Het commercieel succes van boeddhisme
RECENSIE - ‘Een onwaarschijnlijk succes’, zo noemt de NRC (van 25 maart) de verkoop van het boek Homo sapiens van de Israëlische auteur Yuval Harari. De krant zocht de auteur op, omdat het vervolg, Homo deus, ook uitstekend verkoopt. Wat is het geheim van deze boeken?
Harari is een mooi voorbeeld van een geconstrueerde bestseller-auteur. Geschapen door de commercie. Uitgevers zijn niet geïnteresseerd in kwaliteit, zoals Jona Lendering en ik onlangs constateerden. Uitgeven is handel, het gaat om de verkoopcijfers. Dus blijft men veilig rondhangen in de buurt van eerdere successen, of (zoals in dit geval) importeert men een buitenlands succes. Harari’s eerste boek, Homo sapiens, kon mij niet bekoren. In een recensie in De Volkskrant noemde ik het warrig, slordig geconstrueerd en vol feitelijke onjuistheden. (‘Feiten zijn heilig,’ zegt hij nu zowaar in de NRC.)
Toch was Homo sapiens een bestseller. Eerst in Israël, daarna in het Westen. Het succes in Israël deed uitgevers elders gretig toehappen, en zorgde ervoor dat ze flink investeerden in reclame. Succes schept succes, kortom.
Maar dat is niet het hele verhaal. Harari biedt ook troost.
De vraag is: waaróm werd Homo sapiens in Israël zo’n groot succes? Volgens mij zijn daarvoor twee oorzaken aan te wijzen. Ten eerste, in een regio die beheerst wordt door religieuze tegenstellingen en fanatiekelingen, gaat dit boek daar uitdrukkelijk niét over. Dat zal voor veel Israëlische lezers verfrissend zijn geweest. Daarnaast roept Harari de lezers op te berusten in de toekomst. We gaan een nieuw tijdperk in, waarin we bevrijd zijn van ons jachtige streven naar geluk en succes. Een dergelijk cultuurpessimisme raakt ongetwijfeld een diepe snaar in een land dat steeds dieper in zijn problemen lijkt weg te zinken. Maar blijkbaar ook daarbuiten.