Vandaag is de laatste dag dat inwoners van elf gemeenten kunnen stemmen op kandidaten die de nieuwe gemeenteraden gaan vormen in de vier herindelingsgemeenten. In verband met de coronamaatregelen kon men al vanaf afgelopen maandag stemmen.
In Purmerend (Beemster, Purmerend), Dijk en Waard (Heerhugowaard, Langedijk), Maashorst (Landerd, Uden) en Land van Cuijk (Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert, Sint Anthonis) is het een spannende dag voor de 1164 kandidaten van de 53 deelnemende lokale partijen.
Als we de lokale afdelingen van landelijke partijen elk als één tellen, doen er slechts 37 politieke partijen mee.
Er zijn niet meer dan 142 zetels te verdelen, dus heel wat kandidaten zullen teleurgesteld worden. Misschien zitten er onder de teleurgestelden ook veel kandidaten die momenteel nog raadslid zijn in een van de voormalige gemeenten. In 56 lokale fracties zijn nu 232 raadsleden actief.
Om de inwoners enthousiast te maken over de herindeling stond in de reclamefolder van Dijk en Waard:
Nu heeft Langedijk 21 raadsleden en Heerhugowaard heeft er 31. De nieuwe gemeente kent 37 raadszetels. We krijgen dus meer mensen in de raad van de nieuwe gemeente.
Maar de herindelingen gaan gepaard met aardig wat krimp van werkgelegenheid. Minder burgemeesters, minder wethouders en minder raadleden. Een verlies aan politieke menskracht van 38 procent.
nu
straks
minder
Menskracht
281
173
38%
Burgemeesters
11
4
64%
Wethouders
38
27
29%
Raadsleden
232
142
39%
..
In tegenstelling tot de laatste landelijke verkiezingen zien we bij de herindelingsverkiezingen geen explosie van nieuwe politieke partijen. Er staan zestien nieuwe partijen op de lokale stemlijsten (waarvan vier landelijk bekende partijen).
In de vier herindelingsgemeenten doen nu zelfs minder partijen mee dan bij de verkiezingen van 2018. En zelfs één minder dan momenteel in de huidige gemeenteraden zitten.
In Purmerend doen 15 partijen mee, in Dijk en Waard 12, Maashorst 13 en Land van Cuijk 14. Als al deze deelnemende partijen een vertegenwoordiging in de nieuwe gemeenteraden weten te krijgen, kunnen we dit staatje opmaken.
nu
straks
minder
Fracties
83
54
35%
Partijen
55
54
2%
..
De vermindering in aantal fracties wordt natuurlijk veroorzaakt door de samensmelting van fracties van partijen van dezelfde ‘moederpartij’ (bijvoorbeeld vier CDA-fracties die straks 1 fractie vormen).
Ook zijn verschillende fracties gefuseerd tot een nieuwe. Een aantal losse lokale partijen hergroepeerden zich in nieuwe partijen. Zo gingen in Land van Cuijk drie partijen (Algemeen Belang Cuijk, Vier Kernen Partij, Algemeen Belang '90 uit Mill en Sint Hubert) verder in Team Lokaal dat in Boxmeer al bestond.
Van de landelijk bekende partijen doen 50PLUS. ChristenUnie. Piratenpartij (elk in 1 gemeente) en Forum voor Democratie (in alle 4 gemeenten) mee.
FvD heeft in elke gemeente precies tien kandidaten bij elkaar weten te krijgen (40 in totaal), maar 35% van de kandidaten is woonachtig buiten de herindelingsgemeente. Dat kan op moment van kandidaatstelling, maar men moest wel beloven te verhuizen als ze in de raad komen.
Zo is Anton van Schijndel (nr. 9 op de FvD-lijst in Purmerend nu nog raadslid in Amsterdam. Daniël Pardoen is lijsttrekker af omdat hij naar een andere gemeente is verhuisd.
Zoals gebruikelijk bij FvD was er meer verwarring. In Land van Cuijk werd reclame gemaakt met de lijsttrekker uit Maashorst en niet met het gezicht van Peter Verstegen uit Cuijk. Overigens zijn op de verkiezingsborden de lokale lijsttrekkers geportretteerd als achtergronddecor voor de tronie van Baudet.
De coronaperikelen zijn ook onderdeel van deze herindelingsverkiezingen geworden. Niet alleen door de extra maatregelen (drie dagen stemmen i.p.v. één, pus de gebruikelijke basismaatregelen), ook door wat heisa hier en daar bij de lokale verkiezingsdebatten.
In Land van Cuijk maakte de FvD-lijsttrekker trammelant omdat hij geen QR-code wilde tonen. De burgemeester kreeg hem zover de zaal te verlaten.
In Purmerend zeiden PVV, PB21, FvD en Lijst Van Damme deelname aan het debat af omdat ze geen QR-code wensten te laten zien.
Ook de FvD-lijstrekker in Dijk en Waard “voelde zich buitengesloten van het verkiezingsdebat” Maar van burgemeester Bert Blase mocht ze ook zonder QR-code meedoen.
Vanavond zullen in de vier herindelingsgemeenten de uitslagen digitaal of in livestream te volgen zijn. Op 29 november hoopt men de definitieve uitslag bekend te maken.
