Hoe ver gaat Ursula met Giorgia?

Het vijfde rapport over de rechtsstaat in Europese lidstaten is deze week met enige vertraging gepubliceerd. Het zou op 3 juli uitkomen, maar volgens Politico heeft commissievoorzitter Ursula Von der Leyen (VDL) de publicatie een paar weken opgehouden in afwachting van haar herbenoeming. Het rapport is nogal kritisch over de huidige Italiaanse regering van Giorgia Meloni en VDL sloot niet uit dat ze uit die hoek steun nodig zou kunnen hebben voor haar tweede periode als commissievoorzitter. Vorige week donderdag werd ze in het Europarlement met ruime meerderheid herkozen. Meloni's partijgenoten hebben volgens Reuters tegen haar herbenoeming gestemd. Maar Meloni verzekerde zaterdag dat zij met Von der Leyen wil blijven samenwerken. De samenvatting van de bevindingen van de rechtsstaat onderzoekers over Italië laat zien dat er sinds het aantreden van Meloni's rechtse regering weinig voortgang is gemaakt op een aantal voor de rechtsstaat kritische punten. Dat betreft onder andere het uitblijven van noodzakelijke nieuwe wetgeving inzake smaad en de bescherming van het beroepsgeheim en journalistieke bronnen. Op de Index voor Persvrijheid van Reporters Sans Frontières (RSF) is Italië vijf plaatsen gezakt naar de 46e plaats. Journalisten, met name degenen die onderzoek doen naar criminele praktijken hebben nog steeds te maken met SLAPP-zaken, intimidatie en geweld. Twintig journalisten staan onder permanente politiebescherming. Meloni zelf heeft verschillende smaadzaken aangespannen tegen verslaggevers die kritiek op haar hadden, waaronder een zaak waarin een journalist werd veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding omdat hij op sociale media spotte met de lengte van de premier. De huidige regering, waarin Meloni's partij Fratelli d'Italia (FI) een meerderheid heeft, is volgens kritici bepaald geen garantie voor de persvrijheid in het land. Afgelopen weekend werd een Turijnse journalist in elkaar geslagen door aanhangers van een neofascistisch groep Casa Pound die banden heeft met de FI. Meloni heeft de aanval meteen veroordeeld. Oppositieleider Elly Schein drong aan op ontbinding van neofascistische organisaties 'zoals de grondwet vereist'. Ook Carlo Calenda, leider van de centrumpartij Azione meent dat Casa Pound te lang is beschermd door rechts. Censuur bij de RAI Begin mei gingen de journalisten van de publieke omroep RAI in staking. De belangrijkste reden was de ‘strikte controle op journalistiek werk’ en de ‘poging om de RAI te reduceren tot spreekbuis van de regering’, aldus de vakbond. Ook het gebrek aan personeel en de slechte arbeidsvoorwaarden werden bekritiseerd. In het rapport van de Europese Commissie over de rechtsstaat krijgt de regering onder andere het advies de publieke omroep voldoende middelen te geven en zijn onafhankelijkheid te garanderen. De politieke binding van de publieke omroep is al langer een probleem. Het rapport meldt dat er na de benoeming van de nieuwe CEO van de RAI en andere topfiguren, waaronder redacteuren van nieuwsprogramma's, een redactionele reshuffle plaatsvond die leidde tot het aftreden van verschillende journalisten en presentatoren. De RAI kwam dit voorjaar in opspraak wegens een geval van censuur. Antonio Scurati, de schrijver van een geromantiseerde biografie in drie delen over Benito Mussolini zou op de avond voor de nationale Bevrijdingsdag een voordracht houden maar werd op het laatste moment van het scherm geweerd. De presentator van het programma wilde zoiets niet accepteren en las zelf zijn verhaal direct in de uitzending voor. Scurati had een betoog geschreven waarin hij de dictatuur van Mussolini verbindt aan de weigering van de huidige Italiaanse premier Giorgia Meloni om de aanleiding van de Bevrijdingsdag ook maar één keer te noemen: het verslaan van de fascistische dictatuur. Verrechtsing Hoe zwaar de Europese Commissie haar eigen aanbevelingen neemt zal de komende jaren moeten blijken. Meloni's positieve inzet voor samenwerking met Von der Leyen zal door de Commissievoorzitter ongetwijfeld worden verwelkomd. Ze zijn immers van elkaar afhankelijk bij het vinden van een oplossing voor wat ook in de komende jaren een van de heetste hangijzers zal blijven in de Europese politiek: de migratie. Meloni wil haar belofte waar maken dat het land minder onder druk komt te staan van bootvluchtelingen. VDL moet de andere 26 regeringsleiders tevreden kunnen stellen zonder al te opzichtige schade aan de humanistische reputatie van de EU. Het Europese parlement is na de laatste verkiezingen naar rechts opgeschoven. De consequenties voor het Europese beleid zullen mede afhankelijk zijn van de richting waarin de samenwerking tussen Von der Leyen en Meloni zich zal ontwikkelen.

Door: Foto: President Of Ukraine (cc)
Foto: Jens Best (cc)

Pro-Poetin opwekking in Bulgarije

, door

Als de EU na de komende verkiezingen naar rechts afbuigt is dat mede te danken aan de invloed van hardnekkig conservatief-nationalistische stromingen in de oostelijke lidstaten. In Slowakije werd de liberale presidentskandidaat Ivan Korcok verslagen door Peter Pellegrini, een bondgenoot van de populistische premier Fico. Bij de Poolse lokale verkiezingen kreeg de uiterst conservatieve PiS opnieuw de meeste stemmen, al heeft dat geen directe invloed op de vorig jaar tot stand gekomen liberale regering-Tusk. In Hongarije krijgt Viktor Orbán een nieuwe uitdager in de persoon van ex-Fidesz man Peter Magyar. Hij wist afgelopen weekend tienduizenden op de been te brengen in protest tegen corrupte praktijken van de zittende regering. Maar het is de vraag of hij Orbán kan verslaan. En of hij in de ogen van de oppositie als centrum-kandidaat wel voldoende afstand neemt van zijn oude partij. In Bulgarije is de brede coalitie van de centrum-rechtse GERB partij met een verbond van progressieve anti-corruptie partijen gevallen. Dat betekent dat er tegelijk met de Europese verkiezingen opnieuw parlementsverkiezingen zijn uitgeschreven, voor de zesde keer in drie jaar. Vertrekkend premier Nikolai Denkov waarschuwt voor Russische inmenging.

Denkov, die de Bulgaarse regering minder dan een jaar leidde, zei dat hij tijdens zijn ambtstermijn zowel de corruptie als de Russische inmenging probeerde te bestrijden, omdat deze ‘met elkaar verbonden zijn’. In een interview met Politico zegt hij: ‘We mogen onze ogen hiervoor niet langer sluiten.’ Tot nu toe zijn volgens hem de justitiële autoriteiten te laks geweest in de aanpak van pro-Russische groepen die op allerlei manieren onrust veroorzaken in het land. Hij wijst met name naar de ultra-nationalistische partij Vazrazhdane (Opwekking) van Kostadin Kostadinov. In de polls staat de partij op de derde plaats na GERB en Denkov’s progressieve coalitie PP-DB. Vazrazhdane heeft nu 37 zetels in de Bulgaarse parlement. De partij is openlijk op de hand van Rusland, tegen de EU, tegen de NATO en tegen steun aan Oekraïne. Bij de vorming van de nieuwe regering vorig jaar juni sprak een wooradvoerder van een ‘coup door de CIA‘

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Allison Crow (cc)

Italianen tegen verhoging militaire uitgaven

, door

Meer dan 60% van de Italianen is tegen verhoging van de defensieuitgaven. De veroordeling van Rusland voor de invasie van Oekraïne is bijna unaniem volgens twee opinieonderzoeken. Maar Italië moet niet meegaan in de wapenwedloop. Dat standpunt staat haaks op de bereidheid van de regering-Draghi om samen met andere westerse landen Oekraïne te helpen met wapens en de NATO te versterken. In de huidige brede regeringscoalitie heeft de Vijfsterrenbeweging de meeste moeite met Draghi’s koers. Aanvoerder en voormalig premier Guiseppe Conte verzet zich tegen een verschuiving van middelen voor een groene transitie naar de militaire industrie. Zijn partijgenoot minister van Buitenlandse Zaken Luigi Di Maio meent dat diplomatie de eerste keus moet zijn bij het vinden van een weg om de oorlog te beëindigen. ‘Juist als de partijen die weg weigeren op te gaan, moeten wij hierin versnellen. We moeten een vredesconferentie bevorderen, voorafgegaan door een staakt-het-vuren.’ Vooralsnog vertalen de standpunten van de voormannen van de Vijfsterrenbeweging zich nog niet in een grotere steun voor hun partij in de verkiezingspolls.

Fratelli in opmars

Parlementsverkiezingen zijn nog niet uitgeschreven maar worden komend jaar wel verwacht, in elk geval vòòr 1 juni 2023. Bij de vorige verkiezingen in 2018 haalde de Vijfsterrenbeweging (M5S) een enorme overwinning. De partij van Beppe Grillo werd de grootste met ruim 30% van de stemmen en vormde een regering met de tweede partij, de rechtse Lega van Matteo Salvini. Salvini forceerde in de zomer van 2019 een breuk in de coalitie met als gevolg dat hij zelf buitenspel werd gezet.  Er kwam een nieuwe coalitie met de linkse Democratische Partij (PD), opnieuw onder leiding van Conte. Hij werd vorig jaar vervangen door Mario Draghi, voormalig president van de Europese Centrale Bank. In het huidige, inmiddels tot 400 zetels gereduceerde, parlement bezet M5S 156 zetels. In de polls is de partij in de loop van de tijd meer dan gehalveerd. De PD staat in vergelijking met het dieptepunt in 2018 op een kleine winst. Maar de grootste winst wordt voorspeld voor de extreemrechtse oppositiepartij Fratelli d’Italia (FdI), die in 2018 4,4% scoorde nu rond de 20%, ongeveer evenveel als grootste partij, de PD.