“Vrouwenbesnijdenis vooral een probleem in moslimlanden”

Roman Baatenburg de Jong, persvoorlichter van Hivos, interviewde Thomas von der Osten-Sacken van de Iraaks-Duitse mensenrechtenorganisatie WADI. Thomas von den Osten-Sacken van de Iraaks-Duitse mensenrechtenorganisatie WADI ziet het verlammende effect van vrouwenbesnijdenis voor samenlevingen in het Midden-Oosten. ‘Vrouwelijke seksualiteit wordt gezien als een bedreiging’. WADI publiceerde april vorig jaar een studie die uitwees dat meer dan 50 procent van de vrouwen en meisjes in Koerdistan genitaal verminkt zijn. Recentere gegevens tonen aan dat niet alleen Koerden maar ook Arabieren in Irak vrouwen besnijden. Twintig jaar onafgebroken aanwezigheid ter plaatse maakt WADI tot één van de ‘oudste’ non-gouvernementele organisaties in Irak. Van meet af aan richt zij zich tegen vrouwenbesnijdenis, al is genitale verminking (FGM) een adequatere term. Is vrouwenbesnijdenis in het hele Midden-Oosten een veelvoorkomend verschijnsel? De praktijk is zeer wijdverbreid. De meeste mensen denken bij FGM al snel aan Egypte, Somalië en Soedan. Onze bevindingen hebben die houding veranderd. In Afrika wordt het gepraktiseerd bij alle religies. In Azië is het vooral een fenomeen in islamitische landen. Het raakt hoe dan ook miljoenen meisjes. Hoe verklaart u de hoge prevalentie van FGM in islamitische landen? Meer in het algemeen kun je zeggen dat misdaden jegens vrouwen gerelateerd zijn aan een gebrek aan vrijheden in een samenleving. Veel islamitische landen ontberen elementaire vrijheden. Een direct verband is dat sommige islamitische rechtscholen FGM als ‘halal’ beschouwen, oftewel toegestaan.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote du jour | Eer

In de beleving van mensen is die ‘eer’ het fundament van de samenleving en is hij geconcentreerd tussen de benen van de vrouw.

Thomas von der Osten-Sacken, Duits journalist en directeur van de in Frankfurt gevestigde hulporganisatie Wadi over vrouwenbesnijdenis ofwel female genital mutilation (FGM).

Maar Von der Osten heeft meer interessants te melden.

Over de mythe dat vrouwenbesnijdenis in veel landen een ‘onschuldige inkeping in de clitoris is’:

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vrouwenbesnijdenis: verminking of een mensenrecht?

bondoDe afgelopen week was het anti-FGM week in Sierra Leone. Een hele week zou in het teken staan van vrouwenbesnijdenis, of female genital mutilation in het Engels. Sierra Leonese vrouwen noemen het female circumcision, want of het verminking is of niet, daar kan een lange discussie over worden gevoerd. En de titel van de week was voor de Sierra Leonese vrouwen misschien al aanleiding genoeg om de week met argwaan en ongenoegen te beschouwen en op heel wat besnijdenissen te trakteren. Met als dieptepunt de ontvoering van vier vrouwelijke journalisten, die vervolgens naakt door de straten van de stad Kenema moesten paraderen. Na dit incident kwam de week na vier dagen al ten einde.

Ten onrechte wordt vaak gedacht dat vrouwenbesnijdenis een Islamitisch gebruik is. Maar hoewel de Sierra Leonese bevolking voor ongeveer 60 procent uit moslims bestaat, heeft besnijdenis nu net helemaal niets met religie te maken. En wat ook vaak ten onrechte wordt gedacht, is dat het gebruik afkomstig zou zijn van dominante mannen, die hun vrouwen niet op andere manieren in toom weten te houden.

In Sierra Leone is het een vrouwenaangelegenheid. Mannen mogen zelfs niets weten over de rituelen en gebruiken die aan de besnijdenis vasthangen.

Vrouwenbesnijdenis is in Sierra Leone een cultureel gebruik, dat diep verweven is met de wortels van de samenleving. Het is eeuwenoud, en onderdeel van de zogenaamde secret society Bondo (Mende stam), of Sande (Temne stam). De sociale ruggengraat in Sierra Leone wordt gevormd door de secret societies. De mannen hebben hun eigen tegenhanger: Poro. Het is een scheiding van de seksen, waarin jongens toetreden tot het domein der mannen, en meisjes tot het domein der vrouwen. En beide seksen hebben hun eigen gebruiken, die zij door middel van overerving en tradities voortzetten.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vrouwenbesnijdenis komt veel vaker voor dan gedacht, ook buiten Afrika

‘[O]ok tientallen miljoenen meisjes en vrouwen in het Midden-Oosten en Azië zijn besneden,’ schrijft de Volkskrant.

Vrouwenbesnijdenis zou daarom, cijfermatig gezien, veel meer dan aangenomen, een ‘moslimprobleem’ zijn:

Niet alleen cijfermatig kantelt daarmee het beeld. Ook de mantra dat ‘besnijdenis niets met de islam te maken heeft’, komt in een ander licht te staan. De gevallen van genitale verminking die buiten de VN-data vallen, betreffen vrijwel alleen moslims. […]

Indonesië en Maleisië leveren de grootste aantallen. Zij zijn de ware olifant in kamer, er wordt over gezwegen. De overheden daar vrezen hun vingers te branden aan een religieus beladen kwestie. Volgens de Universiteit van Maleisië is 94 procent van de moslimvrouwen in het land besneden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.