En weer is Poetin er in geslaagd de Europese integratie op defensiegebied te versterken. Denemarken heeft per referendum de opt-out geschrapt voor het gezamenlijke defensiebeleid van de EU. Tweederde van de Denen vindt dat het land nu niet langer een voorbehoud kan maken voor Europese defensie-inspanningen. 'Als er weer oorlog is op ons continent, dan kun je niet neutraal zijn. Vanavond heeft Denemarken een heel, heel belangrijk signaal gestuurd naar Poetin en onze bondgenoten', zo verwoordde premier Mette Frederiksen (foto) woensdagavond de uitslag van de stemming. Het einde van de opt-out, die al 30 jaar van kracht is, betekent dat Denemarken kan deelnemen aan gezamenlijke militaire operaties van de EU en kan samenwerken om de militaire slagkracht binnen de EU te verbeteren.
Denemarken is sinds 1973 lid van de Europese Unie. In 1992 verwierp de Deense bevolking in een referendum het Verdrag van Maastricht, waarin de lidstaten, onder andere door het besluit over een gemeenschappelijke munt, een grote stap zetten richting de Europese integratie. Denemarken ging alsnog akkoord in een nieuw referendum in 1993 nadat het land vier uitzonderingen had bedongen. De belangrijkste betrof de verplichte invoering van de euro. In 2000 heeft de Deense regering al eens geprobeerd deze opt-out te laten vallen. Maar een meerderheid van de Denen hield toen vast aan de eigen munt. In reactie op de uitslag van het deze week gehouden referendum zei premier Frederiksen dat een nieuwe poging om de Denen tot de euro te bekeren niet is voorzien. Ze weet dat in haar land nog steeds een belangrijke eurosceptische groep bestaat en vermijdt daarom het risico van verlies in een referendum dat ten koste zal gaan van de steun voor haar regering. Een poging om de opt-out op het gebied van Justitie te verzachten om de deelname aan Europol niet in gevaar te brengen strandde in een referendum eind 2015. De vierde opt-out inzake Europees burgerschap was na een wijziging in het Verdrag van Amsterdam niet meer nodig.
Aardgas en windenergie
Ook Denemarken is deze week door Gazprom afgesloten van de levering van Russisch aardgas. Het Deense bedrijf Ørsted weigert in roebels te betalen, conform de afspraken met andere EU-lidstaten. De Deense autoriteiten zien er geen probleem in. Het land is goed op weg naar een duurzame energievoorziening. Voor alle zekerheid wordt ook nog gewerkt aan de renovatie van de installaties in het Tyra-gasveld in de Noordzee. Daar haalt het land sinds 1984 zijn aardgas vandaan. De laatste jaren is Denemarken overgegaan op windenergie. Denemarken is kampioen windturbines en haalt meer dan de helft van z’n elektriciteit uit wind. Tot aan 2030 moet de windcapaciteit verviervoudigen, onder meer met de bouw van een kunstmatig energie-eiland in de Noordzee waar wind en groene waterstof samen gaan komen. Ook in de Oostzee bij het eiland Bornholm komt zo’n knooppunt.
Het Russische gas zorgde tot nu toe voor 18% van de energie in Denemarken. Volgend jaar als het Tyra-gasveld weer in bedrijf is heeft het land geen gas meer nodig uit het buitenland. Volgens exploitant Total zal de CO2 uitstoot bij het werk op de nieuwe boorplatforms met 30% dalen en het affakkelen met 90%. Toch vindt gas- en energiedeskundige Trine Villumsen Berling van het Deense Instituut voor International Studies het pijnlijk voor een land dat zich zo graag voorstaat op z’n groene ambities dat de gaswinning weer wordt hervat. 'De productie verhogen past totaal niet in het verhaal dat Denemarken graag wil uitdragen', zei ze onlangs tegen het FD (€).
Denemarken staat ondanks dat wel aan de top van de Environmental Performance Index. Op de Amerikaanse universiteiten van Yale en Columbia hebben onderzoekers landen vergeleken op een groot aantal parameters op de gebieden Vitaliteit van het ecosysteem, Gezondheid en Klimaatbeleid. Met name op het laatste gebied behaalt Denemarken al twee jaar de beste cijfers. Nederland staat in de EPI op de elfde plaats. Voor het klimaatbeleid komt ons land niet hoger dan plaats 32.
