Holocaust en (het ontbreken van) de staat

De Holocaust was, dat is inmiddels wel duidelijk, een zaak geweest van improviseren. In de loop der jaren ging een steeds agressiever en explicieter taalgebruik gepaard met een al werkende weg ontwikkelen van methoden om Joden snel en efficiënt om te brengen. Lokale factoren, zoals oude tegenstellingen, weerzin jegens de arrogante bezetter en bureaucratische rompslomp, konden daarbij de voortgang hinderen, dan wel juist vergemakkelijken. Daarbij komt dat de door Hitler in januari 1939 afgekondigde 'oorlog tegen de Joden' in feite pas van start ging met de Duitse inval in de Sovjet-Unie, zodat daar ook de eerste grote massamoorden werden uitgevoerd. Het eindresultaat van dit alles was dat in sommige Europese regio's de meeste Joden de oorlog konden overleven; elders werden ze allemaal vrijwel direct na de komst van de nazi's het slachtoffer van de kogel, en achtergelaten in een greppel niet ver van hun woonplaats; anderen moesten juist weer over honderden kilometers op transport worden gesteld, om in het Oosten te worden vergast. Talloze Joden werden vermoord door Duitse Einsatzgrupen of SS-eenheden; talloze anderen door collaborateurs. En ga zo maar door. Wat gaf lokaal de doorslag? Historici doen al jaren verwoede pogingen om in de lappendeken van gruwelijkheden enige orde te scheppen, en al de verschillende factoren in kaart te brengen en te wegen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Eerste Kamer: koehandel en achterkamertjes

Maandag wordt een spannende dag voor het kabinet van Mark Rutte. ’s Middags stemmen namelijk alle leden van de Nederlandse Provinciale Staten voor de Eerste Kamer. Zonder een meerderheid in deze Senaat, wat neerkomt op tenminste 38 stemmen van de 75 senaatszetels, wordt het nog ingewikkelder voor de jeune premier om het beleid van zijn kabinet uit te voeren. Op woensdag maakt de Kiesraad de definitieve uitslag bekend.

Zullen de CDA-ers inderdaad ‘hun verantwoordelijkheid’ nemen? Of redt de coalitie het alleen met schemerige dealtjes in achterkamertjes? Nederlandse kiezers kunnen hoe dan ook niet rechtstreeks stemmen om te bepalen hoe hun volksvertegenwoordiging in de Eerste Kamer eruit ziet. De Volkskrant legt uit hoe het het wel werkt. Volgens EenVandaag is ‘De Nederlander’ deze vorm van ‘koehandel’ echter zat!

Ook als de Nederlander het al zat is, zal het nog wel even duren voordat het verandert. Ongeveer zolang als het duurt dat D66 – met democratische hervorming als haar kroonjuwelen – een stabiele verkiezingsuitslag haalt. Om de verkiezingen van de Eerste Kamer te veranderen is namelijk een verandering van de Nederlandse Grondwet nodig. Hiervoor is weer een tweederde meerderheid nodig in het parlement. Het zal de nodige koehandel en achterkamertjes vergen om dat voor elkaar te krijgen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De onvoltooide formatie

Ooit was er een architectuurdocent in Delft, die zijn colleges eindigde met een geheven vinger, roepende “Think…”, waarop zijn studenten hem dan toebrulden “the impossible…!” Mijn onderbewuste produceert troostrijke beelden, wanneer ik die nodig heb. Want het was een dramatische weekje voor de politieke belangstelling: heeft u dat ook? Vele Clavan’s trokken voorbij, maar na uren van voorspelbare bagger en blijmoedig gezanik, over verkiezingen die niet deugen, zou ik ook niets zinnigs meer kunnen zeggen. Die verkiezingen gingen niet over het bestuur van de provincies, maar waren het sluitstuk van een flodderige formatie. Van een koning die slechts linten doorknipt, zal die praktijk niet beter worden.

De basisregel in de democratie is: de helft plus 1 beslist, maar respecteert de minderheid. Deze coalitie begrijpt niet dat werken met een minimale meerderheid praktische bezwaren heeft: niet iedereen zit in een ideologische loopgraaf, de mop van democratisch overleg is dat je je laat overtuigen en een harde fractiediscipline lijkt niet meer van deze tijd.

De dichte deur van de CDA-fractie is nog vers; gaan we hetzelfde opnieuw meemaken in de Eerste Kamer? Het werd opgewekt verdedigd. ” Rutte moet zaken doen met de oppositie, dus zijn goedgeluimde charme komt hem van pas.” Ja, aan mijn hoela. De VVD zou “orde op zaken stellen”, daarvoor is een regeeraccoord gemaakt. Alleen is daarvoor geen meerderheid in de Staten Generaal, waarom de Koningin had gevraagd.