De VVD raakte in haar campagne een calvinistische snaar – door de crisis moeten we op de centen letten en de broekriem aanhalen. Ze raakte die snaar goed, maar het was wel de enige snaar en hij klinkt nog steeds door. 18 miljard bezuinigen, het piketpaaltje van boekhouder Rutte dat bij elke onderhandeling blijft staan.
De blik van Rutte leek ooit breder dan dat. Hij probeerde het over de principes van de VVD te hebben en herschreef het beginselprogramma, maar dat verdween natuurlijk gewoon weer naar waar het vorige vandaan kwam, onderin de la. En dat had niet alleen met de VVD-ers te maken, Rutte bleek vooralsnog geen begenadigd vertolker van liberale ideeën. Na z’n struikelpartij over de vrijheid van meningsuiting heeft hij dat dan ook maar achter zich gelaten. De crisis bood uitkomst. Met het (vroegere) imago van Zalm in gedachte dook hij op de centen.
En dat is best interessant natuurlijk, 18 miljard bezuinigingen, maar is dat alles? Heeft iemand Rutte ooit gehoord over waar die bezuinigingen eigenlijk de consequentie van waren? Ja, iets met een crisis en banken, misschien ook wel met te liberale regelgeving, of niet, en hoe dacht Rutte daar politiek eigenlijk over? Terwijl dit een uitstekend campagnethema zou zijn – als je er ideeen over hebt – heeft Rutte zich sinds Bos omvallende banken staande hield alleen maar bezig gehouden met wat er na de crisis moest gebeuren: bezuinigen. Zowel zijn succesvolle campagne als z’n piketpaaltjes dragen die boodschap.
Maar zou er nu niet ergens een actieve VVD-er te vinden zijn die ook vindt dat een zogeheten liberaal, en wellicht toekomstig premier, niet alleen maar z’n bezuinigingsboekhouding op orde moet hebben, maar ook een heldere politieke analyse kan geven over bijvoorbeeld de totstandkoming van en het voorkomen van een volgende crisis? Überhaupt één politiek vergezicht? Dus iets anders dan citaten uit het kasboek Blok of de gehaktmolen Teeven?
En wat zou zo’n echte liberaal in deze tijd dan zeggen?
Deze serie gastbijdragen verschijnt vooralsnog anoniem.
Reacties (4)
Je kan natuurlijk ook eerst even kijken op de website van de desbetreffende partij als je iets uit het partijprogramma wilt weten, dat is soms best informatief:
“De VVD wil dat we leren van deze financiële crisis en heeft daarom het initiatief genomen om een parlementaire onderzoekscommissie in het leven te roepen. De commissie De Wit die onderzoek doet naar het ontstaan van de kredietcrisis is als gevolg hiervan in het leven geroepen. Maar om herhaling van een crisis van deze omvang te voorkomen zet de VVD zich in ieder geval in voor de volgende zaken:
• Er moet een krachtig Europees toezicht komen dat ook tijdig en adequaat kan ingrijpen.
• Er moeten stevige afspraken worden gemaakt op internationaal vlak.
• We moeten af van korte-termijn gewin en meer stilstaan bij risico’s. daartoe is een cultuuromslag nodig bij financiële instellingen waarbij de klant (weer) centraal staat.
• Kapitaaleisen zullen moeten worden aangescherpt om de buffers bij de bank te vergroten;
• Het huidige garantiesysteem voor spaartegoeden – het depositogarantiesysteem – draagt het risico in zich dat de een bank in haar ondergang ook andere banken met zich mee neemt. Dit komt omdat de vergoeding van de spaartegoeden voor rekening komt van de gehele bankensector via een omslagstelsel. Hierdoor moet de staat uiteindelijk al snel garant staan om te voorkomen dat een hele sector omvalt. De VVD wil daarom een ander systeem waarbij banken op basis van hun risicoprofiel vooraf een bijdrage leveren aan de “stroppenpot”. Dit systeem moet op Europese leest geschoeid zijn zodat er een gelijk speelveld bestaat voor alle banken in de EU.
• Banken houden zich niet alleen maar meer bezig met bankieren – spaargeld uitlenen tegen een rente plus risico-opslag – maar investeren en speculeren ook (investmentbanking). Om het risico voor de spaarder en uiteindelijk de belastingbetaler te beperken wil de VVD dat banken niet meer kunnen speculeren met andermans geld;
• Er moet een speciaal faillissementsrecht voor banken komen om de “publieke” infrastructuur (betalingsverkeer) overeind te kunnen houden en de ongezonde delen ook daadwerkelijk failliet te kunnen laten gaan. Internationaal wordt hiertoe over een “living will” gesproken, een soort van testament hoe er wordt omgesprongen met diverse activa en activiteiten igv een faillissement.
• Er moeten converteerbare obligaties komen voor het geval banken door hun kapitaalbuffers raken. Obligaties moeten dan kunnen worden omgezet in eigen vermogen opdat niet bij de belastingbetaler hoeft te worden aangeklopt.
• In de beloningsstructuur van bankiers zaten teveel verkeerde prikkels; namelijk om met andermans geld te speculeren; veelal ook afhankelijk van het resultaat op de korte termijn. Die verkeerde prikkels moeten eruit. De beloningsstructuur moet onder toezicht van de financiële autoriteiten komen (DNB en AFM) die straks kunnen ingrijpen vóórdat het mis gaat.
• Voor banken die door de belastingbetaler overeind gehouden worden zijn bonussen uit den boze.
• De VVD wil ten slotte dat via een in de wet te regelen ‘claw-back-clausule’ onterecht uitgekeerde bonussen kunnen worden teruggevorderd.”
‘Een blanke houdt ervan zichzelf af te schilderen als een man van de praktijk die ‘uit is op resultaten’. Voor de theorie heeft hij geen geduld, en het is al net zo met elke discussie die niet rechtstreeks naar concrete toepassingen leidt. Daarom zou algemeen gesproken het gedrag van de westerse beschaving beschreven kunnen worden als ‘Veel Herrie over Niets’. De eigenlijke betekenis van ’theorie’ ligt niet in loze speculaties, maar in een visie, en het gezegde ‘Waar geen visie is, gaat het volk ten onder’ was terecht.
Maar in deze betekenis staat visie niet voor dromen en idealen voor de toekomst. Het staat voor het begrijpen van het leven zoals het is, van wat we zijn, en waar we mee bezig zijn. Zonder een dergelijk begrip is het eenvoudig belachelijk om het te hebben over praktisch zijn en op resultaten werken.’
Alan Watts, Lof der onzekerheid, 1951.
http://www.demorgen.be/static/FOTO/pe/4/14/0/album_large_3831525.jpg
@Anton B: Inderdaad, als je iets uit het partijprogramma wilt weten, kun je op de website van de betreffende partij kijken, maar zoals je lezen kunt was dat niet wat ik zocht. Overigens illustreer je met je opsomming het punt.
Want wat je op de website van de VVD vond, was een mooie opsomming van voornamelijk boekhoudkundige zaken. Waar ik overigens niets aan af wil doen, want dat het opschroeven van de kapitaaleisen aan banken, of een stroppenpot wellicht zinvol is, daar wil ik best in meegaan.
Ik vroeg echter naar een overkoepelend politiek idee over het ontstaan of het in de toekomst voorkomen van zo’n crisis. Bestaat dat alleen maar uit het bijstellen van een paar radartjes van het verder prima functionerende bankstelsel? Of moet ik dat overkoepelende idee vinden in die ‘stevige internationale afspraken’, of in die ‘cultuuromslag bij de financiele instellingen’? Zelf heb ik moeite iets waar het woord ‘cultuuromslag’ in staat in verband te brengen met een visie of vergezicht, maar wellicht is dat persoonlijk.
Betekenen deze boekhoudkundige punten nu dat de VVD vindt dat we iets te liberaal zijn geweest in het toestaan van wat banken kunnen en mogen? Hoe zit dat met de publieke infrastructuur dat ons geldverkeer mogelijk maakt – wat de banken voor een deel zijn? Betekent het dat de staat onderdelen die daarvoor vitaal zijn op een of andere manier moet gaan beheren, of daar directe zeggenschap over krijgt omdat ze publiek zijn? En horen we de VVD hier ook zeggen dat we eigenlijk nog meer van onze nationale zeggenschap moeten afstaan aan Europa?
Ben simpelweg erg benieuwd hoe dat grote verhaal klinkt uit de mond van Rutte. Want zo’n lijstje aanpassingen, prima, maar waarom was die hele crisis niet iets waar Rutte in de campagne een zinnig woord over kon zeggen? Behalve dat hij voor de consequenties ervan het aloude VVD adagium ‘bezuinigen’ maar weer opgepoetst heeft. Die ‘grootste crisis in 80 jaar’ verdient beter.