Sociale klasse is nooit weggeweest

Oud-voorzitter van de SP Ron Meyer ergerde zich dit voorjaar aan het RTL-verkiezingsdebat. Bij een stelling over de wenselijkheid van bewindslieden van kleur of een niet-westerse achtergrond roept hij ‘Klasse, KLAS-SUH! Verdomme’. Zelfs zijn eigen kinderen begrepen hem niet. ‘Vond je dát een goed antwoord, papa?’ Sociale klasse bestaat niet meer in het politieke discours; beter gezegd:  de sociale klasse, die natuurlijk nog wel degelijk bestaat is onzichtbaar geworden in de media. Bij alle aandacht voor ongelijkheid, minderheden en achtergestelden komt de gemeenschappelijke noemer van de sociale klasse niet in beeld. Meyer heeft er een woedend boek over geschreven dat hij opdraagt aan zijn ouders uit de Heerlense arbeidersbuurt Zeswegen die hij zelf ontstegen is maar die hem wel gevormd heeft met een scherp gevoel voor klassenverhoudingen. Vakbondsman Meyer maakt zich boos over de hedendaagse werkers in de thuiszorg, de pakketbezorgers, buschauffeurs, schoonmakers, reparateurs, supermarktmedewerkers, vuilnisophalers en al die andere werkende mensen die onmisbaar zijn, zoals zijn ouders dat vroeger ook waren, maar onzichtbaar, onderbetaald en snel versleten. De onmisbaren, een ode aan mijn sociale klasse is een heel persoonlijk boek, geschreven in een persoonlijke stijl, stellig en zonder twijfels, in eenvoudige taal en met de nodige humor. Meyer heeft het boek opgedragen aan zijn ouders die hij in de tekst ook regelmatig aanspreekt. Maar hij stijgt met zijn heldere reflecties op het verleden en rake hedendaagse observaties wel degelijk boven zijn eigen geschiedenis uit. Hij heeft natuurlijk gelijk. De blue collar werker, de klassiek fabrieksarbeider die ’s morgens met zijn broodtrommeltje achterop naar de scheepswerf fietst en ’s avonds als het al lang donker is door moeder de vrouw een bord met stamppot krijgt voorgezet bestaat niet meer. Het kapitalisme bestaat nog wel. En dat profiteert nog steeds van grote massa’s werkers, mannen en nu vooral ook veel vrouwen, merendeels in de dienstverlening en veelal met onzekere arbeidscontracten, zzp’ers of andere flexwerkers die zich nog steeds het schompes moeten werken om een behoorlijke boterham te verdienen. Met een of meer banen. Mag daar in een volgend verkiezingsdebat ook eens een stelling over worden voorgelegd aan de dames en heren politici? Corona vergroot ongelijkheid Heel even, aan het begin van de pandemie, was er aandacht voor ‘onze helden’, en dan vooral die in de zorg. Spandoeken, applaus. Daarna bleef alles min of meer hetzelfde. Hoe komt het dat Nederland ‘wereldkampioen precaire (zorgelijke) contracten is’, vraagt Meyer. ‘Hoe is het mogelijk dat de onmisbare beroepen zo vaak lage lonen, grote onzekerheid en hoge werkdruk kennen?’ En nu in de pandemie ook nog de grootste risico’s lopen en de hardste klappen krijgen. ‘Een hele sociale klasse van frontsoldaten in spijkerbroek.’ ‘Het is geen toeval, het is geen natuurwet. Het is een strijd. Klasse is terug’ zegt Meyer tegen zijn vader. ‘Van nooit weggeweest’ reageert die. Corona brengt de bestaande ongelijkheid scherper dan ooit aan het licht. De kans om te overlijden was voor de armste 20 procent van de Nederlanders twee keer zo hoog als voor de rijkste 20 procent. In de categorie tot 70 jaar, dus onder de werkenden bleek het risico om te sterven aan COVID-19 zelfs bijna driemaal zo hoog in de laagste als in de hoogste inkomensgroep. En behalve dat het de laagstbetaalden zelf wordt aangerekend worden ze ook nog tegen elkaar opgezet, noteert Meyer met verwijzing naar een tweet van Wilders. ‘Rutte verstikt jullie en Wilders verdeelt jullie’. Daniel Blake Het is mooi gesproken. Maar hier komen we toch aan een pijnlijk punt voor de oud-voorzitter van de Socialistische Partij. Ooit wist de SP met Jan Marijnissen 25 Kamerzetels te veroveren. Er zijn er nu nog 9 van over. Wilders en zijn rechts-populistische concurrenten boeren al jaren uitstekend. Vooral onder de laagste opleidings- en inkomensgroepen. Waarom stemmen de onmisbaren van Meyer niet op zijn Socialistische Partij? Waarom is Groningen onder invloed van de aardbevingsschandalen niet vuurrood geworden (zoals het dat lange tijd is geweest)? Waarom heeft Renske Leijten bij de laatste Kamerverkiezingen niet kunnen profiteren van haar onvermoeibare werk voor de slachtoffers van het toeslagenschandaal? ‘Wij zijn Daniel Blake’, schrijft Meyer in herinnering aan de indrukwekkende film van Ken Loach over de Britse arbeider die vermalen wordt in de bureaucratie van de overheid. Maar waarom zorgen die Daniel Blakes niet voor de nodige politieke verandering en laten ze zich meeslepen door xenofobische retoriek en politieke charlatans? Ik begrijp wel dat dit boek niet de plaats is voor een uitgebreide analyse van de laatste verkiezingsuitslag. Maar ik mis toch wel enige verwijzing naar de politiek van zijn partij waarvoor hij tot een paar jaar terug als voorzitter een grote verantwoordelijkheid had. ‘Ik wil best geloven in een nieuw sociaal contract, maar niet zonder nieuwe sociale kracht’, zo reageert hij op de suggestie van ex-CDA Kamerlid Omtzigt. Maar de fout van Omtzigt is volgens Meyer dat hij gelooft dat het systeem van binnenuit veranderd kan worden. ‘Ik geloof daar niet in. Ik geloof dat wij, de barbaren, ons moeten organiseren om aan de poorten van de macht te rammelen.’ Organisatie, de kracht van de arbeidersbeweging. De geschiedenis laat ons mooie voorbeelden zien. Maar hoe pakken we dat in deze tijd aan? Misschien moet vakbondsman Meyer daar ook nog eens een boekje over schrijven. [boeklink]9789044648836[/boeklink]

Jannie Visscher nieuwe voorzitter SP

Ze volgt Ron Meyer op, die zich terugtrok na dramatisch verlies bij de Europese verkiezingen.

Meyer had vol op het orgel ingezet op een populistische anti-campagne, waarin PvdA-kanditaat Frans Timmermans werd afgeschilderd als een volgevreten regent. Die tactiek ketste echter in het gezicht van de SP terug: de PvdA won flink, de SP haalde nul zetels.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Crisisberaad in de SP-fractie

Er wordt namelijk via de krant aan de stoelpoten van fractieleider Emile Roemer gezaagd (en indirect kritiek geuit op de strategie van voorzitter Ron Meyer om alle kaarten in te zetten op een Nationaal Zorgfonds).

Ontevreden fractieleden zijn van mening dat Roemer zich te weinig effectief profileert. De SP zou toch van de electorale onvrede moeten kunnen profiteren (vooral nu de PvdA zo in het slop zit); maar Roemer lijkt er niet in te slagen kiezers naar zich toe te trekken.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.