Joris, wees een bescheiden bondgenoot

Voor het eerst lijkt er oprecht werk gemaakt te worden van seksuele intimidaties, mishandeling, aanranding en verkrachting. Wat we daardoor zien, is niet mooi. Maar ook: wat we nu zien, is de realiteit van veel vrouwen, die jarenlang onder de radar van opiniemakers, leidinggevenden en beslissers is gebleven, en dus: buiten beeld. Het is soms wanstaltig – en daardoor: akelig leerzaam – wat we nu zien. Neem de woordvoerder van Ajax, die meldt dat de vrouwen die door technisch directeur Marc Overmars zijn belaagd, ‘geen toestemming’ van de voetbalclub hadden om met hun verhalen naar buiten te komen. Of Kamerlid Gijs van Dijk (PvdA), die afgelopen week opstapte na meerdere klachten over grensoverschrijdend gedrag, maar fier zei ‘exact te weten waar de grens lag’. Een serie van Bram van Splunteren over muziekhelden werd afgelopen week door de VPRO gedumpt, nadat vrouwelijke medewerkers een boekje hadden opengedaan over de totstandkoming ervan. Theaterregisseur Ruut Weissman, die in de dit weekend opnieuw uitgezonden documentaire over zijn eigen MeTooaffaire krampachtig eist alsnog te kunnen definiëren waar die kwestie ‘nu echt’ over ging – in plaats van eindelijk eens te luisteren naar de verhalen van mensen die geschaad zijn, ook door hem. Lil Kleine, die is opgepakt omdat hij zijn vriendin voor de zoveelste keer mishandelde, net nadat hem een taakstraf was opgelegd wegens andere mishandelingen. Wat deze affaires interessant maakt, is dat voor het eerst tal van mannen openlijk niet langer bereid zijn het gedrag van hun seksegenoten te tolereren, laat staan te vergoelijken. Midden in dat gedruis kwam Joris Luyendijk afgelopen week met zijn boek over zijn zeven vinkjes. Allereerst: hij heeft volkomen gelijk. Mannen met zeven vinkjes hebben werkelijk geen idee hoe geprivilegieerd ze zelf zijn. Laat staan dat ze doorgronden hoe makkelijk en vanzelfsprekend zij gehoord en geloofd worden, ook als dat ten koste gaat van alle verhalen en ervaringen van anderen, te weten: mensen met een paar vinkjes minder, of soms helemaal geen vinkje. Hij heeft absoluut een punt, en ik ben oprecht blij dat hij dat zo publiekelijk maakte. Maar waar Luyendijk de mist inging, is dat hij zich terstond opstelde als de brenger van de blijde boodschap. Hij zou zijn soortgenoten, de andere zeven-vinkers, de mensen (lees: de mannen) who had it all, wel even vertellen waar ze het mis hadden. Waar hij gelijk had: naar hem luisteren ze makkelijker dan naar een vrouw die slachtoffer is van de toeslagenaffaire. Waar hij ongelijk had: hij is niet de brenger van het nieuws. Hij is niets meer dan de roeptoeter, een positie die hij kan innemen omdat naar de minder-vinkers zelf zo belazerd slecht wordt geluisterd. Dan past bescheidenheid. Weet dat je rol die van amplifier is, en van bondgenoot. Maar stel je zelf niet op de voorgrond. Dat jij als zeven-vinker op de voorgrond staat, is immers precies het mechanisme dat je wilt bevechten. Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

Foto: DennisM2 (cc)

Om het behoud van de vrijemarkteconomie

RECENSIE - Pessimisme is voor losers’: de correspondentie tussen een criticus van het hedendaagse kapitalisme en een topman uit het internationale bedrijfsleven.

Onder de titel ‘Dit kan niet waar zijn‘ publiceerde de journalist Joris Luyendijk een paar jaar geleden een inkijkje in de Britse financiële wereld. Het bleek allemaal nog veel erger dan we ooit hadden gedacht. Nu is Luyendijk ingegaan op een uitnodiging van oud-topman Kees van Lede om een jaar lang te corresponderen over de actuele gang van zaken in het grote bedrijfsleven, de bonuscultuur, de netwerken aan de top, de onrechtvaardige inkomensverdeling, belastingen, de klimaatverandering en meer hedendaagse thema’s waarin macht en moraal een grote rol spelen.

Kees van Lede (1942) was bestuursvoorzitter van het chemieconcern AkzoNobel, voorzitter van werkgeversvereniging VNO, president-commissaris van de Nederlandse Bank, bestuurder bij een reeks van nationale en internationale ondernemingen en op dit moment nog lid van de adviesraad van JPMorgan, de grootste bank ter wereld. Van Lede bekent ondanks al zijn ervaringen in het bedrijfsleven weinig te voelen voor het schrijven van memoires. Hij wil wel graag het debat aangaan met een vertegenwoordiger van een jongere generatie over de vraag waar het met het economisch systeem dat hij zo lang gediend heeft naar toe moet. Want hij ziet dat er wel wat veranderen moet en hij is ook niet ongevoelig voor de kritiek op het bedrijfsleven zoals die de afgelopen jaren steeds vaker te horen is -onder andere op basis van Luyendijks boek.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Joris Luyendijk houdt Britse pers spiegel voor

Joris Luyendijk neemt geen blad voor de mond in The Guardian:

Britain produces some of the finest journalism in the world, and reports in the Economist and the Financial Times by Dutch-speaking reporters have been throwing cold water on Nexit alarmism for months. But those publications are interested in the truth, whereas the billionaire-owned Brexit press merely seeks out facts that can be shoehorned into whatever narrative their owner has told them to spin.

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-10-2022

Recensie | Diep in het zwarte gat van de Masters of the Universe

RECENSIE - Okto las het nieuwste boek van Joris Luyendijk over de financiële wereld, en werd er niet vrolijk van. Desondanks is het een boek dat u niet missen mag.

Jaren geleden hadden we Griekenland geadviseerd hoe het land met derivaten de eigen schuldenlast kon verbergen. Nu waren de rapen gaar en adviseerden we hedge funds hoe ze munt konden slaan uit de chaos in Griekenland. [..] Intussen probeerden onze zakenbankiers contracten binnen te halen bij Europese overheden om hen te adviseren hoe de rotzooi kon worden opgeruimd.

(Greg Smith, ex-bankier bij Goldman Sachs)

Het is een van de vele ten hemel schreiende uitspraken in het nieuwste boek van Joris Luyendijk, Dit kan niet waar zijn – onder bankiers. Het verhaal is waarschijnlijk wel bekend: in opdracht van The Guardian interviewde hij 200 bankiers werkzaam in de City, het financiële hart van Londen.

Nog tekenender dan bovenstaande uitspraak, was de reactie er op vanuit de financiële wereld. De sector reageerde opgelucht. “Nou en?” was de algemene toon, ook vanuit een groot deel van de financiële pers, “Het was toch allemaal volkomen legaal?” Not particularly revealing…, oordeelde de belangrijkste financieel journalist van de New York Times.

Totale implosie

Het is typerend voor de immuniteit van de sector. We weten het allang, maar er gebeurt niets. Sinds 2008 is er nog geen bankier vervolgd, terwijl de wereld door het oog van de naald is gegaan toen met de val van Lehman Brothers de financiële crisis begon. Bankiers gingen met pistolen onder hun kussens naar bed – waar ze geen oog dicht deden; velen sloegen voorraden in, uit angst dat al het betalingsverkeer compleet vast zou lopen en de bevolking scheel van de honger al relschoppend de straat op zou gaan. Van Rompuy, voorzitter van de Europese Raad, deed later de uitspraak dat we enkele millimeters van een totale implosie hebben verkeerd.

Foto: Via Livius.org

Problematische vrijheid

ANALYSE - Joris Luyendijk had gisteren een aardige column waarin hij schrijft dat

hoe meer je van de financiële sector begrijpt, hoe beter je doorkrijgt dat het echt niet alleen de banken waren die er een puinhoop van hebben gemaakt.

Vervolgens legt hij uit dat veel mensen met hun hypotheek enorme risico’s hebben genomen en dat het niet aangaat de bankiers de schuld te geven van dat roekeloze gedrag. Als de mensen beter hadden begrepen wat ze deden, zouden we nu aanzienlijk minder problemen hebben.

Ik denk dat Luyendijk zich vergist. Al die mensen begrepen heel goed wat ze deden. Ik durf dat met enige stelligheid te beweren omdat de alleronhandigste zakenman van Nederland – ik dus – het wel begreep. Bladerend door mijn schrijfsels zie ik dat ik in 1999, 2002 en 2005 heb gewezen op de hypotheekbubbel. Als zelfs ik begreep dat het niet klopte, wist iedereen het. De vraag is dus: waarom deden mensen het toch?

Omdat het dom was het niet te doen.

Icesave is een mooi voorbeeld. Mijn schooltje heeft ook een leuke aanbieding gehad maar omdat bij de eerste tien Google-hits al vier waarschuwingen zaten, deden we het niet. Dom dom dom, want je kon gewoon een hoge rente opstrijken omdat, wanneer de voorspelde problemen zich eenmaal openbaarden, de overheid je tegoeden garandeerde. Ik denk dat alle spaarders bij Icesave wisten dat ze geen enkel risico namen: de irreële winst was voor hen en de verliezen konden ze doorschuiven naar de gemeenschap. Je zou een dief zijn van je eigen portemonnee als je het niet deed, en dus deed je het.

Luyendijk reageert op trol

Een beetje droevig was het natuurlijk wel dat de trol in kwestie bijzonder hoogleraar (‘Europese Cultuur en Christendom’) aan de VU is.

Maar Luyendijk weet wel raad met het onbestemde gefilosofeer van trol Matthias Smalbrugge (die van mening lijkt te zijn dat niet de bankiers maar een gebrek aan God de crisis heeft veroorzaakt – srsly). Luyendijk:

Smalbrugge stelt dat bankiers de zondebokken zijn van onze tijd, te vergelijken met christenen in het oude Rome: ‘De Tiber stroomt over tot de stadsmuren, de Nijl valt droog of er is hongersnood. Meteen klinkt de kreet: ‘De christenen voor de leeuwen!’

Dit is een drogreden. Tussen meteorologische omstandigheden en het bestaan van christenen was geen causaal verband. Tussen de financiële catastrofes van de laatste decennia en het gedrag van bankiers wel.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

minimax | Bankiers

MINIMAX - Joris Luyendijk legde een aantal weken geleden in Tegenlicht uit dat veel van de moderne bankiers die hij bestudeerde voor zijn blog op The Guardian psychopaten zijn. Of autisten. Het ging over een bepaald type bankier. Het type dat geen idee heeft hoe mensen in elkaar zitten. Cijferfreaks die in andere tijden op de brandstapel geëindigd waren. En nu de dienst uitmaken. Revenge of the nerds.

Een wetenschapper liet zien dat sommige bankiers langere ringvingers dan middelvingers hebben. Of langere wijsvingers. Of ging dat niet over bankiers maar over autisten? De precieze reden van het fragment ontging mij. Maar de boodschap was duidelijk: de top van de financiële wereld bestond uit Patrick Batemannen. Ze praatten over miljoenen alsof het Monopoly-geld was. Totaal van de wereld losgezongen. In een ander programma had ik al gezien: hoe hoger de bonus, hoe groter de teleurstelling. Het is altijd te weinig. Probleem is ook dat er geen malus tegenover de bonus staat. Als je het slecht doet, wordt het geld dat je al hebt verdiend niet teruggepakt.

Een week eerder las ik in Trouw een interview met de Amerikaanse econome Deirdre McClosky. Zij noemde kapitalisme een vorm van liefde.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Volgende