Geld en recht: egoïsme en altruïsme in Europa

De financiële sector heeft de laatste decennia Europa niet veel goeds gebracht. Zalm, Rutte en De Jager maken zich met hun normatieve houding over begrotingstekorten niet alleen thuis ongeliefd, maar worden in heel Europa boos aangekeken. Andere grote spelers in de financiële wereld, die in Europa sinds het begin van de EU voornamelijk hun eigen belangen nastreefden, hebben Europa inmiddels tot op de rand van de afgrond gebracht. Hoe anders is het gelopen met wat tegelijkertijd door juristen in Straatsburg werd opgebouwd. Zij hebben in Europa een systeem voor de verdediging van de mensenrechten opgebouwd waar we blij mee mogen zijn. De juristen dachten niet aan zichzelf, maar bewaakten de belangen van derden. Altruïsme is toch een sterkere kracht dan eigenbelang, ook in het daarbij aanvankelijk erg tegenstribbelend Nederland. Hoe reilen en zeilen economie en recht in Europa? Zijn de juristen, de politici, de lobbyisten en de bankiers één pot nat, allemaal handen op één buik? Wat willen ze, voor wie regelen ze dat, en waarom?

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Waarom is de PVV tegen de FTT?

Soms zou je zo graag eens bij een fractievergadering van de PVV willen zijn – of beter: op de werkkamer van Wilders voorafgaand aan de vergadering – om te zien hoe een PVV-standpunt daadwerkelijk wordt ‘gemaakt’. Wilders peinzend met stift voor een white board vol tegengestelde principes, het gedoogakkoord geprojecteerd op een blinde muur, de werktafel bezaaid met opiniepeilingen. PVV standpunten hebben iets ongrijpbaars, altijd behoorlijk links (aow) óf rechts (hypotheekrente), soms zelfs links én rechts (zorg), maar nooit ertussenin. Zo ook het standpunt over de financiële transactie tax (FTT).

De FTT is een piepkleine belasting op de handel in aandelen en derivaten, die, ingevoerd in heel Europa, jaarlijks 57 miljard euro zou kunnen opleveren. Wereldwijd zou een belastinkje van 0,05% misschien wel 300 miljard euro opbrengen. Het lijkt een win-win situatie: een minder volatiele financiële sector en meer inkomsten voor de noodlijdende Europese overheden – je kunt er zo de ouderenzorg mee redden. Volgens een Europese peiling is 65% van de Europese burgers voor een FTT. Daar zitten een hoop Henks en Ingrids bij. Maar de PVV is tegen.

Uit kamervragen van de PVV blijkt in eerste instantie dat het standpunt van de werkgevers (VNO-NCW en MKB) wordt overgenomen. Die vrezen voor de toch al noodlijdende financiële instellingen, zoals de pensioenfondsen, en voor een structurele economische krimp van 0,53% tot 1,76%. Ook het CPB  wordt aangehaald die denkt dat de FTT niet efficiënt is, tot minder belastingopbrengsten leidt, en die waarschuwt dat financiële instellingen deze makkelijk kunnen ontvluchten. Het kabinet, zo blijkt vandaag, zit ook op deze lijn.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Staat de Europese klok gelijk?

Als McDonald’s morgen de MacShit op het menu zet, happen morgen een miljard mensen een broodje poep. Wie vandaag een nieuwe slimme telefoon koopt, zet volgend jaar een dom exemplaar op Marktplaats. De globalisering en modernisering zijn nooit sneller gegaan dan nu. Dat deze ontwikkelingen bij veel mensen tot een unheimisch gevoel leiden is geen nieuws. Sommige mensen kunnen de technologische ontwikkelingen niet bijbenen en geven de technologische ratrace op. Hun interne klok tikt langzamer dan de dorpsklok. Mijn vader vroeg me bijvoorbeeld of het zinnig was om een LinkedIn-profiel te maken. ‘Maar je gaat volgende maand toch met pensioen?’ was mijn verbaasde antwoord. ‘Ja, dat wel, maar ik krijg per e-mail steeds van die verzoeken om te connecten. Niet doen dus, zeg jij?’ Er zijn ook serieuze moderniseringsproblemen in onze tijd, de Europese crisis is zo’n serieus probleem. In Europa leeft niet ieder land in dezelfde tijd. De Zuid-Europese landen kunnen het tempo van hun noordelijke broeders niet bijbenen. Dat konden ze nooit, maar door de geldunie zonder fiscale unie is dat nu wel een probleem. Vorig jaar schreef ik al een keer of 4 dat deze landen niet concurrerend genoeg waren en daardoor alleen maar verder in de problemen zullen komen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waarom geen progressieve belasting op consumptie?

De zoektocht van VVD, CDA en PVV naar de ‘9 tot 16’ miljard aan bezuinigingen is begonnen. Een peiling onder de achterban wijst op ‘mogelijkheden’ op het terrein van ontwikkelingshulp, hypotheekrente en de basisbeurs. De oppositie staat helaas weer buitenspel, ondanks dat ze het kabinet aan meerderheden heeft geholpen. Terecht is dan ook de oproep dat een partij als de PvdA gewoon een plek in het Catshuis moet afdwingen – maar dan moet de PvdA wel met goede voorstellen komen. Niet willen bezuinigen is geen optie. Hogere toptarieven zijn ook problematisch (alleen al omdat het waarschijnlijk niets oplevert). In een (zeldzame) poging om eens met de sociaal-democraten mee te denken, de vraag: waarom heffen we geen progressieve belasting op consumptie? Het is om zo veel redenen zo logisch.

Het progressief belasten van consumptie wordt al decennia bepleit door de Amerikaanse econoom Robert H. Frank. Zijn redenering is zo simpel: wie rijk is consumeert veel statusgoederen, goederen die hun waarde vooral aan hun exclusiviteit en de daaraan gekoppelde sociale status ontlenen. Die goederen kun je gerust belasten, omdat dat de sociale rangorde in tact laat. Die ene villa op die ene toplocatie gaat immers nog steeds naar dezelfde persoon, en dezelfde mensen zullen de grootste jachten, racewagens en schilderijen hebben, en de grootste feestjes geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dure olie: Welke Europeaan is het meest efficiënt?

DATA - Afgelopen zaterdag lieten we het al zien: de olieprijs stijgt momenteel tot recordhoogte. Het vorige record dateerde van voor de kredietcrisis van 2008. Deze crisis deed de prijs uiteindelijk weer flink dalen, maar de huidige economische recessie wordt niet weerspiegeld in de olieprijs. Die blijft onveranderd stijgen, alsof de vraag naar olie blijft toenemen. In feite is de stijging met name te wijten aan het afnemende aanbod. Slecht nieuws voor de economie, die toch al te kampen heeft met teruggang, maar door moet blijven draaien op die schaarser en duurder wordende olie. Maar hoe verslaafd is onze economie aan olie? Hoe efficiënt gaan de landen in de Europese Unie, waaronder Nederland, om met de schaarse grondstof olie?

Om te beginnen, de Europese Unie consumeerde in 2010 in totaal meer dan 604.606.000 ton olie in de meest uiteenlopende vormen. Van benzine en kerosine tot ruwe olie en bitumen en alles daar tussenin. Ofwel alles wat Pernis ons kan leveren. Uiteraard is de consumptie niet gelijkmatig verdeeld. Een dwerg als Malta verbruikt natuurlijk in zijn totaliteit minder dan een reus als Duitsland of Frankrijk.

De consumptie van de petrochemische industrie kan daarom beter worden afgezet tegen inwoneraantal. Zodoende weet je precies wat de consumptie is per hoofd van de bevolking. Dat levert het onderstaande grafiekje op:

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Olieprijs breekt record 2008

DATA - Het zat er aan te komen. De alsmaar stijgende olieprijs in 2008 werd indertijd abrupt afgebroken door een economische crisis. Maar daarna ging het weer gestaag opwaarts. En nu is dus het record van 2008 gesneuveld. In euro’s wel te verstaan. En dat is relevant, want daar rekenen we mee in Europa.
Het maandrecord was al gesneuveld. En sommige zagen een intradag koers aan voor een nieuw dagrecord afgelopen donderdag. Maar gisteravond laat was het dan toch echt zover. Met €93,24 sneuvelde het oude record van 3 juli 2008, toen €93,06.

Waarom is dit belangrijk?

Heel eenvoudig, onze economie is voor een heel groot deel afhankelijk van olie. Duurdere olie betekent problemen. En dat is niet waar we nu op zitten te wachten. Maar goed, het komt niet als een verrassing, in ieder geval niet voor de mensen die zaten op te letten.

De automobilist merkt het trouwens al een paar weken. De benzineprijs loopt gestaag op en heeft twee weken geleden al het record gebroken.

En het lijkt er dit keer niet op dat de oliemaatschappijen zich in zullen houden met het doorrekenen van de hogere kosten zie zij maken. In 2008 deden ze dat wel even. En nu lopen ze een beetje achter met de benzineprijs. Maar dat schijnt vooral te maken te hebben met een overschot aan raffinagecapaciteit in Europa.
Hier nogmaals ons overzicht over hoe de benzineprijs (kaal, zonder belastingen dus) en de olieprijs elkaar in de dans volgen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende