ProCures en Polare: niet alle diefstal is illegaal

De gang van zaken rondom de failliete boekhandelketen Polare laat zien dat sommige vormen van 'dapper ondernemerschap' in de praktijk op hetzelfde neerkomen als ordinaire diefstal. Enige tijd geleden al berichtte het NRC het volgende: Participatiemaatschappij ProCures heeft boekhandelsketen Selexyz in 2012 met geleend geld gekocht. Het overnamebedrag van 3,5 miljoen euro voor de winkels, waaronder prominente namen als Donner en Broese, is destijds volledig gefinancierd door ABN Amro. Ook daarna heeft ProCures geen eigen geld geïnvesteerd in Selexyz en de opvolger Polare, zegt curator Kees van de Meent. Dit is dus ongeveer hoe het is gegaan: ProCures leent 3,5 miljoen euro van de bank. Maar in plaats van zelf verantwoordelijkheid voor deze schuld te dragen, wordt deze op de balans van Selexyz/Polare gezet. Ook in een later stadium wordt – heel doelbewust – geen eigen geld geïnvesteerd.

Door: Foto: m. aquila (cc)
Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | Polare en de stad als bruisende kern

, door

OPINIE - In dit opiniestuk naar aanleiding van het faillissement van Polare van afgelopen weekend vielen mij de volgende twee passages op:

De vraag waar we voor staan is veeleer of we een verschralende samenleving willen zijn waar men thuis zit te wachten op de volgende online bestelling of willen we een dynamische samenleving met bruisende binnensteden als centra van handel, kennis en cultuur?

Steeds minder winkels door steeds meer online aankopen. Ik ben zelf ook schuldig hieraan: koop mijn boeken bijna uitsluitend nog online. Voor boeken geldt het excuus dat ik meestal tweedehands koop, vaak boeken die nieuw al lang niet meer te krijgen zijn. Maar ik merk dat ik steeds meer andere zaken ook online bestel.

Ik vind dat echter nog geen teken van een ‘verschralende samenleving’. In mijn optiek is een koopgoot nou niet het toppunt van dynamiek, en al helemaal niet een ‘centrum van kennis en cultuur’. Na sluitingstijd zijn winkelcentra bovendien uitermate treurige plaatsen om rond te hangen.

Het tweede citaat:

Ik roep daarom ondernemende uitgevers, boekhandels en ook de overheid op om niet alleen naar technische ontwikkelingen te kijken, maar zich te laten inspireren door onze 16e en 17e-eeuwse geschiedenis, toen Amsterdam een van de belangrijkste steden ter wereld was en Nederland het centrum voor de Europese boekdrukkunst met vermaarde kaartenuitgevers als Blaeu en Janssonius en drukkers als Elsevier en Plantijn. Met moderne visie en ouderwetse koopmansgeest, moet het mogelijk zijn om ook in de 21e eeuw tot een nieuwe Nederlandse renaissance te komen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het boekenvak en de leesklimaatverandering

, door

ANALYSE - Het gaat niet goed met het boek in Nederland. Boekhandels sluiten, bibliotheken worden wegbezuinigd, boekenclubs gaan op de fles. ’s Lands meest prestigieuze boekenketen Selexyz ging failliet, werd door een investeerder samengevoegd met ramsj- en antiquariaatketen De Slegte onder de nieuwe naam Polare, en die keten staat nu weer voor de afgrond. ‘Het kon beter’ is een understatement. Een bijdrage van Frank Huysmans, hoogleraar bibliotheekwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam.

Als je dit zo opschrijft, maak je geen vrienden in het boekenvak. Het land kent een aantal goedlopende boekhandels met directeuren die het publieke debat niet schuwen. Zo is daar Fabian Paagman van de gelijknamige boekhandel in het Haagse Statenkwartier. Een belevenisboekhandel: er is een hip café en een kinderboekenafdeling met een vol activiteitenprogramma. Geregeld komen er schrijvers voordragen en signeren. Poëzie vult er nog meer dan een enkele plank. Neemt Fabian het woord, dan luistert het boekenvak. Dus als hij op de site van Boekblad verkondigt dat naar aanleiding van deze affaire eens goed moet worden gediscussieerd over de rol van CB Logistics (voorheen het Centraal Boekhuis), begint in Culemborg de adrenaline door de aderen te kolken.

Eenzelfde status in het vak heeft Maarten Asscher, directeur/eigenaar van Athenaeum-boekhandel met hoofdvestiging aan het Spui in Amsterdam. Prachtige boekhandel met een uitstekend assortiment op het gebied van letteren, geschiedenis, politiek en wetenschap. Je vindt er een ruime collectie Engelstalige literatuur (en dat met een American Book Centre en Waterstone’s aan hetzelfde plein) maar ook een goede selectie recente literatuur uit andere taalgebieden, zoals het Frans en Duits. Met zo’n winkel op een steenworp afstand van mijn Amsterdamse werkplek ben ik reddeloos verloren. Ik durf niet te schatten hoeveel procent van mijn inkomen ik er in het afgelopen decennium heb achtergelaten. Laten we zeggen dat als Maarten Asscher spreekt, hij dat ook een beetje namens mij doet.

Foto: harry_nl (cc)

Polare

, door

De laatste keer dat ik in een Polare-boekhandel was, lagen er precies twee titels in de hoofdetalage. Op stapels. Erachter hing een poster van een die week opzichtig gehypete Japanse auteur wiens laatste roman ik overschat vond. Ik overwoog een foto te maken van de etalage omdat ze naar mijn gevoel de keten zo aardig typeerde: men benaderde slechts één soort lezer, namelijk degene die is geïnteresseerd in hypes en auteurs.

Jammer dat ik die foto niet heb gemaakt, denk ik nu, want ze zou een leuke illustratie bij dit stukje zijn geweest. Ik denk namelijk dat het publiek diverser is dan alleen mensen die lezen wat iedereen leest.

Niet elke lezer zoekt hetzelfde. De etaleur van de genoemde Polare-winkel dacht aan iemand die wilde meepraten over de laatste romans, maar een ander is bibliofiel, een derde is op zoek naar informatie, een vierde leest poëzie. Het internet biedt alle ruimte aan deze pluriformiteit: jij selecteert uit het informatieoveraanbod wat jij wil, en dat betekent dat er voor boeken simpelweg weinig toekomst zal zijn. Wie informatie wil overdragen, kan beter gaan bloggen of een website ontwikkelen dan een boek schrijven. Ik voor mij heb al een tijdje geleden besloten na mijn boeken over het uiteengaan van de wegen van joden- en christendom geen boeken meer te schrijven maar me meer te richten op het internet.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.