Over nut en nadeel van toerisme voor het leven

Ach ja, het toerisme. We mogen klagen. Het centrum van Amsterdam is momenteel onleefbaar. Ik begrijp dat hetzelfde geldt voor Barcelona (waar ik nooit ben geweest) en voor Venetië (waar ik nooit meer terug wil). Maar mopperen over toerisme is ook een beetje flauw en voorspelbaar. Hypocriet ook, want we gaan allemaal op reis. En onze hypocrisie is ook al zó vaak becommentarieerd dat stukjes daarover al even flauw en voorspelbaar zijn. Desondanks waag ik een stukje aan toerisme. Ik wil namelijk, hoewel ik de geldigheid van alle bezwaren ken en erken en bekend veronderstel, er toch een lans voor breken. De toerist leert namelijk, opzettelijk of onbedoeld, mensen kennen uit een ander land. En hoewel ik niet denk dat het buitenland uitsluitend bestaat als decor voor onze persoonlijke queestes, is het wel zo dat je, door de mensen daar te ontmoeten, ook jezelf een beetje leert kennen. Kleine verschillen Zoals de trouwe lezers van mijn blog weten, was ik onlangs in Libanon. Deels werk, deels om vrienden te ontmoeten. Als ik met ze praat, merk ik voortdurend kleine verschillen. Zo ontmoette ik iemand die al enkele maanden in zwart gekleed ging omdat haar vader was overleden. Het viel me op omdat ik zelf na de dood van mijn moeder nooit heb overwogen rouwkleding te dragen. Niet omdat het me niets deed, maar omdat Nederlanders een andere grens trekken tussen privé en openbaar, zodat rouw hier minder een openbaar verschijnsel is. Denk ik dan. Ik weet het niet zeker. Ik ga er echter over nadenken doordat ik het verschil constateer. Ik zeg niet dat het een beter is dan het ander. Ik zeg alleen dat je in het buitenland kunt ontdekken dat je eigen gewoontes ook maar zijn bepaald door je eigen cultuur. Er zijn ook andere keuzes mogelijk. De confrontatie daarmee, gezocht of toevallig tot stand gekomen, lijkt me voldoende om toerisme te rechtvaardigen. Overigens kun je natuurlijk ook een van de geesteswetenschappen beoefenen. Die bieden vergelijkbaar inzicht. Grote verschillen (en overeenkomsten) Als er één ding is dat me steeds weer opvalt in het Midden-Oosten, is het dat de mensen leven onder moeilijkere omstandigheden dan wij. In Libanon is de regering corrupt, het milieu beschadigd, de positie van de vrouw slecht en de economie ontspoord. Dat geldt eigenlijk voor alle landen in die regio, al krijgt Libanon het wel erg hard voor de kiezen. Het betekent dat de keuzes die mensen maken, er meer toe doen. Een Nederlander kan zich makkelijker veroorloven een vergissing te maken. Niet dat de sociale zekerheid niet is gesloopt, niet dat er niet aan is gewerkt huisvesting onbetaalbaar te maken, maar we zijn nog steeds redelijk af. Wie het verschil tussen daar en hier leert kennen, begrijpt dat hij daar een volkomen vreemde kan zijn, zoals die buitenlander hier in Nederland een vreemde is. Je realiseert je ook dat wat gelijk blijft, onze humaniteit is. Dat klinkt wat pathetisch en ik claim niet dat ik alles volmaakt doe, maar dit is wat we met reizen kunnen winnen. In elk geval potentieel en niet zelden ook werkelijk. Thuis komen Je zou nu kunnen redeneren dat als toerisme zo leerzaam is, het dus het beste voortdurend op weg te zijn. To move permanently. Maar ik vermoed dat het niet zo is. Om te contrasteren, heb je het vreemde én het eigene nodig. Reizen is alleen goed als je ook kunt thuiskomen. Wer immer unterwegs is, reist nie. Eerder verschenen bij Mainzer Beobachter.

Door: Foto: Toerist aan zee © eigen foto Jona Lendering
Foto: Abhi Sharma (cc)

De welbespraakte moslim aan het woord

RECENSIE - © Uitgeverij Atlas Contact, boekomslag De halalborrel - Maurits Berger‘Als ik moet kiezen tussen Nederland en Marokko dan kies ik voor Nederland, en het mooie van Nederland is dat ik mag zijn wie ik wil zijn, en dat is moslim, dus de hoofddoek blijft op. Ga me niet vragen mij anders voor te doen alleen maar om mij aan te passen aan de smaak van de meerderheid.’

Aldus Hanan, een studente van de Leidse hoogleraar Maurits Berger. Ze had zojuist een aanvaring gehad met haar vader die graag had gezien dat ze haar hoofddoek af zou doen omdat ze anders nooit een baan zou vinden. Maar Hanan had dat voorstel afgewezen, met bovenstaande woorden. Berger vond haar altijd al ‘welbespraakt’ maar wat zij daar even kort samenvatte, ‘was in een notendop precies waar de nieuwe generatie van moslimse Nederlanders mee worstelt.’

Berger, hoogleraar ‘Islam en het Westen’, is duidelijk in zijn nopjes met zijn studenten. En in het bijzonder met de studenten die bereid waren om deel te nemen aan zijn kleine ‘Denktanks’ van moslims en niet-moslims, bedoeld om elkaar dieper te ondervragen. Daar zitten vooral welbespraakte moslims in, als we hem mogen geloven, en hij neemt ze mee naar allerlei avondjes en bijeenkomsten. Want de ondertitel van De Halalborrel, ‘de toekomst van de islam in Nederland’, is volkomen onjuist. Die toekomst, daar gaat het in dit boekje niet echt om; hooguit filosofeert Berger een beetje over dit onderwerp in de laatste pagina’s. Nee, een veel betere ondertitel zou zijn geweest: ‘de belevenissen van Maurits Berger in het islamdebat van de afgelopen 15 jaar’. Want het ware onderwerp van dit boekje is Maurits Berger. Hij over zijn voorbeeldige studenten, zijn gedachten bij het grote en kleine nieuws, zijn deelname aan formele bijeenkomsten van politie en justitie, aan discussieavonden, tv-programma’s en ga zo maar door. En natuurlijk zijn ontmoetingen met welbespraakte moslims.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: John Kim (cc)

Toeristenbrug

ELDERS - Er zijn plekken op de wereld waar nog gehengeld wordt naar toeristen, terwijl elders men de massa’s het liefst in hun cruiseschepen de zee weer opstuurt. Ook in vakantietijd is de wereld bizar verdeeld en toerismeterreur brengt dat soms aan het licht. Terwijl diezelfde toeristen juist een brug kunnen slaan tussen verschillende werelden.

De nieuwe minister van Cultuur en Toerisme van Turkije, Numan Kurtulmus (bij de recente reorganisatie van het Turkse kabinet gedegradeerd van vice-premier tot minister) propageert toerisme als middel tot meer begrip tussen gemeenschappen. Turkije is daar bij uitstek geschikt voor, vindt de minister (hier geciteerd), niet alleen vanwege de “rijkdom aan een toeristisch en cultureel aanbod”, maar ook door de in zijn ogen niet onbelangrijke “geofysische functie als brug tussen Oost en West met bezoekers uit de hele wereld.”

Een mooie, vredelievende boodschap, die ongetwijfeld meer gezien zal worden als een poging het toerisme naar Turkije weer naar het niveau trekken van voor de couppoging en navolgende repressie. Hoewel dat toerisme weer toeneemt, zijn er voor Turkije nog hele volksstammen te winnen.

Misschien lukt het meer toeristen te trekken als ook thanatoerisme wordt gepropageerd, met geheel verzorgde excursies langs de martelkamers van de veiligheidsdiensten en bezoekjes aan de huidige rechtszaken tegen de vermeende coupplegers.

Foto: Steve Cohen (cc)

De oprechtheid van een verontschuldiging

COLUMN - Hoe ga je als goede collega’s met elkaar om? Naarmate we inniger relaties met mensen hebben, horen daar cultuureigen opvattingen bij over hoe we dat doen. Gevoelsmatig kan dat wel eens heel verrassend zijn, legt Yvonne van der Pol uit.

Aan het eind van een lange week hard werken, hadden de leden van ons internationale consultancyteam elkaar goed leren kennen. Voordat iedereen weer terug zou vliegen naar huis, zouden we nog een keer met elkaar gaan dineren in de stad. Allen gingen zich even opfrissen in het hotel, om elkaar over een uurtje weer te treffen op het centrale plein. En wat schetst onze verbazing: de helft komt niet opdagen! Sms’jes blijven onbeantwoord en we gaan dus met een kleine groep eten en blikken terug op de afgelopen week. Maar het is een beetje onbevredigend. Waar zijn ze en waarom komen ze niet? Er is toch niets gebeurd?

Uitleggen of zwijgen?

En het gekste komt nog: de volgende dag op het vliegveld loop ik een van die collega’s tegen het lijf. “Hallo, hoe is het? Hoe laat is jouw vlucht?” Blabla, koetjes en kalfjes en geen woord over gisterenavond! Hier is iets aan de hand. Ik verwacht duidelijk iets anders dan hij.

Een prachtig artikel van Roger Baumgarte over cultuurverschillen en vriendschap geeft opheldering. Naarmate we inniger relaties met mensen hebben, horen daar cultuureigen opvattingen bij over hoe we met goede vrienden en nabije collega’s omgaan. Een van de vriendschapsdimensies waarin we verschillen gaat over hoe we omgaan met overtredingen of nalatigheid. Geef je een gedetailleerde uitleg met een oprechte verontschuldiging? Of verwacht je dat de goede vriend of collega het wel begrijpt, juist omdat je elkaar zo goed kent? In dat geval zouden excuses zelfs misplaatst zijn en wantrouwen creëren!

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.