Wilders-aanhangers reageren vaak aangebrand als je ze van racisme of soortgelijke nare dingen beticht. Wilders wordt gedemoniseerd, hoor je dan. Maar ik denk dat het niet vaak genoeg gezegd kan worden: Wilders' denkwijze is wel degelijk heel erg gevaarlijk. En wel hierom: hij reduceert een complete bevolkingsgroep ? de moslims ? tot slechts een handvol eigenschappen: fundamentalistisch, crimineel, ondemocratisch, vrouwonvriendelijk. En hij houdt het daarbij. Hij gaat voorbij aan de mensen die deze groep vormen, aan de menselijkheid.
Op deze manier maakt hij het voor zijn aanhangers heel gemakkelijk moslims als niet meer dan die verzameling negatieve eigenschappen te zien, en de niet langer als Ander ? zoals bij Levinas ? te ervaren. Als medemens.
Dit ontkoppelen, dit dehumaniseren, kan de eerste stap zijn in het demoniseren van een complete groep, wat weer het begin kan zijn van nog ergere dingen. De Ander niet meer als mens, maar als gevaarlijke, gelaatsloze groep; je zag het in Rwanda, in voormalig Joegoslavië, in WOII. In Auschwitz waren bewakers erop getraind Joden niet als persoon, te zien, maar als exemplaar van een groep, een ras. Anders was hun bewakersgedrag niet vol te houden.
En nee, natuurlijk ontken ik niet de problemen die er zijn met groepen jongeren, of hoe krankzinnig religie kan zijn. En nee, we zijn nog lang niet bij een tweede Auschwitz belandt. Maar de eerste stap is gezet.
Vergeet nooit de Ander als mens te blijven zien, jezelf in zijn ogen te herkennen; dezelfde angsten en dezelfde verlangens. Doe je dat niet, dan ben je zelf niet menswaardig.
