WW: Peak lithium

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Lithium-ion batterijen zijn onontbeerlijk voor mobieltjes, laptops en hybride auto's. Met name voor auto's is behoorlijk wat zuiver lithium nodig. En dat is er helemaal niet, betoogt het Franse onderzoeksbureau Meridian (.pdf) (journalistieke samenvatting). De Europese Commissie maakt zich zelfs zoveel zorgen dat ze gisteren aankondigde voorraden lithium (en de voorraden van andere zeldzame grondstoffen) veilig te willen stellen. Maar is lithium, het derde element in het periodiek systeem, echt zo zeldzaam? Nee, bepaald niet. Zowel in de aardkorst als in de oceanen stikt het van de lithium. Het probleem, meent Meridian-onderzoeker William Tahil, zit in de economisch haalbare winning.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Controversiële experimenten op dierenactivisten

Elke week maakt GeenCommentaar ruimte voor een artikel van de satirische website de Speld! Nieuws zonder de ‘feitish’ van de reguliere media.

Er lijkt inderdaad wel iets mis te zijn (Foto: Flickr/niallkennedy)

Neurowetenschapper Bert Bokhoven heeft een groot onderzoek naar dierenactivisten aangekondigd. Volgens hem komt dierenactivisme niet voort uit een ideologie, maar is het te wijten aan een genetische afwijking. Voor zijn neurologische experimenten zal hij tientallen dierenactivisten in het laboratorium opnemen, geïsoleerd in kleine kooien. Ze zullen daar worden blootgesteld aan uiteenlopende onderzoeken.

Het onderzoek kon niet overal op enthousiasme rekenen. Critici noemen het inhumaan en riskant. Volgens internationaal vermaard gedragsgeneticus Bokhoven is het onderzoek echter ‘relatief veilig’. Hij zegt dat de belangen ruimschoots opwegen tegen eventuele risico’s. “De dierenactivisten zijn ook op een professionele manier gevangen toen ze probeerden een nertsenfokkerij binnen te dringen. Hierbij is alles gedaan om stress te voorkomen,” aldus Bokhoven.

“De deelnemers zitten in een omgeving die nauwgezet wordt gecontroleerd. Vervolgens onderwerpen we ze aan een reeks tests. Gemeten worden onder andere hun reacties op stress en pijn, het blootstaan aan extreme koude en hitte, en de omgang met een variabele beloningsstructuur. We nemen neurologische en DNA-samples af om de aanwezigheid van structurele genetische afwijkingen te bestuderen. Daarvoor zullen ze trouwens meestal verdoofd zijn. Verder wordt er prima voor ze gezorgd. Er is een rad aanwezig, we hebben posters in de kooi opgehangen, en de meeste deelnemers krijgen elke dag eten.”

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Grenswetenschap zorgt voor goede televisie

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Spanning en wetenschap in Fringe (Foto: Fox promotional photo)

Dat science fiction, mysterie en ouderwetsch politiewerk voor boeiende televisie kunnen zorgen weten we natuurlijk al een tijdje. Wetenschap daarentegen werd tot voor kort altijd gemeden als de pest op televisie. Als het een beetje ingewikkeld wordt, zapt de goegemeente liever weg naar B-sterretjes die al musicalzingend op het ijs dansen.

Maar er lijkt zich recentelijk een tweedeling voor te doen in het TV-landschap. Aan de ene kant meer debiliserende shows, aan de andere kant is er ruimte voor meer intelligentie op televisie. TV-programma’s als CSI, Numb3rs en House laten zien dat wetenschap in de handen van politieagenten of norse doktoren wel degelijk tot spannende televisie kan leiden. En science fiction shows als X-Files en Lost hebben een hoop van hun populariteit te danken aan hun ‘balancing act’ op de rand tussen complete fictie en de grenzen van de wetenschap.

De tijd was dus rijp voor een serie die nog explicieter leunt op deze fascinatie voor grenswetenschappen. In dit gat sprong wonderkind J.J. Abrams, de maker van TV-series Alias, Felicity en de eerder genoemde successerie Lost alsmede de films Mission Impossible 3, het geweldige Cloverfield en de aankomende Star Trek-film. De naam van de nieuwe serie is ‘Fringe‘, slaande op het idee van ‘Fringe Science’, ofwel grenswetenschap.

De serie vertelt het verhaal van briljant allround-wetenschapper Walter Bishop en zijn al even intelligente zoon Peter die geronseld zijn door de FBI om een reeks bizarre gebeurtenissen te onderzoeken. Deze afzonderlijke gebeurtenissen lijken onderdeel van een reeks experimenten uitgevoerd op mensen die ‘The Pattern’ genoemd wordt. Wie er achter dit patroon zit en waar de experimenten precies voor dienen is voorlopig volledig onduidelijk, we zijn pas bij aflevering vijf. J.J. Abrams weet de onduidelijkheid en de spanning behoorlijk vast te houden en trakteert de kijker ondertussen op een uitgebreid kijkje in de keuken van de grenswetenschap.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

OV-chipkaart: gekraakt maar niet verloren

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

OV-poortjes (Foto: Flickr/P.L. Vaarkamp Photography)

NXP, de fabrikant van de Mifare Classic chip die het kloppende hart vormt van de OV-chipkaart, probeerde het nog via de rechter tegen te houden, maar die gaf het bedrijf ongelijk. Dus mochten de Nijmeegse onderzoekers in detail uit de doeken doen hoe hun kraak van de chip tot stand kwam ? en hoe die allicht te verhelpen is, want zo fideel zijn de academische hackers dan ook wel weer.

Waar twee Duitse hackers eerder dit jaar de hardware van de Mifare-chip ontmantelden om haar werking deels te analyseren, kozen de onderzoekers van de Radboud Universiteit een andere benadering: zij luisterden de communicatie af tussen de chip en een poortje met uitleesapparatuur en probeerden op basis daarvan de werking te achterhalen. Dat bleek verbazingwekkend goed te lukken (.pdf), blijkt uit het artikel (.pdf) dat zij onlangs op een conferentie presenteerden.

Eerst wierpen zij zich op het authenticatieprotocol, waarmee chip en lezer met elkaar kennis maken en besluiten hoe zij verder versleuteld zullen communiceren. Een zwakte in de authenticatie gaf hen een voet tussen de deur van het versleutelingsalgoritme, dat zij vervolgens minutieus uit elkaar peuterden. Met die kennis zijn daarna twee soorten aanvallen op een willekeurige Mifare-chip mogelijk, waarvan de snelste binnen een seconde de geheime sleutel oplevert. Wie die eenmaal in handen heeft, kan de chip uitlezen en manipuleren (.pdf). Daarmee is het mogelijk de chip te klonen of de gebruiksteller van een chip na gebruik weer terug te zetten.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wetenschapper raakt contact met buitenwereld kwijt

Elke week maakt GeenCommentaar ruimte voor een artikel van de satirische website de Speld! Nieuws zonder de ‘feitish’ van de reguliere media.

De vermaarde rechtsfilosoof, informatiedeskundige en neurochemicus Arno Donker heeft sinds vorige week zijn vermogen om in begrijpelijk Nederlands te praten verloren. Het verlies is onomkeerbaar. Doktoren spreken van een ’tragische zaak’. Zelf zegt prof. dr. ir. Donker M.Phil. dat ‘de institutionele kant van de narratieve medaille, ceteris paribus, significante ontwikkelingen heeft getoond.’

Herman de Raad van het Slotervaartziekenhuis is spraakdeskundige. Volgens hem krijgen beroepswetenschappers vaker te maken met dit soort spraakproblemen. “Een geval dat mij nog helder voor de geest staat, is dat van professor Meijnders,” aldus De Raad. “Een bijzonder vriendelijke man, maar volkomen onbegrijpelijk. Zo zei hij eens: ‘Omgevingsfactoren vereisen een door menselijk handelen van iemand anders dan mijzelf geïndiceerde cafeïnetoevoer, in een tijdsspanne die zich vanuit het heden voortzet tot enkele honderden seconden de toekomst in.’ Hij bedoelde dat hij een kopje koffie wilde.”

Toch was met Meijnders op een zeer basaal niveau nog wel te communiceren, vertelt De Raad. “Dat is met Donker helaas anders,” verzucht de arts. Hij vertelt hoe hij met behulp van een encyclopedie probeerde om de wetenschapper mee te krijgen voor een korte wandeling in het park. “In het begin had ik nog hoop. Hij leek positief te reageren toen ik hem vroeg of hij door middel van een gezamenlijke bewegingsvector een tijdelijke ruimtetijdvervorming wilde veroorzaken door onze subject/object relatie dialectisch vorm te geven op een chlorofyl-intense plek aan de oostkant van ons post-existentialistisch samenlevingsverband. Hij pakte zijn jas zelfs van de kapstok.” Al snel ging het echter fout. “Hij legde zijn jas weer neer en stelde voor om non-parametrische markov-modellen te fitten op causaal asymmetrische hysterese systemen. Toen wist ik dat ik van voren af aan kon beginnen. Een tragische zaak.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Wie wil de wetenschap als president?

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Obama en Mccain dicht bij elkaar (Foto: Flickr.com/Chesi - Fotos CC)

Deden we vorige week een rondje internet op zoek naar de wetenschap achter de Amerikaanse presidentsverkiezingen, deze Wondere Woensdag richten we onze blik op wat de uitslag van de verkiezingen te betekenen zal hebben voor de Amerikaanse (en daarmee mondiale) wetenschap.

Wat meteen opvalt is dat, ongeacht wie er ook wint, de wetenschap in ieder geval beter af zal zijn dan de afgelopen acht jaar. Waar Bush de wetenschappelijke ontwikkelingen eerder tegen leek te willen houden debatteren Obama en McCain over hóe er mee omgegaan moet worden. Vooral op het gebied van het milieu doen zowel de Democraat als de Republikein voorstellen die veel verder gaan dan voorheen. Zelfs in deze barre tijden beloven beide kandidaten meer geld voor wetenschappelijk onderzoek.

Op de site van Scientific American vinden we om te beginnen een mooi rijtje features over wetenschap en de verkiezingen. Ook daar aandacht voor het energie- en milieuvraagstuk. Beide kandidaten erkennen dat de opwarming van de aarde aan de mens te danken is en stellen een cap-and-trade systeem voor om CO2 emissie terug te dringen. Obama gaat daarin iets verder dan McCain (80% tegen 65% reductie in 2050). McCain zoekt de oplossing voor het energievraagstuk verder in meer off-shore boren en meer kernreactoren (45 nieuwe reactoren in 25 jaar). Obama zoekt het meer in biobrandstoffen (slecht idee) en meer onderzoek naar nieuwe technologieën (goed idee).

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende