Wat als Duyvendak lijsttrekker van GroenLinks was geweest?
GroenLinks bestaat twintig jaar, over de feitelijke geschiedenis verschijnt een mooi boek deze maand. Maar met een paar kleine veranderingen had de geschiedenis van GroenLinks ook heel anders kunnen lopen. Ik ga er in de lopende maand een aantal doorlopen. Het eerste verhaal ga ik maar een paar jaar terug: de zomer van 2008 waarin er hard aan twee boeken werd geschreven. Deze geschiedenis is weinig meer dan een speculatie met zeer beperkte informatie.
Femke Halsema was vanaf begin 2008 bezig met een een fractienotitie over geluk en stress. Sinds de verkiezingen van 2006 was zij zich steeds minder op haar plaats gaan voelen in het verharde politieke klimaat van Den Haag. Wat een korte fractienotitie had moeten zijn over de ontspannen samenleving, een tweede thema voor GroenLinks, werd voor Halsema een welkome afleiding voor het politieke werk. Ze kwam echter moeilijk uit het argument: ze probeerde haar vrijzinnigheid te verenigen met een groene kritiek op de hyperconsumptie. In die periode bood een professor politieke filosofie, waar Halsema contact mee had over het boek, haar aan om het boek uit te werken als een proefschrift, buiten de politiek. Zij nam het aanbod aan, omdat dat haar de ruimte gaf om haar ideeen uiteindelijk uit te werken. En werkte de komende vier jaar aan haar proefschrift ‘Vreugde. Voorbij Superconsumptie, Stress en Scabreusheid‘. Kees Vendrik, die had aangegeven dat hij niet voor een vierde termijn zou gaan, volgde haar op als fractievoorzitter. En er werd een referendum uitgeschreven over het lijsttrekkerschap door Henk Nijhof die in de Volkskrant zegt: “Ik betreur het vertrek van Halsema, maar het is wel een goede mogelijkheid om de partij te vernieuwen.”
Ondertussen was ook een tweede GroenLinkser bezig aan een boek, Wijnand Duyvendak werkte aan zijn politieke autobiografie. De opkomende campagne was een reden voor hem om te stoppen met zijn boek. In gesprekken met zijn partner, partijgenoten en fractieleden was Duyvendak tot de conclusie gekomen dat hij misschien lijsttrekker moest worden van GroenLinks. Twee andere mensen overwogen dat ook, Kathalijne Buitenweg, delegatieleider van GroenLinks in het Europees Parlement, en Tof Thissen, fractievoorzitter van GroenLinks in de Eerste Kamer. Buitenweg wordt onder sterke druk gezet door de partijtop om aan te kondigen dat zij Halsema zal op volgen. Er wordt gesproken over een speciale constructie waarbij Buitenweg, slechts een lijstduwer, geparachuteerd kan worden in de Tweede Kamer. Buitenweg weigert en, in overleg met haar partner de Amsterdamse wethouder Van Poelgeest, kondigt in Het Parool haar vertrek uit de politiek aan: “Veertien jaar politiek is genoeg.”