Toezichthouders moeten toezicht houden

Heibel weer eens om de baantjesstapelaars in de toezichthoudende sfeer. Een nieuwe wet gaat het stapelen onvoldoende tegen. Dat is niet zo gek, want die wet is gericht op symptoombestrijding: beperking van het aantal baantjes. Terwijl het echte probleem is dat toezichthoudende functies niet zwaar genoeg worden ingekleed. Was dat wel het geval, dan kostten ze aanzienlijk meer tijd en was het met stapelen vanzelf afgelopen. De naam 'Raad van toezicht' (RvT) suggereert dat de leden ervan scherp toekijken wat de directie van hun instelling uitspookt. Een aantal recente affaires (COA, Codarts, diverse zorginstellingen) laat zien dat dit niet vanzelfsprekend zo is. De RvT's zitten teveel op afstand om werkelijk toezicht te houden. Ze lijken het midden te houden tussen een raad van commissarissen en een comité van aanbeveling.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Overheid moet grip op raden van toezicht vergroten

, door
TNO's stoffige imago (Foto: Flickr/Berlotti)

Een interessante rel over het salaris van een kandidaat-lid van de Raad van Toezicht van TNO afgelopen week. Minister van Middelkoop van Defensie weigerde in eerste instantie om de benoeming van oud vice-admiraal Jan-Willem Kelder door te voeren (dat moet per koninklijk besluit), vanwege het hoge salaris (220.000 euro, ver boven de Balkenende-norm) dat deze zou krijgen. TNO was het er niet mee eens en stapte naar de rechter. Die heeft inmiddels een uitspraak gedaan: hoewel de minister een benoeming mag weigeren, mag dat niet vanwege het salaris zijn. Het vaststellen van de hoogte van het salaris van de Raad van Bestuur van TNO is uitsluitend de verantwoordelijkheid van de raad van toezicht van TNO.

En daarmee is de kous af, zou je zeggen. TNO is nu eenmaal een Zelfstandig Bestuursorgaan, een van de vele voorbeelden van de semioverheidsorganen waar we in Nederland voor gekozen hebben. De overheid betaald, maar bemoeit zich slechts in beperkte mate met de bedrijfsvoering. Maar, juist om nog enige controle uit te oefenen op zulke ZBO’s heeft de overheid er doorgaans voor gekozen raden van toezicht in te stellen. Sterker nog, volgens de TNO-wet wordt een meerderheid van de leden van de raad van toezicht (vier van de zeven) door de overheid benoemt. Dat betekent dus dat de vertegenwoordigers van de overheid in de huidige raad van toezicht tegen overheidsbeleid hebben gehandeld toen zij instemden met het salaris van Kelder. Quis custodiet ipsos custodes?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.