Deze week: Hoe kan men in een zoektocht gewag durven maken van de beste schilder ooit? Dat was Caravaggio natuurlijk. Er doet de boutade ronde dat een waar kunstenaar niet in staat is om een moord te plegen; zijn creatieve geest doet hem vrede nemen met het leven. Dat moet je niet aan meneer Caravaggio zeggen: hij heeft er eentje in de gore straten van de gore stad Rome neergestoken met het zwaard. Jaja, 1606, het waren strakke tijden. Ik kan me Michelangelo (yep, zo stond het op z’n pas) niet zonder zijn phallus in de hand voorstellen, sinds ik in een Franse stad totaal verrast was een Caravaggio aan te treffen. Vanwege het suffe provinciale karakter was het werk benaderbaar, waarmee ik bedoel: je kon er van alle hoeken en lichtinvallen rondsluipen. En wat zag je? In de gesso had hij (met zwaard, bloedvat of achterkant van penseel?) een tiental grote halen getrokken, curves, strepen en bogen - waarop hij dan kon beginnen schilderen. Niks geen voorstudies, tekeningen of schetskes, allemaal geen tijd of geduld voor. ‘Gewoon’ de modellen neerzetten, krassen trekken waar wat moet komen, en schilderen maar. Overigens kwam verf niet uit een tube in die hemelse jaren, het werd ter plekke gemaakt. Een mix van pigment (naar schatting had Caravaggio er een stuk of zes), olie en een hars. Ook moet u zich de werkplaatsen van Caravaggio niet voorstellen als een refter waar tenmidst doodse stilte Groote Kunst gemaakt werd. Het zal er veeleer als een lawaaierig salon hebben geweest, waar men binnen of buiten kon al naargelang de meester je smoel die dag kon luchten. Want een arrogante zak moet het geweest zijn: weinigen in de geschiedenis die zich zo bewust waren van hun unieke kwaliteiten als signore C. En dat in een tijd waar de kerk nog goodoldfashioned almachtig was, en zich ook geen hol aantrok van enige kristelijke waarden en normen. Zo was de paus toen een stuk nobeler dan nu: hij raapte een bloedmooie boy van 14 uit de goot, maakte hem kardinaal en rijkste man van de wereld, en dit in ruil voor wat men zou ‘de zwaardgevechten der pretstok’ kunnen noemen.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Deze week: Hoe bekijkt met een beschilderd oppervlak, of een vrolijk verhaal in droeve bewoordingen
Vandaag gaan we dieper in op het waarom van het bestaan van kunst: zien. Want, by jove, het bestaat als we het kunnen zien. Paar eenvoudige borrelvragen: kijkt iedereen op dezelfde wijze naar kunst? Heeft een willekeurig persoon gelijk als hij een voorwerp uitroept tot zijnde kunst? En vooral: op welke manier kijkt u naar dat beschilderde oppervlak?
Moet iedereen die met een auto rijdt weten hoe het ding voortbeweegt? Want een verbrandingsmotor of een differentiaalas doet vooraleer er naar oma getuft kan worden? Ik meen van niet – laat staan dat men mensen het recht ontzegt om in een auto te stappen. Neem een kind: is er iets mooiers dan de ontdekking van een potlood en een blad, en de waarlijk gigantische sprong die de synapsen maken bij de ontdekking van het universum 2D à la krabbelkrabbelkras? En wat komt er dan tussen, gesteld dat elk kind een genie is, maar dat er weinigen overblijven?
Ik pleit voor een opdeling in de ervaringsmodus die kunst veroorzaakt. Zelfs: het waarom men kijkt.
Stel: u heeft een huiskamer muur, behoorlijk leeg en vooral groot – daar past wel een kunstwerk.
De manieren waarop u beslist wat er aan de muur komt zullen zich uiteindelijk kristalliseren in deze twee antwoorden:
Het moet dat schilderij zijn want groenachtige past perfect bij de meubels en het behang, het is niet al te figuratief want dat leidt de aandacht af en eerder licht want daar is er al zo weinig van
-of-
de bestaansreden van dat werk is heerlijk complex, niet alleen beeldt de kunstenaar een synthese uit van een traditie die je bij Monet zag beginnen, hij slaagt er ook in om iets te maken wat zijn goede kanten helemaal benadrukt en je keer op keer een diepere laag kan zien die telkens interactief mijn esthetische beleving koestert en kietelt.
Er is natuurlijk nog: Omdat het van mijn grootmoeder was, Omdat het een belegging is, – maar dat valt buiten de bestek van Zoektocht naar Kijken.
Mevrouw Cro Magnon zal wellicht een leuk stukje mos gedrapeerd hebben daar links achteraan naast de grote zitsteen, en dat is eigenlijk nog niet veranderd, rechts naast de Arne Jacobsen.
Deze week: Hoe kunst de wereld niet kon redden, of een droef verhaal in vrolijke termen
Vandaag gaan we starten met een excuus. Van Gogh was eigenlijk geen populist, maar iets veel veel erger: een democraat. Want het blijft een moeilijke oefening: iets zo elitairs voor zoveel geld omtrent zo weinig nuttigs te sluizen. Met dan nog een horde betweters, arrogant en aandoenlijk, slim en stom, belachelijk en noodzakelijk tegelijk die het hele spektakel omzwermen.
Reeds menig vernissage dweilde ik af, en toch komt het bezoekerspubliek in mijn herinnering over als een zwarte rolkraag, grijze manen, hippe bril over voor de mannen, en een veel ruimer kleuren- en juwelenpalet voor de vrouwen die allemaal niet op elkaar lijken en daarom wel. Die ook hun haar niet duf gewoon laten, maar waar alijd wel een Bedoeling en Idee achter zit.
Nu is het zo dat zij een archetype zijn waar het plebs steeds hard mee moet lachen, categorie Boomknuffelaarster. Is dat wel terecht? Weet het na de klik…
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Deze week: Vincent “oor ik daar iets?” Van Gogh, één van de drie Dutch Hypes. Geboren met genoeg slag van de molen om zich slecht in zijn vel te voelen, en vooral: historisch gemaakt om in te spelen op die romantische idee dat een kunstenaar moet LIJDEN – “anders is mijn geïnvesteerde geld voor NIETS geweest”. De gedachte dat een kunstenaar lekker een miljoen op zijn bank/in zijn sok ziet belanden telkens hij een stuk beschilderd linnen verkoopt is voor vele mensen nog steeds een ongemakkelijke. Ironisch natuurlijk, want wat iedere dweper voor Van Gogh doet vallen is precies zijn ruwe bolstergehalte, zijn gestoorde brein, zijn alles opgeven voor de kunst, zijn en last but not least: het feit dat hij (“hoe zielig!”) geen enkel werk tijdens zijn leven heeft verkocht.
Als je door een museum loopt wat staat maakt op een aantal algemeen erkende meesterwerken kom je vaak veel interessantere en beter gemaakte schilderijen tegen dan de publiekstrekkers die de koekenrommels sieren. Dat ligt voornamelijk aan de vertelbaarheid van het werk. Een Giaconta? Niet slecht, ook niet echt bijzonder – maar wat een story: Dan Brown, meer van dattum! De Maya van Goya? Zeer flauw, beetje bangig routineus gewreven doeken- maar wat een story: rukte de Spaanse koning zich der echt bij af? Whoow!…
Even verder bordurend op het concept Does Humor Belong On Canvas kom je -als trotse Belg- snel uit bij een merkwaardig figuur. Iemand die vlotjes het symbolisme en het surrealisme combineerde en voorspelde.
Elke gek heb se voordeel.
De naam van wackoman is Antoine “Wierd” Wiertz, woonachtig te Dinant, Rome, Parijs, Luik en Brussel.
Persoonlijk motto: ‘Hoogmoed: de deugd die grote werken inspireert en de eigenliefde van anderen kwetst‘.
Ahem.
In wat een homerisch/hilarische deal was heeft hij bedongen dat voor het eeuwige recht van mijn land op zijn werk(en), hij een gigantisch atelier kreeg in wat toen dè place to be-buurt was, en nu de Europese Unie als buur heeft. Mijn volk kon dan ook niets anders doen dan er een museum van te maken, en daar staat het, als surrealistisch voorbeeld van het surrealisme, inclusief een afgrijselijke website die ik niet eens wil linken.
Zoals zoveel Belgoschilders haalde hij het meeste invloed en opdrachten niet uit de kerk maar uit de loge -nog zo’n bizar fenomeen met een unieke Belgische variant – en geroemd om haar nutcases. (ik kreeg ooit les van een logebroeder – hij bleek niet zo goed met mijn spotprenten om te kunnen).
Bon: the works! Laat me voor één keertje het plezier om de werken woordelijk te omschrijven, waarbij ze zichzelf in al hun pracht voor u kunnen onthullen onder de klik en na de:bewijsstuk 1:
Zijn vader was soldaat onder Napoleon geweest, misschien dat er daarom enig ambiguïteit bestaat in deze smeersels op doek: het moet een scène uit de hel tonen, maar er staat een onverzettelijke, ietwat last van een kater hebbende Bonaparte, omringd door zeer schreeuwlelijke lieden van diverse kunne die niet echt duidelijk kunnen maken of ze nu voor of tegen de Empereur zijn, laat staan wat ze in godsnaam in de hel doen.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
We hadden u achtergelaten aan het pissijn, de pisbak, het urinoir van Duchamp.
De vraag die we nu stellen: wat was er dan wat afgebroken werd door het installeren van een readymate?
De Belle-Epoque? Dat lijkt een te politieke stellingname, tenslotte draaide de Belle-Epoque rond klassenstrijd en esthetiek. Duchamp was vrij a-politiek, en men kan het op een piedestal plaatsen van een gebruiksvoorwerp ook zien als een pure esthetisering en dus ontkenning van elke andere inhoud – zoals de Belle-Epoque deed.
Was het de zieltogende Impressionistische stroming? Waar de waterlelies van Monnet wel helemaal in stilstaand water waren terecht gekomen? De Futuristen met hun semi stadsdrift, coke en vulgariteit, opgewonden standjes op een locomotief? Het koortsige strijdje tussen hart en verstand van de Fauvisten en de Kubisten? Of had ie het reeds tegen geniale dief Picasso die toen nog aan het bedelen was, onderwijl rondloeren wie hij moest bestelen na Braque?
Wellicht niet. Los van de vaststelling dat het een voorbode was van de cynische kijk die de hedendaagse mens typeert, is er één iets wat hij heeft afgebroken, te kijk gezet, voorgoed een killing mirror heeft vorgehouden, namelijk: de ernst.
De Marcel en zijn surdada’s hebben met brille een LHOOQ in de kunst gebracht, en wonderlijk genoeg is via die bevrijdende lach de ernst pas toegeslagen. Want, wat je wel verloren hebt in het proces, is een zekere onbevangenheid, een onschuld. De hedendaaagse mens kan tamelijk ongestraft lachen of aan het lachen brengen, maar er loert steeds het gevaar om de hoek dat jij, niet op de hoogte van de innuendo’s, met de verkeerde dingen lacht of nog erger: de humor niet inziet wanneer de kunstenaar er om smeekt.
Sunday, arty sunday.
Eerste vraag binnen deze subreeks Kunst Op Zondag (KOZ):
Wat is kunst?
Er bestaat geen eenvoudiger vraag als deze, dus mag het antwoord ook niet moeilijk zijn:
dat alles wat zich willens en wetens wil onttrekken of onttrokken wil weten van het aardse minus het religieus noodzakelijk geachte.
Eenvoudig toch?
Eens deze klipf genomen kan je de volledige kunstgeschiedenis opdelen in drie onderdelen:
Goed, dat ging snel.
Want iedereen weet: het is pas sinds zeer onlangs dat de mens het begrip ‘Kunst as we know it’ heeft uitgevonden. Daarvoor WERKTE je meneer.
Omdat binnen het korte Before-the-more-bestek van een Sunday, Arty Sunday er weinig tijd te verliezen valt, gaan we meteen over naar een moment in de geschiedenis waar het dus om draait: le pissein. Onder de (michael) Moreknop meer!
1917. Stel het u voor! 91 jaar geleden was men voornamelijk op zoek naar eten, wist de denkende mens (hallo bezoeker van Sargasso!) dat de Belle Epoque naar de kloten was, en waren er een aantal mensen zo extreem verstandig dat ze de gemiddelde gast van Paul & Witteman of Phare de Canvas zouden wegpraten als waren het liftboys or -girls. Om maar te zwijgen over Phara Witteman zelf. Eén van die mensen was Marcel Duchamp.
1917!!: uw eigen wereld wordt aan flarden geschoten, en u, kunstenaar met penseel, werd geacht Mooiheid weer te geven op 2D.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
