Betekenis van “zomaar een grapje”

Humor is niet alleen lachen, gieren, brullen. Het kan ook op een pijnlijke manier maatschappelijke gevoeligheden in een samenleving blootleggen. In een diverse samenleving zit je met een grapje al snel in de verkeerde hoek, zeker wanneer het over minderheden gaat. Of een grap wel of niet kan vindt cultuursocioloog prof. dr. Giselinde Kuipers (UvA) niet zo’n interessante vraag. Zij onderzoekt welke mechanismen er schuilgaan achter het maken van een grap. “Humor is een machtig middel,” zegt Kuipers. Een grap dwingt mensen direct positie in te nemen: je lacht wel of je lacht niet. Wie niet kan lachen om (soms beledigende) grapjes, heeft dan al snel “geen gevoel voor humor”, terwijl grappen wel degelijk serieuze effecten kunnen hebben. Door te lachen stellen we een norm over wat geaccepteerd wordt en wat niet. Grappen leggen maatschappelijke breuklijnen bloot Elk grapje bezit een kern van waarheid, klinkt de bekende uitdrukking. Dat wil zeggen dat grappen over een bepaald onderwerp niet zomaar uit de lucht komen vallen. Ze gaan vaak over dingen die we heel belangrijk vinden. In het Nederlandse publieke debat zijn gevoelige onderwerpen op dit moment bijvoorbeeld etniciteit en gender.

Door: Foto: Matthew Grapengieser (cc)
Foto: appelogen.be (cc)

‘Varkensvlees zette Europa op voorsprong’

, door

ACHTERGROND - Let op: Onderstaand artikel is een (verlate) één-aprilgrap

Het is één van de grootste raadsels van de afgelopen eeuwen: hoe het mogelijk was dat de westerse wereld, die tijdens de Middeleeuwen op het gebied van wetenschap enorm achterliep op het Midden Oosten, vanaf de Renaissance die achterstand niet alleen inhaalde, maar tot op de dag van vandaag een leidende positie inneemt.

Medewerkers van de Faculteit voor Metabole Fysiologie van de Universiteit van Alba (Spanje) denken nu een verklaring gevonden te hebben voor dat fenomeen in een verschil in voedselpatroon. In Europa werd varkensvlees gegeten, maar in het Midden Oosten niet.

‘Aan het eten van varkensvlees zitten een aantal zeer grote evolutionaire voordelen’, zegt onderzoeker Carlos Fitz-James Stuart tijdens een telefoongesprek met ons vanaf zijn plek op de Spaanse faculteit. ‘Die voordelen hebben we ons nooit gerealiseerd, totdat onze onderzoeksafdeling een samenwerking aanging met deskundigen op het gebied van de middeleeuwse agrarische voedseleconomie.’ Eén van die deskundigen is historisch econoom Prof. Dr. de Geus, die al jaren zelfstandig onderzoek doet naar de productieopbrengsten van boerenbedrijven in de Middeleeuwen.

‘Varkens zijn eigenlijk een soort vuilisbakken,’ zegt hij als wij hem opzoeken in zijn huis in Brielle, ‘ze eten bijna alles en zetten dat om in vetrijk vlees. Boeren in de Middeleeuwen maakten daar gebruik van. Varkens werden gevoerd met afval, dat niks kost, of ze werden losgelaten in het bos, waar ook voor niks voer te vinden was in de vorm van eikels, wortels en paddestoelen. Op die manier kreeg men eigenlijk kostenloos een extra lapje vlees te eten.’

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe een twittergrap een staart krijgt

, door

De PVV wil een nette campagne. Dat was de kop van het persbericht dat de PVV de deur uit deed in reactie op @PVVFriesland (sargief). Eerder liet de PVV al weten mij te willen gaan aanklagen wegens smaad en laster. Steen des aanstoots lijkt vooral het clipje van Hanzel und Gretyl te zijn. In de smeekbede om een nette campagne werd smaad en laster namelijk verduidelijkt als “hitlerboodschappen”. Die mogen niet tenzij ze in het boekje van Martin Bosma staan.

Door het inbrengen van het nationaal-socialisme stond ik als journalist van een gesubsidieerde radiozender een rationele discussie in de weg. Tenminste, dat laat Max Aardema, lijsttrekker van de PVV Friesland weten. Hij vindt het niet kunnen en de maat is vol. Daarom wil Aardema weten waarom Smelne FM samenwerkt met het “soort mensen” als ondergetekende. En hij wil me laten oppakken natuurlijk.

Op de internets waren de reacties gemengd.

Natuurlijk kwam het PVV-gepeupel zijn gal over mij uitspuwen maar er is ook sprake van massa-imitatie. Twitter wordt overspoeld door een ware tsunami van fake pvv-accounts. Zo is er de @PVVZuidLimburg die schande spreekt van de kwaadsprekerij dat de oer-Hollandse Sinterklaas een Turk zou zijn en de @PVVOostVlielanddat het helemaal gehad heeft met het akelige West-Vlieland.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zeg PVV-Friesland, u zoekt mij!

, door

De PVV wil aangifte tegen mij doen zo bericht Omrop Fryslân. (memmetaal-alert) De reden? Ik heb de PVV “misbruikt.” En nu word ik dus gezocht. Door de PVV en mogelijk door het Openbaar Ministerie. Ik wacht ook met spanning op het mailtje van Twitter dat de PVV hun verzocht heeft mijn ip-adres te overhandigen.

Wat was er aan de hand? Simpel, de PVV voert een slimme oude-media-campagne. Stukje bij beetje onthullen ze per provincie de kieslijst op een geheime locatie aan de pers. Lokale kranten en andere lokale en regionale media duiken daar bovenop. Mij viel op dat er met de presentatie van de kieslijst in Zeeland ook een @PVVZeeland actief werd en ik dacht laat ik eens kijken of er al een @PVVFriesland bestaat. Dat bleek niet het geval.

Blij als een kind dat ik was met mijn gloednieuwe twitters ben ik zorgvuldig omgegaan met mijn eerste tweet. Het werd “Hallo Friesland! Wat is het fijn om hier te zijn. Wat een ruimte, wat weinig moslims. Fantastisch! Laten we dat zo houden.” De Dagelijkse Standaard deed de rest en zelfs Pieter Hilhorst ging er met boter en suiker in door mij te citeren. “Minder islam = minder moslims.”

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Spot de 1 april-grap

, door
April Fools (Foto: Flickr/lamont_cranston)

Dit jaar laten we ons uiteraard niet verrassen: morgen is het één april en dat zien we aankomen. Liet u zich vorig jaar nog verrassen door die hilarische collega die naakt zou optreden op de nudistenbeurs, dat ligt inmiddels heel ver achter u. Deze week gelooft u niet meer dat u de loterij gewonnen heeft of kaarten voor de finale van het WK Voetbal in Zuid-Afrika. Tegelijkertijd constateren we ook dat er deze week een heleboel aankondigingen gemaakt zijn die 1 april-grap waardig zijn:

– EU-Commissievoorzitter publiceert haiku-bundel;
– PVV pakt borduurterreur aan;
– Nicolette Kluijver in de Playboy;
– Overwinning voor Berlusconi;
– Oerknalexperiment in Zwitserland.

Wat vond u deze week zo ongeloofwaardig of opmerkelijk dat het een 1 april-grap had moeten zijn?

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.