Kennis van lokale structuur essentieel bij militaire interventies

De Brit Rory Stewart heeft als diplomaat van dichtbij meegemaakt hoe het eraan toe gaat in Irak en in Afghanistan. Hij betoogt dat de inspanningen van het Westen in Irak en Afghanistan zijn mislukt door gebrek aan kennis en inlevingsvermogen in de lokale gebruiken en structuren. Het Duitse leger verlaat waarschijnlijk al volgend jaar de provincie Kunduz. Wanneer de Duitsers hun kamp sluiten zal dat mogelijk ook gevolgen hebben voor de politietraining missie in de noordelijke Afghaanse provincie. De Nederlandse militairen zijn namelijk gehuisvest op de Duitse militaire basis. Zij zijn afhankelijk van onze oosterburen voor de voorzieningen op het kamp, de beveiliging ervan en de hulp aan Nederlandse militairen in noodgevallen. Het einde van de Nederlandse training van politieagenten staat eigenlijk gepland in 2014. Vanaf de start van de NAVO-missie in Afghanistan (ISAF) is er al discussie over het nut van de militaire ingreep en de effectiviteit van het opbouwwerk. Dat geldt ook voor de Nederlandse inbreng, eerst in Uruzgan en nu in Kunduz. Wordt er wel werkelijk opgebouwd of is het nog oorlog? Het antwoord daarop is een beetje van beide en is ook afhankelijk per provincie. Kunduz is, hoewel niet vrij van incidenten, altijd rustiger geweest dan bijvoorbeeld de zuidelijke provincies Uruzgan en Helmand.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Overdrijft ISAF zijn succes?

De Taliban overdrijven geregeld de aantallen door hun gedode tegenstanders. Deze oorlogspropaganda is niemand vreemd. Uit een recent verschenen rapport van de Afghanistan Analysts Network blijkt dat er serieuze aanwijzingen zijn dat hun belangrijkste tegenstander, de ISAF, hetzelfde doet.

De in Afghanistan woonachtige onderzoekers Alex Strick van Linschoten en Felix Kuehn analyseerden voor het rapport alle officiële persberichten van de ISAF uit de periode van 1 December 2009 tot 30 September 2011. Duizenden artikelen. Wat hieraan vooral opviel was dat gegevens uit deze persberichten over zogenaamde kill-capture operaties, waarbij ISAF met gerichte aanvallen leiders van de opstandelingen probeert gevangen te nemen of te doden, vaak niet aansloten bij uitlatingen van hoge militairen in andere media over uitgeschakelde leiders. Het succes werd soms stevig overdreven. Begin maart 2011 liet ISAF bijvoorbeeld weten dat in de afgelopen tien maanden 900 leiders van de Taliban waren uitgeschakeld. In de eigen persberichten is dit aantal niet terug te vinden. Strick van Linschoten en Kuehn kwamen slechts tot 215 gevangen en 95 gedode Talibanleiders. Daarnaast werden 180 faciliteerders gevangen en 10 gedood. Soms rekenden ISAF-persberichten faciliteerders, mensen die Talibanleiders bijvoorbeeld onderdak verschaften, ook tot de categorie leiders. Volgens de auteurs is dit zeer ten onrechte. Zelfs als de faciliteerders, die vaak opstandelingen helpen omdat ze door hen bedreigd worden, bij de leiders worden gevoegd, noemde ISAF nog altijd 400 meer uitgeschakelde leiders dan er in de persberichten terug te vinden zijn.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Legitimatie van een ingewandenbeslissing

Is dit beleid of heeft u hierover nagedacht? Het is een mooi valstrikje van Gerrit Komrij. Het is  toepasselijk op de beslissingen over militaire acties. Je stort je in een oorlog op basis van een gevoel in de onderbuik, want rationeel zou je het niet doen. Maar we blijven rationele besluitvormings-modellen gebruiken, om te toetsen, te rechtvaardigen, de discussie te sluiten.

Recent is  een evaluatie over de interventie in Afghanistan naar de Kamer gezonden; daarin wordt geprobeerd tot een rationeel oordeel te komen over de Uruzgan missie. Ik heb dat verhaal gelezen en krijg er een uitermate katterig gevoel van. Met ambtelijke taal kun je fundamentele dingen tot  quasi-rationele onzin herleiden. Waarom wij behoefte hebben aan dit soort onzin, begrijp ik niet.

Beslissingen over inzet van de krijgsmacht moeten door ons parlement worden genomen.  Dat gebeurt met een zogenoemde ‘artikel  100’ brief, die het kabinet over een dergelijk plan aan de Tweede Kamer stuurt. Zulke brieven zijn verstuurd over de deelname aan de oorlog in Irak, daarvoor over de interventie in voormalig Joegoslavië, recenter over de deelname aan ISAF  (Uruzgan) en de trainingsmissie Kunduz. De weg naar militaire interventies en besluiten daartoe, zijn bezaaid met bermbommen, die politieke verwoestingen veroorzaken.