Holocaust en (het ontbreken van) de staat

De Holocaust was, dat is inmiddels wel duidelijk, een zaak geweest van improviseren. In de loop der jaren ging een steeds agressiever en explicieter taalgebruik gepaard met een al werkende weg ontwikkelen van methoden om Joden snel en efficiënt om te brengen. Lokale factoren, zoals oude tegenstellingen, weerzin jegens de arrogante bezetter en bureaucratische rompslomp, konden daarbij de voortgang hinderen, dan wel juist vergemakkelijken. Daarbij komt dat de door Hitler in januari 1939 afgekondigde 'oorlog tegen de Joden' in feite pas van start ging met de Duitse inval in de Sovjet-Unie, zodat daar ook de eerste grote massamoorden werden uitgevoerd. Het eindresultaat van dit alles was dat in sommige Europese regio's de meeste Joden de oorlog konden overleven; elders werden ze allemaal vrijwel direct na de komst van de nazi's het slachtoffer van de kogel, en achtergelaten in een greppel niet ver van hun woonplaats; anderen moesten juist weer over honderden kilometers op transport worden gesteld, om in het Oosten te worden vergast. Talloze Joden werden vermoord door Duitse Einsatzgrupen of SS-eenheden; talloze anderen door collaborateurs. En ga zo maar door. Wat gaf lokaal de doorslag? Historici doen al jaren verwoede pogingen om in de lappendeken van gruwelijkheden enige orde te scheppen, en al de verschillende factoren in kaart te brengen en te wegen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Data kan dodelijk zijn

OPINIE - Stef van der Ziel vertelt hoe schadelijk de datahonger van de overheid kan zijn aan de hand van een persoonlijke ervaring:

En toen verbazing. Die boeken waren geen gewone boeken. Het waren archieven. Registers. Kasboeken. En brieven. Elk Joods gezin uit Delfzijl was er keurig in opgeschreven. Waar ze woonden. Dit waren archieven van de gemeente Delfzijl. Van voor de Tweede Wereldoorlog. Een (vermoedelijk) medewerker van de gemeente had de boeken gestolen. Om te voorkomen dat ze in Duitse handen zouden vallen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: copyright ok. Gecheckt 27-02-2022

Recensie | Het wonder van Denemarken

RECENSIE - Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn in Nederland -zoals bekend- veel Joden afgevoerd en omgekomen. In Denemarken niet. Bo Lidegaard probeert in zijn nieuwe boek het verschil te verklaren.

In Denemarken woonden in 1940 ongeveer 6000 Joden.  Tijdens de “vreedzame bezetting”  in de Tweede Wereldoorlog wisten die vrijwel geheel te ontkomen naar het neutrale Zweden, door een evacuatie met vissersboten over de Sont. Hoe was dit mogelijk? De mythe zegt dat naar het voorbeeld van Koning Christiaan alle Denen een Jodenster droegen, toen de Duitsers dat voor Joden verplicht stelden en dat zulks verwarring schiep bij de Duitsers , waarvan handig gebruik is gemaakt. Maar zo is het niet helemaal gegaan, volgens Bo Lidegaard in zijn boek “Landgenoten”, recent verschenen bij Balans.

Hannah Arendt noemde de houding van het Deense volk en zijn regering uniek.

De bestudering van deze houding zou men voor alle studenten in de politieke wetenschappen verplicht gesteld willen zien: hier valt namelijk te leren welk een geweldige kracht er is gelegen in het geweldloze verzet tegen een tegenstander die over veelvoudig superieure machtsmiddelen beschikt. (H. Arendt, p.286)

Dat is niet onjuist, maar het beeld is toch genuanceerder, zo blijkt uit het verhaal van Lidegaard. Er werd door Denen wel gesaboteerd, terwijl de bezettingsmacht van de Duitsers zeer beperkt was.  Dus helemaal geweldloos waren de Denen niet en de tegenstander had slechts beperkte macht paraat. Maar het is niet ten onrechte dat wij een collectief schuldbesef cultiveren, omdat er zoveel Nederlandse Joden zijn afgevoerd en omgekomen. Hoe kon het verschil met Denemarken ontstaan?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wir haben es nicht verwoest

Vernietigingskamp Auschwitz (Foto: Wikimedia Commons/Timo Klimoff)

In de gelauwerde interviewserie Een Schitterend Ongeluk (1993) stelt journalist Wim Kayzer zijn gesprekspartners keer op keer dezelfde indringende vraag: waarom hebben de geallieerden op het moment dat ze hoorden van het bestaan van Duitse vernietigingskampen als Auschwitz, Majdanek, Chelmno, Sobibór en Treblinka niet alles op alles gezet om deze krankzinnige slachting een halt toe te roepen? Dat geldt a fortiori voor vernietigingskamp Auschwitz dat tot 27 januari 1945 volop in bedrijf was. Waar dag in dag uit duizenden de dood vonden in de gaskamers. In totaal meer dan een 1,2 miljoen mensen, veelal Joden.

Waarom werden de kwetsbare spoorverbindingen richting Auschwitz niet tot gort gebombardeerd, de gaskamers verwoest en de verbrandingsovens in een apocalyptische vuurstorm weggevaagd? Waarom kon de onbelemmerde aanvoer en slachting van honderdduizenden onschuldige mannen, vrouwen en kinderen in Auschwitz tot begin 1945 voort duren? Hoe kon het dat hoewel de Geallieerden elke Duitse stad bedekten onder hun verwoestende bommentapijten, men juist de concentratiekampen en hun moorddadige infrastructuur volledig ongemoeid liet?

Een dag nadat de wereld op Holocaust Memorial Day onder meer stilstaat bij de bevrijding door de Russen van Auschwitz, precies 66 jaar geleden, is dit ongetwijfeld een van de meest verontrustende vragen die een mens zich kan stellen. Verhalen over de vooral in Polen gesitueerde vernietigingskampen waren immers al vanaf maart 1941 bekend bij de Britse regering in Londen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De vlijmscherpe Godwin van Samsom

PvdA Kamerlid Diederik Samsom geeft geschiedenisles naar aanleiding van het voorstel van Geert Wilders voor de invoering van een ‘kopvoddentax’. Samsom laat zien dat een dapper democraat een Godwin niet hoeft te schuwen als hij weer eens de geschiedenis aan zijn kant heeft. Bravo Samsom!

• Hier als extra nog de missing link tussen de kopvoddentax en de sharia. • Zelfs de vertegenwoordiger van Playboy’s Playmates [mirror] protesteert tegen de kopvoddentax! • Internetarcheologie: oorsprong woord ‘kopvod’ ligt bij Stormfront. Eat this Geert!

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour | Rattenzinger


“Ook de katholieke kerk in Nederland zal geschokt reageren op deze kwestie”

CIDI-directeur Ronny Naftaniel houdt zich in Trouw nog héél netjes met deze geserreerde reactie op het nieuws dat Ratzinger/Benedictus XVI een zelfverklaarde holocaust-ontkenner annex bisschop, genaamd Richard Williamson, wil rehabiliteren. En dat doe je als katholiek wereldleider natuurlijk daags vóór de internationale herdenking van de holocaust. Hiernaast is al een waanlinkje met het nieuws verschenen, maar de zaak is té morbide om het daarmee af te doen. Ooit was ik misdienaar in Limbabwe, inmiddels nu ernstig afvallige, maar hoe dan ook laaiend!
Is deze Rattenzinger van het Vaticaan geheel door zijn eigen paapse beesten besnuffeld, of is dementia praecox soms alweer de boosdoener? Bij de Ratzinger fanclub is het in ieder geval nog doodstil over deze kwestie.
Deze rehabilitatie “ongelooflijk” en “schokkend” noemen, zoals Naftaniel doet, ongeveer zo’n reactie zou je toch ook mogen verwachten van de Nederlandse vertegenwoordigers van de katholieke kerk. Niet dus, daar is vooralsnog een luid stilzwijgen hoorbaar. Amen.
Het gaat er overigens lekker pro-actief toe daar in dat miezerig ministaatje, want ook ‘oorlogspaus’ Pius XII staat op de rol voor een zaligverklaring (Sargief). De man die geen poot uitstak toen de jodenvervolging in Duitsland heftig op gang kwam. Een lafbek van de eerste orde dus. Rehabiliteren en half heilig verklaren, die slappe hap.
Nu maar hopen dat het Duitse parket er werkelijk in slaagt Richard Williamson voor deze holocaust-ontkenning voor het gerecht te dagen. Liefst in Neurenberg, met mr. Ratstinger als getuige á charge.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.