereldwijd is er echter een balans. Landen die een permanent handelstekort hebben kunnen dit oplossen door de consumptie in balans te brengen met de inkomsten, ze moeten of bezuinigen of harder gaan werken. Het maakt daarbij niet uit of je in de Eurozone zit of niet, zelfs Noord Korea heeft uiteindelijk met dezelfde boekhoudkundige wetmatigheden te maken. Het verschil is dat vroeger de Knoflooklanden hun burgers nog wel eens met een torenhoge inflatie konden belazeren, zo konden ze de lonen op papier laten stijgen terwijl ze qua koopkracht achteruit gingen, nu met de harde Euro vallen ze meteen door de mand.
Dit alles heeft inderdaad een psychologische achtergrond, onze Calvinistische mentaliteit versus de Carpe Diem mentaliteit in het Zuiden. Helaas zijn de Carpe Diem mentaliteit en de harde economische realiteit niet altijd verenigbaar.
Sprookjes en fabeltjes vertellen wel vaker de waarheid die zijn namelijk bedoeld om kinderen op speelse wijze te leren hoe de grote mensen wereld in elkaar steekt.
@0: Dit lijkt me onjuist: “Dit handelsoverschot heeft op zijn buurt tot gevolg dat de schuld van onze handelspartners (Zuid-Europa, maar ook daarbuiten) steeds verder oploopt.” Dan zouden dus ook onze staatsschulden sterk moeten krimpen – al jaren ???
Veel van ons handelsoverschot bestaat uit doorvoer, en heeft niets met interne consumptie te maken. Dus dat lage lonen automatisch tot handelsoverschot leiden betwijfel ik. Zo laag zijn de lonen n in Nederland nu ook weer niet, vergeleken met al die landen waarnaar wij exporteren.
@2:
We hebben een staatsschuld van rond de nul procent:
https://cormol.wordpress.com/2016/04/30/overheidsschuld-2/
“Onze lonen zijn lager, waardoor we minder te besteden hebben. Maar daarom sparen we wel meer.”
Daar klopt iets niet, volgens mij. Of snap ik het niet?
@1: ”Sprookjes en fabeltjes vertellen wel vaker de waarheid die zijn namelijk bedoeld om kinderen op speelse wijze te leren hoe de grote mensen wereld in elkaar steekt. Volgens mij vertel je zelf sprookjes met jet achterhaalde theorieën over Calvinistische mentaliteit en Carpe Diem knoflook eters en andere “volksaarden”. Negers zijn zeker dom, lui en niet geschikt zichzelf te besturen, Joden zijn sluw, listig en gehaaid, Chinezen gemeen, achterbaks en niet te vertrouwen?
@2: Dat is ook precies wat Duitsland en Nederland (in mindere mate) doen. Wolfgang Schäuble is trots op zijn ‘zwarte nul’ de staat heeft een begrotingsoverschot. Dat kan alleen maar dankzij de positieve handelsbalans. (Edit: zie ook Tigger @3)
Op den duur moet dit fout gaan: ooit moet het buitenland de schuld terug betalen, maar hoe moeten ze die betalen als Duitsland en Nederland niet consumeren? (waarbij het er niet toe doet of dat door de staat of door de burger wordt gedaan, of beiden)
Wat jij stelt “Veel van ons handelsoverschot bestaat uit doorvoer” is een contradictio in terminis: dat kan helemaal niet (even doordenken) en (voor de volledigheid) op basis van een ongeldige uitspraak kun je niets concluderen over de relatie tussen loon en handelsoverschot.
En de loonhoogte ten slotte: het gaat niet om de absolute lonen, maar om de productiviteit. De Nederlandse en Duitse productiviteit (zeg maar productie per uurloon) is veel hoger dan elders in Europa. Zie ook mijn link in het artikel.
@4: Waar staat dat?
@1: Het idee is hier dat de schrijver van het stukje een bepaald vooroordeel met argumenten tracht te ontzenuwen. Het ligt dan voor de hand dat je bijvoorbeeld probeert die argumenten te ontkrachten of te weerleggen. Als je dat niet kunt, dan schiet het niet echt op wanneer je het vooroordeel simpelweg nog eens herhaalt, aangevuld met andere vooroordelen over bijvoorbeeld ‘met torenhoge inflatie belazeren’. Dat laatste klinkt overigens als een leuke complottheorie. Wie belazert wie en waarom? Vertel er eens meer over.
@1: Je vertelt gewoon nog een keer hetzelfde sprookje zonder te reageren op mijn argumenten. [Edit: had @8 nog niet gelezen toen ik dit schreef].
@2: De lonen zijn hier hoog in verhouding tot de productiviteit en dus tot de bedrijfswinsten. Het staat je vrij om een andere maatstaf voor loonhoogte te kiezen, maar die is volgens mij niet logisch in de context van consumptie en spaarzin.
@8/@9: Le Redoutable is een drive-by commentor. Hij vuurt een hoop onzin af, met de onderbuik als voornaamste bron, om daarna niet meer terug te keren om op kritiek op zijn posts in te gaan. Vervolgens duikt hij weer in een ander topic op om hetzetlfde kunstje te herhalen. Een one-trick-pony, heeft geen enkele zin om op zijn schrijfsels in te gaan.
“Waarom sparen Nederlands en Duitsers zoveel?” Als je ziet wat voor een rommeltje m.n. de Zuid Europese landen ervan gemaakt hebben en dat politici de crisis niet kunnen oplossen, is dat wel te begrijpen.
Enige oplossing is einde van de Euro waardoor Zuid Europese landen hun munt weer kunnen devalueren. Maar die worden zoet gehouden door SuperMario.
@10:
“De lonen zijn hier hoog in verhouding tot de productiviteit en dus tot de bedrijfswinsten”
en dus tot de bedrijfswinsten…. Dat is een foute gevolgtrekking, maar wel een hele logische. Helaas worden de winsten eerder bepaalt door de marketing afdeling dan door de verhouding loon – productiviteit. Kijk maar naar al die gekkies die zweren bij Apple, of per se Franse wijn uit een bepaalde regio willen, of een G Star t-shirtje. Voorbeelden te over.
“Wutsparer” op zich heeft overigens al een psychologische uitleg, het is een neologisme in de lijn van “Wutbürger”: ‘aus Enttäuschung über bestimmte politische Entscheidungen sehr heftig öffentlich protestierende[n] und demonstrierende[n] Bürger’
Over dit onderwerp heb ik in de jaren 20 van de vorige eeuw een beroemd boek geschreven!
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Protestant_work_ethic
Nederland is bij uitstek het land is waarbij mensen zich diep in de schulden steken om een stenen postzegel aan te schaffen waarvan verwacht wordt dat het magisch over de jaren meer waard wordt in plaats van minder.
Dat is geen sparen, dat is een molensteen om je nek waarbij een een hoop wensdenken in de vorm van je pensioen je ooit van al die last zal moeten bevrijden. Maar ondertussen zit je dan wel met een gat van rond de 30% in je salaris met het oog op je hypotheek + onderhoud of de absurd hoge huur in de privésector.
Zwitsers sparen, daarom gaat het daar zo goed.
Met psychologie en volksaard heeft het allemaal niet zo veel te maken. De omkeerregel pensioenen maakt dat de Nederlanders en de overheid als een gek deels verplicht sparen. Inmiddels 1600 mld. Euro bij elkaar gesprokkeld. Als we het HRA infuus niet hadden hadden de Nederlanders niet zo veel hypotheekschuld tegen een uiterst lage rente overigens zeker na HRA. Meneer Draghi kan niet zoveel aan de rente doen, die is gewoon laag omdat de mondiale rente uiterst laag is door gebrek aan investeringen, demografie lage groei en de kapitaalstromen globaal zijn geworden. Op de Vox site kun je daar uitstekende papers over lezen.
@17: dat bedoel je ironisch neem ik aan.
Uitleg voor de rest: Hun handelsoverschot, in combinatie met het vastzetten van koers van de franc heeft geleid tot een enorme klap toe ze dat beleid moesten loslaten. De franc schoot omhoog en de industrie kreeg een grote klap. Dat was een correctie op het handelsoverschot. De schuld van het buitenland bleef oplopen door dit handelsoverschot, waardoor de druk op de koers steeds groter werd. Er moest ergens iets knappen. Uiteindelijk verdampte een deel van het gespaarde geld dus, en werd Zwitserland plotseling een stuk duurder – wat een correctie was op de hoge productiviteit. Binnen Europa kan dat niet: we hebben allemaal de zelfde munt en de eurocrisis kan door een koerscorrectie over gaan. Dit leidt tot begrotingstekorten bij landen met een handelstekort, en deflatie bij poging om ‘intern te devalueren’. Met andere woorden: de eurocrisis.
@5 Mijn economische spookje blijkt alleen keer op keer in de praktijk uit te komen en het algemene beleid te zijn van de EU en het IMF. Dat die werkelijkheid niet uitkomt met wat hier als politiek ideaalbeeld wordt gezien is niet mijn probleem.
@8 Als je de inflatie laat oplopen kan je op het loonstrookje hetzelfde loon of een hoger loon uitbetalen. Je kan er alleen niet meer voor kopen, zeker niet als een groot deel van de producten geïmporteerd worden of de binnenlandse producten tegen een hoger tarief geëxporteerd kunnen worden. Hetzelfde effect kan je bereiken door de lonen in harde munt te verlagen, alleen verkoopt dat minder lekker aan het volk.
De zuidelijke landen deden dat vroeger om de haverklap, de nullen vlogen er bij op de bankbiljetten. Dat is geen complot, dat is gewoon een politieke keuze.
Het gekke is, de leader van de Economist uit hetzelfde blad, over hetzelfde onderwerp slaat de spijker wel op zn kop.
http://www.economist.com/news/leaders/21697844-germany-should-stop-whining-about-negative-rates-and-start-borrowing-going-negative
Typisch gevalletje less is more zo lijkt het.
Voor de rest, Michel, je hangt wel erg veel op aan de suggestie dat de Economist het allemaal wijt aan cultureel-psychologische blabla. Dat zou je kunnen afleiden aan de eerste twee paragrafen, zeg maar de inleiding. Tja, ik lees het als niet meer dan een inleiding. Niet als de kern van het verhaal.
En voor de rest staan ook hier zinnige dingen in:
“But the Germans and Dutch seldom mention why the ECB is setting such low rates. The euro-zone economy is barely growing, and may be on the verge of deflation. Trying to force rates up now would be disastrous, says Michael Burda of Humboldt University. Particularly in southern Europe, indebted governments would have to redouble austerity measures, households would curtail spending, firms would defer hiring and troubled banks would be pressed by rising costs. That could send Europe into recession—a boon for political extremists. Besides, the bank’s control over rates is limited: as Mr Draghi reminded critics last week, low interest rates are “a symptom of low growth and low inflation”, not the cause.”
Lijkt mij gewoon waar.
“The conflict over the ECB has brought back the tensions between Europe’s north and south that emerged during the euro crisis. With their large current-account surpluses, Germany and the Netherlands are net lenders;”
Jij hebt in het verleden – en feitelijk hier ook – regelmatig en correct beweerd dat het handelsoverschot een veel groter issue is in de eurocrisis dan het begrotingstekort.
“Mr Draghi’s job—as defined in its German-inspired mandate—is not to guarantee yields for savers, but to meet the ECB’s inflation target.”
Lijkt me ook waar.
En uit het andere artikel:
“The German and Dutch governments can currently issue ten-year bonds at yields of 0.3% and 0.5%. They should be taking advantage of cheap money to spend more on problems like these. That would stimulate short-term economic activity and facilitate long-term growth. There is no better way to help meet the desire of their ageing citizens for higher returns on their savings. If politicians want a scapegoat for the low rates that bedevil their savers, they would do better to look in the mirror than target the ECB.”
Lijkt me ook helemaal waar en in lijn met eerdere stukken van jouw hand.
Je lijkt een beetje op zoek naar een stok om mee te slaan in plaats van een stuk te omarmen dat ons meer in de goede richting wijst dan het gebruikelijke gewauwel van Dijsselbloem en Schauble
@21: Waarom zou wat je citeert mijn verhaal ondermijnen? Niets van wat je citeert is ‘onwaar’ en niets ervan probeer ik te ‘weerleggen’. De ECB moet volgens verdrag een bepaald rente niveau na streven, als de rente verhoogd wordt ontstaat een crisis, enz.
Waar ik me aan erger is de dat strekking van het artikel is dat er een onoplosbaar conflict is: het noorden wil hoge rente, het zuiden heeft baat bij lage rente. Het mechanisme dat er achter zit wordt niet uitgelegd. In plaats daarvan staan er zinnen in als:
Their taste for saving and aversion to borrowing helps to explain why both countries’ citizens have lots of money in their saving accounts.
’taste for saving’ …?
Het verhaal draait helemaal om ‘spaargewoonten’ van het Noorden vs. schulden van het Zuiden en hoe de belangen tussen noord en zuid met elkaar conflicteren. Dat heeft niets met de crisis te maken, maar dat zijn verschijnselen die een gevolg zijn van economisch beleid.
Is dat een stok om de hond te slaan? Ik laat zien dat de economist niet doet wat zij moet doen: uitleggen hoe het dan wel zit. Juist een blad als de Economist (met zo’n groot bereik) is verantwoordelijk voor misinformatie van publiek en politiek, en dus mede verantwoordelijk voor het voortduren van de crisis.
Goed artikel. Zou mooi zijn als meer mensen (mn beleidsmakers, economen en centrale bankiers) deze macro economische mechanismen zouden begrijpen.
@22 “waarom zou wat je citeert mijn verhaal ondermijnen”
Nou ja, als jij het eens blijkt te zijn met grote delen van het artikel, dan is het blad een Fabeltjeskrant noemen een beetje een gotspe.
“De ECB miet volgens verdrag een bepaalde rente nastreven”
Ik neem aan dat je inflatie bedoelt
“Waar ik me aan erger is de dat strekking van het artikel is dat er een onoplosbaar conflict is:”
Bijzondere conclusie. Tenminste de helft van het artikel gaat erover hoe NL en GE dit voor een groot deel aan zichzelf te danken hebben en dat ze, kort gezegd, niet zo moeten zeiken en in actie moeten komen. In het zusterartikel dat ik linkte komt dat nog sterker naar voren.
Nogmaals, jij leest een – overigens zwakke – intro en maakt op basis daarvan van het hele artikel een enorme stroman waarin je van alles suggereert dat ik er in ieder geval niet in lees. Ik ben eerder blij dat er juist geen schuld bij zuid europa wordt neergelegd, maar dat ge en nl wordt aangeraden bij zichzelf te rade te gaan.
@24: Ja ik bedoel inflatie.
Het gaat me om de strekking van het artikel, en dat wat het niet uitlegt. Het is het “verhaal over de eurocrisis” dat we nu al horen sinds het begin. Gelardeerd met feiten en subtieler, maar het is nog steeds: “het verhaal van de mier en de krekel”.
@25
“Het gaat me om de strekking van het artikel,”
Volgens je eigen woorden:
“Waar ik me aan erger is de dat strekking van het artikel is dat er een onoplosbaar conflict is:”
Dat de strekking van het artikel is dat het een onoplosbaar conflict is, lijkt me feitelijk onjuist. Maar dan herhaal ik mijn tekst in 24.
” Het is het “verhaal over de eurocrisis””
I call BS. Het verhaal van de eurocrisis was ooit “spilzieke overheden.” Dat is langzaam maar zeker veranderd, naar “het is de schuld van het zuiden”.
Dat is hier alweer veranderd naar “er is een onbalans waar beiden schuld aan hebben” en zeker in het andere artikel van de economist waar ik naar linkte: NL en GE moeten hun verantwoordelijkheid ook eens nemen, want zij verergeren de crisis op dit moment.
@26: Gaan we nu met (stieren) poep gooien?
Wat is je probleem? Dat er elders in de economist andere artikelen staan en dat ik die niet noem? Of dat ik de zaken die jij noemt – spilzieke overheden, schuld zuiden, onbalans – samenvat onder een hoofdthema, namelijk de verkeerde, moralistische, en niet economische verklaring van die ik in allerlei varianten (jij noemt ze) steeds weer terug zie in de mainstream media?
“Het komt omdat de Nederlandse (en Duitse) ‘lonen zeer laag zijn in verhouding tot de winsten die het bedrijfsleven maakt”
1. De Duitse loonmatiging onder Schröder heeft er voor gezorgd dat Duitsland flink kon gaan exporteren.
2. De (te) lage rente (dankzij de gemeenschappelijke munt) op leningen voor Zuid Europese landen zorgde ervoor dat zij massaal boven hun stand gingen leven en relatief goedkoop konden importeren.
3. Winsten verdwenen idd voor overgrote deel naar multinationals.
Ziehier het ontstaan van de Euro bubbel.
knoflook landen haha grappig. Maar als ik de reacties zo lees mogen we wel aannemen dat het hoog zit. Een oplossing om met helikoptergeld te gaan strooien is ook zo iets maar mocht dat zo zijn dan is er per hoofd per huishouden rond de 300€ beschikbaar. niet slecht voor de koopkracht zou je denken dus hop hop naar de knoflookboer.
https://www.spasimo.nl/17032016/ecb-monopolie-private/
@27
Mijn punt is dat je in dit artikel een stroman opzet.
Nogmaals:
“Waar ik me aan erger is de dat strekking van het artikel is dat er een onoplosbaar conflict is:”
Bijzondere conclusie. Tenminste de helft van het artikel gaat erover hoe NL en GE dit voor een groot deel aan zichzelf te danken hebben en dat ze, kort gezegd, niet zo moeten zeiken en in actie moeten komen.
@28
Je vergeet 1b: Om Duitsland te ondersteunen zodat ze niet in een recessie kwam, voerde de ECB een ruim monetair beleid, dus met een relatief lage rente.
Dat maakt overigens het gezanik van Schauble alleen maar hypocrieter
@30:
Ok, zullen we dan maar eens, alinea voor alinea? Wat moeten Nederland en Duitsland doen?
THIS week millions of people in the Netherlands celebrated …
Waarin wordt uitgelegd hoe zuinig wij zijn, op Kongingsdag. Bla bla
Their taste for saving and aversion to borrowing…
Geen commentaar nodig.
This month Germany’s finance minister …
Hij is boos over lage rente. Omtzigt ook. Uitgebreid wordt de ruimte genomen om de problemen van de mieren te beschrijven. Ook in de volgende alinea.
The media are on the attack, too. “Who can stop Draghi?”
Zelfs Hans-Werner Sinn kan Draghi niet stoppen! Voor de duidelijkheid: Sinn is een conservatieve econoom die vindt dat Duitsland uit de euro moet stappen. Hij verkondigt al jaren onzin over macro-economie waar hij (zo blijkt) geen verstand van heeft. Wordt door de economist geciteerd als deskundige. Hij becijfert hoeveel het Duitsland per jaar kost: het argument van de Mier dus.
The conflict over the ECB…
Door handelsoverschot zijn NL en De netto uitleners, dus doet de lage rente hen pijn Dat komt “deels” [vaag taalgebruik] door spaargewoonten.
Dit is psychologie. Bovendien worden oorzaak en gevolg omgedraaid. We sparen, daarom lenen we geld uit. Het probleem wordt niet gekoppeld aan het handelsoverschot.
Dan komt er een hoogst twijfelachtige passage over pensioenen. Er staat dat wij meer sparen omdat onze bevolking ouder wordt. Dat zou dus juist omgekeerd moeten zijn: de ouderen worden juist geacht het geld uit te geven.
But the Germans and Dutch seldom mention…
Wat negeren ze? Dat een verhoging een recessie tot gevolg heeft (zoals ik ook heb weer gegeven). Nogmaals ik ontken dit niet, maar het is geen relevant feit. Je zou kunnen zeggen: hier wordt het argument van Krekel weergegeven.
If German and Dutch savers are vulnerable to low rates…
Wederom de omkering oorzaak/gevolg sequentie: wij sparen daarom doet de rente ons pijn. In het zuiden lenen ze. Dit is precies waar ik het over heb.
Home ownership is higher in the Netherlands…
Pensioenfonds dreigt met korting. In Duitsland leiden de spaarders ook pijn Dit is een herhaling van het argument van de Mier.
Germany and the Netherlands could have enacted reforms…
Wat hadden ze moeten hervormen? Hypotheekrente aftrek, saneren van spaarbanken. Helemaal mee eens, maar dat is niet de oorzaak van deze problemen
The Netherlands’ pension funds, meanwhile, generally promise defined benefits…
Onze pensioenen moet gekort worden. De pensioenfondsen zijn veel te gul! Mieren, past op uw tellen! Ook hier weer: niet relevant voor het echte argument (handelsoverschot, te lage lonen bij hoge productiviteit). Overigens: ook dat zal recessie veroorzaken. Als de pensioenen omlaag gaan, gaat de consumptie bij ons nog verder omlaag, want het uitgekeerde geld wordt nu juist geconsumeerd. Dit wordt niet uitgelegd door de Economist. Wel een relevant feit. Heeft geen prioriteit want alle aandacht gaat immers naar het argument tussen Mier en Krekel.
Mr Draghi’s job
Draghi moet zich bij zijn leest houden, maar hij is wel een mooie zondebok voor politici. Het dilemma van Draghi, maar het is een schijn probleem zoals ik probeer uit te leggen.
The result, says Robert Grimm of Ipsos, a pollster, is a “moral panic…
Rechts heeft voordeel van de paniek, kiezers hebben geen vertrouwen meer in de politiek. Ofwel: de Mieren zijn boos op de Krekels, en op hun politici die de Krekels helpen. Via Draghi, of direct door geld aan Grieken uit te lenen.
Tot zover de weergave van het artikel, alinea voor alinea.
“Tenminste de helft”… ? Hebben we het wel over zelfde artikel?
Waar staat dat onze productiviteit te hoog is (of onze lonen te laag, komt op het zelfde neer). Vrijwel alle tekst wordt gebruikt voor het weergeven van het argument tussen de Krekel en de Mier dat we al sinds 2010 horen. De economist gebruikt haar zichtbare en invloedrijke positie om dit afgezaagde verhaal te verkopen. Waar zit mijn stroman? Het is de economist die het voortdurend over vogelverschrikkers heeft, sorry, Krekels en Mieren.
@29: Geld geven aan de burger, zeker onder de huidige omstandigheden zou inderdaad stukken beter zijn – en dat kan inderdaad door de ECB gedaan worden zonder dat iemand daarvoor moet bloeden. (Nou ja, een paar Duitse conservatieven die na bijna 100 jaar nog steeds bang zijn voor hyperinflatie).
Maar er is een betere, want permanente oplossing: de lonen in Nederland en Duitsland moeten flink omhoog, voor een flink aantal jaren. Ik stel voor de komen 10 jaar 4% er bij. Zoiets. Hoeveel weet ik eerlijk gezegd niet, maar ik weet wel dat hoe langer men het uitstelt hoe groter het probleem wordt, en hoe meer schade wordt aangericht.
Het zou bovendien een uitkomst zijn voor de geplaagde politici die hun kiezers zien weglopen naar radicale partijen. Hier en in het zuiden, waar de economie weer zal aantrekken (net als hier overigens, want de binnenlandse bestedingen zijn altijd veel belangrijker dan de import, ik meen dat voor NL dat op ongeveer 70% ligt.).
Loonsverhoging is bovendien om nog een andere reden beter: een (hoog) bedrag ineens wordt vaak gebruikt om te sparen (of om schuld af te betalen, wat het zelfde is). Een loonsverhoging van enkele 10 tallen euro’s per maand merk je niet, maar je geeft haar wel gewoon uit.
@33: klinkt leuk, lonen fors omhoog. Maar wie gaat dat betalen? In het MKB kun je het vergeten, die zijn zeer voorzichtig. Bij multinationals is misschien wat mogelijk maar heb je de aandeelhouders. Bij de overheid is het een sigaar uit eigen doos.
@34: wat je moet begrijpen is dat geld rond gaat. Als lonen omhoog gaan hebben MKBers en bedrijven ook rijkere klanten. Verdienen ze meer. Kunnen ze de hogere lonen weer betalen, etc. En over wat je zegt over aandeelhouders: uiteindelijk moet er een redelijke verhouding zijn tussen het deel van het nationale inkomen dat de factor arbeid verdient en het deel dat naar de factor kapitaal gaat (aandeelhouders, eigenaren, etc). Die verhouding is de laatste decennia te veel doorgeslagen naar te grote beloning voor kapitaal en te lage voor arbeid (zie ook Piketti). Dat is uiteindelijk desastreus voor de economie en het verdienvermogen van bedrijven, omdat die voldoende rijke klanten nodig hebben.
@32
Prima dat je het zo doet. Laat glashelder zien dat je je eigen frame eroverheen hangt en in alles leest wat je erin wil lezen. Niet wat er staat.
“THIS week millions of people in the Netherlands celebrated …
Waarin wordt uitgelegd hoe zuinig wij zijn, op Kongingsdag. Bla bla
Their taste for saving and aversion to borrowing…
Geen commentaar nodig.”
Ik was al met je eens dat het een brakke inleiding was. Jij ziet daarin een frame waar je niet meer van los komt.
“This month Germany’s finance minister …
Hij is boos over lage rente. Omtzigt ook. Uitgebreid wordt de ruimte genomen om de problemen van de mieren te beschrijven. Ook in de volgende alinea.”
Euh, de problemen van de Mieren??
Je bedoelt: ” blaming Mr Draghi for the rise of the populist AfD party” (dat is overigens een mooie vooruitwijzing naar een latere opmerking over politiek extremisme door renteverhoging).
“whether he thinks the ECB is exceeding its mandate”
Dat zijn geen, helaas voor je argument, geen economische problemen. Daarnaast komt deze alinea net na de zin:
“Now they have found a scapegoat: the European Central Bank and its suspiciously Italian chairman, Mario Draghi.”
Als je te horen krijgt dat je een zondebok gevonden hebt, is dat geen compliment. Ook het “suspiciously Italian” is geen verklaring vanuit psychologie van de Economist, maar een correcte weergave van een cultureel -flauwekul- argument dat door tegenstanders van het ECB-beleid gegeven wordt. Kijk maar eens in de reactiepanelen van Das Kapital.
Met andere woorden: de Duitsers zijn boos, en nu hebben ze een zondebok en kijk eens wat ze hem nu in de schoenen schuiven.
“The media are on the attack, too. “Who can stop Draghi?”
Zelfs Hans-Werner Sinn kan Draghi niet stoppen!”
Sinn is een mafkees, I know. Maar er staat niet dat Sinn Draghi niet kan stoppen. Er worden 3 voorbeelden gegeven van de hyperbolische manier waarop de media in Duitsland verslag doet. Met andere woorden, de politiek heeft een zondebok en de media doet er vrolijk aan mee. Dat een Sinn in het debat – om jouw frame te gebruiken – mier-argumenten gebruikt, betekent niet dat als iemand verslag doet van die berichtgeving zijn dus automatisch ook mier-argumenten gebruikt.
Hoe moet je dit anders verslaan? De Duitsers zijn heel boos, maar we kunnen hun berichtgeving niet weergeven want dan wordt Michel boos?
“Dit is psychologie”
Tja, omdat het woord “habit” wordt gebruikt, is het dus een psychologische verklaring. Beetje dun om daar een heel stuk aan op te hangen vind je niet?
Zeker omdat je zelf schrijft:
“Waarom sparen Nederlands en Duitsers zoveel? The Economist heeft geen antwoord, zij constateert alleen dat het zo is”
“But the Germans and Dutch seldom mention why the ECB is setting such low rates. The euro-zone economy is barely growing, and may be on the verge of deflation”
Lijkt me wel een relevant feit. Dit is een verdediging van Draghi. Kortom, de Duitsers zoeken een zondebok, maar de zondebok die ze zoeken is niet een “suspiscious Italian”, maar iemand die gewoon zn werk doet.
Zie ook: “as Mr Draghi reminded critics last week, low interest rates are “a symptom of low growth and low inflation”, not the cause.” Relevant, omdat Draghi ook meerdere malen Duitsland en Nederland heeft opgeroepen om meer uit te geven om de groei aan te jagen. Dat staat ook in het andere (door mij gelinkte) artikel wat een leader is voor dit artikel. Als je de Economist kent, weet je dat het door mij gelinkte artikel voorin het blad verschijnt (prominenter dus) en meer context geeft.
“If German and Dutch savers are vulnerable to low rates, it is partly due to their own investment habits. In Germany nearly four-fifths of household wealth is in bank deposits, life-insurance policies or pension funds, where performance is closely tied to interest rates. In the Netherlands two-thirds sits with pension funds and insurers. Southern Europeans save less, but they spread their bets more”
Leek me goed om iets meer te citeren dan wat jij deed.
Dit lijkt me als combinatie gewoon waar. En die oorzaak-gevolg sequentie waar jij mee schermt, ligt ook subtieler. Feit is dat wij al grote spaartegoeden hadden toen de Euro kwam. Die zijn door de destijds ook lage rente op zoek gegaan naar rendementen in het Zuiden. Dat maakt Noord-Europa competitiever, wat vervolgens het handelsoverschot verder opjoeg waar nu geen rem meer opzat omdat je niet kon devalueren.
“Pensioenfonds dreigt met korting. In Duitsland leiden de spaarders ook pijn”
Lees het nou eens in combinatie met de alinea ervoor.
“GE en NL hebben het slecht opgezet en daarmee brengen ze ZICHZELF in de problemen. Dat lijkt me nou niet is dat je een mier verwijt.
“Germany and the Netherlands could have enacted reforms…
Wat hadden ze moeten hervormen? Hypotheekrente aftrek, saneren van spaarbanken. Helemaal mee eens, maar dat is niet de oorzaak van deze problemen”
Zullen we even het eind van die alinea ook citeren:
“Countries such as Italy and Spain got rid of such set-ups years ago. The real target of German voters’ anger should be their own government, which has hesitated to reform.”
Dus om in jouw frame te blijven: terwijl de mieren in Zuid Europa hun zaken op orde hebben gebracht, hebben die krekels in het noorden liggen pitten.
“The Netherlands’ pension funds, meanwhile, generally promise defined benefits…
Onze pensioenen moet gekort worden. De pensioenfondsen zijn veel te gul! Mieren, past op uw tellen!”
Dat staat er niet. Er staat dat de opzet (met coverage ratios) van de Nederlandse pensioenen ertoe leidt dat ze meer uitgeven juist tegen gaan doordat ze dwingen meer geld aan te trekken.
Kijk, hoe het ook zij, bij een lage rente zal een pensioenfonds dat een vereiste coverage ratio heeft of het pensioen moeten verlagen of premies moeten verhogen. Meer smaken zijn er niet.
Je kan de ratio natuurlijk ook loslaten, maar dan gok je op betere tijden.
Waar je gelijk in hebt, is dat de lage rente een gevolg is, en geen oorzaak. Maar dat zegt het blad zelf ook! En in het gerelateerde artikel zeggen ze dat ook: ga nou de groei aanjagen, je bent zelf schuldig aan die lage rente,
Letterlijk in de linktekst van dat artikel (die zoals al eerder gememoreerd een leader is voor dit artikel):
germany-should-stop-whining-about-negative-rates-and-start-borrowing
Als een land wordt verweten te whinen, meerdere malen wordt verweten zelf te weinig gedaan te hebben, dat verwijt de Economist Duitsland vooral dat het een krekel is.
@36: Ik kan helemaal niets met jou commentaar. Jij verwijt me dat ik een stropop argument hanteer. Laat dan zien waar. Wat is de karikatuur die ik schets van het argument van de Economist?
Wat ik zeg is dat de economist het werkelijke probleem geheel onbesproken laat.
Ik heb je stelling dat de Economist zeker de helft van de ruimte gebruikt om dat wel te doen (‘het aan zich te danken hebben’) serieus genomen en ben alinea voor alinea door de tekst gegaan en heb niets gevonden.
Je verwijt dat ik onvolledig citeer (“Zullen we even het eind van die alinea ook citeren:”) is natuurlijk absurd. Mijn commentaar was juist een uitnodiging om alles te herlezen. Vervolgens haal je er een punt uit dat even irrelevant is als de rest voor mijn argument.
Dit is zonde van de tijd.
@34: Wat Matthijs2 @35 zegt.
Ter aanvulling daarvan: toen in Duitsland het minimumloon werd in gevoerd – pas vorig jaar, dit is tekenend voor de loonsituatie daar – werd ook door veel mensen geroepen dat dat tot een ramp zou leiden. Wie moet dat betalen? Mensen zouden hun werk verliezen omdat arbeid te duur zou worden. Daar is helemaal niets van gebleken. Ik denk overigens dat 8.50 nog veel te weinig is. In Nederland is het niet veel meer: 8,80 voor een volwassene. Voor jongeren is het nog veel minder. Daar wordt dan ook terecht tegen geprotesteerd, want je kan er nauwelijks van rond komen.
@37
” Jij verwijt me dat ik een stropop argument hanteer. Laat dan zien waar.”
Je zegt het potdomme zelf. Je hangt je hele stuk op dat hier geen economie maar psychologie beleden wordt, maar je schrijft zelf: ““Waarom sparen Nederlands en Duitsers zoveel? The Economist heeft geen antwoord, zij constateert dat het zo is.”
Dus geef je zelf maar voor hen het antwoord dat ze DUS een psychologische verklaring geven en dat ze DUS een fabeltje aan het vertellen zijn dat hetzelfde fabeltje is als we vanaf 2010 horen.
Die Krekel en Mier hang je er vervolgens zelf overheen en je gaat zoveel mogelijk force fitten.
Fundamenteel probleem met dit frame is alleen dat het blad LETTERLIJK jouw mieren verwijt dat ze zelf geen bal gedaan hebben. Daarmee zijn het volgens jouw frame krekels.
“Wat ik zeg is dat de economist het werkelijke probleem geheel onbesproken laat.
Ik heb je stelling dat de Economist zeker de helft van de ruimte gebruikt om dat wel te doen (‘het aan zich te danken hebben’) serieus genomen en ben alinea voor alinea door de tekst gegaan en heb niets gevonden.”
WOW. Categorietje doelpalen verschuiven. Even wat jij zei en hoe ik reageerde:
““Waar ik me aan erger is de dat strekking van het artikel is dat er een onoplosbaar conflict is:”
Bijzondere conclusie. Tenminste de helft van het artikel gaat erover hoe NL en GE dit voor een groot deel aan zichzelf te danken hebben en dat ze, kort gezegd, niet zo moeten zeiken en in actie moeten komen.””
Ik reageerde op “onoplosbaar conflict”. Dat is namelijk PUUR jouw interpretatie. Het blad zegt NERGENS dat het een onoplosbaar conflict is. Sterker nog: “germany-should-stop-whining-about-negative-rates-and-start-borrowing” Wat overigens precies het effect heeft dat jij wil: lonen en inflatie omhoog in Duitsland waarmee de handelsbalans hersteld wordt.
Beetje typisch als een blad dat volgens jou sprookjes verkoopt, beleid voorstaat dat oplost wat volgens jouw eigen woorden het fundamentele probleem is. Als je niet zo vooringenomen had zitten lezen, had je dat misschien doorgehad.
“Je verwijt dat ik onvolledig citeer (“Zullen we even het eind van die alinea ook citeren:”) is natuurlijk absurd. ”
Nee, dat verwijt interpreteer je verkeerd. Niet alleen onvolledig, maar ook onjuist en misleidend.
“Vervolgens haal je er een punt uit dat even irrelevant is als de rest voor mijn argument”
Naast de 10 andere punten om aan te geven dat je frame absurd is…. en als jij een punt dat direct het omgekeerde zegt (nl NL en GE hebben liggen pitten) van het frame dat je wil hanteren irrelevant wil noemen dan zie je inderdaad door je eigen frame het bos niet meer
@39
Alleen al door het gebruik van ‘Wutsparer’ ligt een ‘psychologische uitleg’ voor de hand.