De hoge prijs van armoede

Door toeval raakte in februari een week embedded bij een studiereis van Oikocredit naar de effecten van verstrekte microkredieten in India. Het was heel leerzaam eens ter plekke te zien hoe zo’n krediet nou werkt. Dit is de derde van vijf verslagen.

De meeste microkredietverstrekkers zijn van oorsprong ngo. Hun missie is het verbeteren van de leefomstandigheden onder het armste deel van de (rurale) bevolking. Op een gegeven moment werd kredietverstrekking een van de instrumenten daartoe. Het belang van dit instrument nam steeds verder toe. Tegelijkertijd leidde het wereldwijde overschot aan liquiditeit voorafgaand aan de economische meltdown ertoe dat ook in de Indiase microkredietsector teveel geld gepompt werd door winstbeluste en/of onervaren organisaties. Die bom barstte in 2010.

De aanleiding was de beursgang van de grootste microkredietverstrekker van India, SKS. Te midden van protesten tegen deze stap doken verhalen op over zelfmoorden als gevolg van te hoge schulden. De regering van de staat Andhra Pradesh, een voorloper op het gebied van microkredieten, greep in door een rem te zetten op de mogelijkheden van kredietverstrekkers om schulden te innen. Het gevolg was dat leners stopten met betalen en kredietverstrekkers met het uitzetten van nieuwe leningen. De markt stortte in.

Door toeval raakte in februari een week embedded bij een studiereis van Oikocredit naar de effecten van verstrekte microkredieten in India. Het was heel leerzaam eens ter plekke te zien hoe zo’n krediet nou werkt. Dit is de tweede van vijf verslagen.

Gevraagd naar de voordelen die het microkrediet haar gebracht heeft, zegt de leidster van de vrouwengroep Omm Sairam uit het dorp Kantunia beslist: ‘We waren afhankelijk van onze echtgenoten, maar nu hebben we een eigen inkomen. We dragen bij aan het huishouden.’

Dat argument is vrijwel universeel voor alle vrouwengroepen die een microkrediet hebben genomen om een bedrijfje te starten: het maakt hen onafhankelijker. Dat is van groot belang in een land waar de vrouw bij haar schoonfamilie gaat wonen, waar ze onderaan de zeggenschapsladder belandt. Microkredieten gaan eigenlijk alleen maar naar groepen vrouwen, omdat die betrouwbaarder zijn bij het terugbetalen. Ongetrouwde vrouwen kunnen meestal geen lid worden, omdat ze bij uithuwelijking verhuizen en dan hun verplichtingen aan de groep niet meer kunnen nakomen.

Omm Sairam is ooit begonnen met een lening van 135.000 roepie (2000 euro), verdeeld over 9 vrouwen, om borduurmaterialen te kopen. Daarvan maken ze applicaties, die ze lokaal verkopen. De business is succesvol, maar het is hard werken, dus hebben ze een tweede lening genomen om een composttank te kopen. Dat levert meer op.

Door toeval raakte ik in februari een week embedded bij een studiereis van Oikocredit naar de effecten van verstrekte microkredieten in India. Het was heel leerzaam eens ter plekke te zien hoe zo’n krediet nou werkt. Dit is de eerste van vijf verslagen.

Internationale geldverstrekkers als Oikocredit gaan niet zelf in India de dorpen langs om hun kredieten aan de man te brengen. Ze gaan duurzame relaties aan met lokale partners, die geworteld zijn in het gebied dat ze bedienen. De doelgroep heeft zelf nauwelijks transportmogelijkheden, dus is er een fijnmazig netwerk van kantoren. En zo bevond ik mij op een woensdagochtend in Delang, een dorpje op twee uur rijden van Bhubaneshwar, de hoofdstad van de staat Odisha, een van de armste van India.

In een betonnen gebouwtje met twee kamers zetelde te midden van grote stapels dossiers Prayabat Sahoo. Vanuit het kantoor bedient hij 119 groepen leners namens Swayashree Micro Credit Services (SMCS). Van die groepen zitten er zeventig nog weer zo ver van het kantoor dat hij zaakwaarnemers ter plekke heeft. Sinds 2007 heeft hij in totaal 1.500.000 roepies (225.000 euro) aan leningen weggezet. Concreet betekent dit dat mannetjes op motorfietsen de dorpen langsgaan om bundeltjes bankbiljetten te distribueren dan wel op te halen. Iedere dag om twaalf uur zijn de mannetjes terug, wordt het geld geteld en de administratie in dikke kasboeken bijgewerkt.