VVD en CDA zetten ‘Wilders’ behendig in

Deze gastbijdrage is van socioloog Willem Schinkel (EUR), auteur van Denken in een Tijd van Sociale Hypochondrie. Het stuk staat vandaag ook in de papieren versie van NRC Handelsblad. Dit stuk gaat niet over Geert Wilders, laat ik dat voorop stellen. Dit gaat over ‘Geert Wilders’ als alibi. Temidden van de formatie van een kabinet dat de grootste naoorlogse bezuinigingen doorvoert, is ‘Wilders’ voortdurend het grote nieuws. Daarmee fungeert ‘Wilders’ als techniek van depolitisering, uitgevoerd door gevestigde politieke partijen: terwijl ‘Wilders’ het nieuws beheerst, zijn VVD en CDA in staat zonder veel kritiek een akkoord te smeden. Of het nu gaat om een te bouwen moskee in hartje Manhattan of om het gebruik van de term ‘kopvoddentaks’, het nieuws gaat niet over de drastische bezuinigingsagenda die het komende kabinet wil doorvoeren. ‘Geert Wilders’ is een groot zwart gat waar de politiek in lijkt te verdwijnen. Zijn toekomstige rol als Grote Gedoger past bij zijn freischwebende plaats in de politiek: hij staat er binnen noch erbuiten. Hij doet mee, maar vanaf de zijlijn. Hij zit straks niet in het kabinet, maar beslist wel over het lot ervan.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Voortbestaan CDA in gevaar?

De CDA partijtop kiest voor politieke samenwerking met de PVV. Het CDA ontleent haar bestaansrecht aan haar stabiele, behoudende en betrouwbare koers. Op sociaal-economisch gebied stond de partij van oudsher één stap links van de VVD en twee passen rechts van de PvdA. Kortom: een veilige haven voor iedere christen die zich niet thuisvoelde bij al te rechts of al te links. Vanaf de jaren ’60 begonnen structurele veranderingen in de maatschappij de partij parten te spelen. Ontkerkelijking, verstedelijking en ontzuiling maakte de traditionele achterban van het CDA minder trouw. Toch bleef het CDA vanaf haar oprichting in 1980 de belangrijkste machtfactor in het Nederlandse politieke landschap. Sterker nog: de confessionelen hebben vanaf de invoering van het algemeen kiesrecht het Nederlandse politieke beeld grotendeels bepaald. Meestal leverden de confessionelen de minister-president, vrijwel altijd nam men regeringsverantwoordelijkheid. In de hele 20ste eeuw week de partij nooit af van de stabiele, behoudende en betrouwbare koers. De koers die mensen deed besluiten voor het CDA te kiezen, zelfs al waren diezelfde mensen niet langer kerkelijk, plattelandbewoner of innig verbonden met hun christelijke zuil.

Eerste barstjes in het imago

In de jaren ’90 van de vorige eeuw kwamen de eerste barstjes in het schijnbaar onkreukbare imago van de partij, de paarse kabinetten waren het logische gevolg. Balkenende sloeg in 2001 terug. Voor het eerst mocht er een nieuwkomer meedoen, het net opgerichte LPF. Dat was geen succes, het kabinet stierf een vroege dood. Daarna koos Balkenende weer ‘ouderwets’ voor afwisselend liberalen en sociaal-democraten. Er kwamen meer barstjes en kreukels, vooral in de vorm van vroegtijdig vallende kabinetten. Het CDA was nog wel behoudend, maar niet erg betrouwbaar meer, om over de stabiliteit maar te zwijgen. Maar liefst 4 kabinetten sneuvelden voortijdig. Door de enorme politieke versplintering bleef het CDA nog wel de grootste partij, maar in absolute stemmen daalde de invloed langzaam maar zeker. In september 2008 barstte de wereldwijde economische crisis los. De roep om hard te saneren (rechts), werknemers te beschermen (links) en economische hervormingen (iedereen) door te voeren werd groter. CDA, PvdA en ChristenUnie bleven rustig. Maatregelen als de deeltijd-WW deden het begrotingstekort weliswaar stijgen, maar Nederland behield de laagste werkloosheid van heel Europa. Successen werden in de verkiezingen niet benadrukt door het CDA. Balkenende riep vlak voor de verkiezingen dat drastische hervormingen noodzakelijk waren. Om die reden zag hij zelfs kans op samenwerking met GroenLinks. Natuurlijk, een uitspraak van een kat in het nauw, maar wel een historische uitspraak. Voor het eerst in haar bestaan zochten de confessionelen de oplossingen in het nemen van progressieve, drastische, bijna revolutionaire maatregelen. Vond hij een eeuw behoudend confessioneel beleid dan zo rampzalig?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Grondrechten

[qvdd]

“Wij, leden van het Christen-Democratisch Appèl, staan pal voor onze grondrechten. Daarom spreken wij ons uit tegen een regeringssamenwerking, ook in de huidige gedoogconstructie, van onze partij met de Partij voor de Vrijheid.”

En jawel, het rommelt vrolijk voort in het CDA. Vandaag publiceert een groep ‘gewone leden’ een manifest tegen deelname aan het kabinet Rutte-Verhagen-Wilders.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tegenzinnen 03 – De CDA-achterban de mond snoeren

De interim-voorzitter van het CDA beloofde coalitiedeelname aan het partijcongres voor te leggen. Dat klinkt heel nobel en vooruitstrevend, maar buiten dat biedt het de mogelijkheid het morrende deel van de achterban het zwijgen op te leggen.

Stel dat 30 % van de CDA achterban tegen een coalitie met de PVV is, dan mogen die tijdens het congres natuurlijk uitgebreid het woord voeren, maar vervolgens wordt er wel bij meerderheid besloten. Dus 70 % stemt voor en dat betekent dat de partij voor 100 % akkoord is. Hoewel 30 %, uitgedrukt in CDA-kamerleden 6 essentiële zetels vertegenwoordigen, zonder welke de nog af te bakken coalitie met een kamerminderheid achterblijft. Mochten die virtuele zes hun weerstand in de fractie kenbaar maken, dan zal gezegd worden dat de partij heeft ingestemd en rest weinig anders dan conformisme.

Mocht u tot die virtuele 30 % behoren, dan kunt u op dat congres weinig doen. Verkeert u binnen het CDA in enige positie, dan kunt u misschien proberen af te dwingen dat het congres alleen met unanimiteit van stemmen, een stempel van goedkeuring kan geven. Maar het is niet erg waarschijnlijk dat dat lukt. Ter wille van de democratie, 74 + de virtuele 6, lijkt er verder niets anders op te zitten dan te proberen dit democratische congres te voorkomen. Naar goed CDA gebruik en om gewetensnood bij de zes te voorkomen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Laat ministers solliciteren

Dit is een gastbijdrage van ReindeR Rustema. Hij is initiator van petities.nl en docent media aan de universiteit van Amsterdam.

Binnenkort worden onder CDA- en VVD-prominenten in korte tijd alle ministersposten verdeeld, nadat er exact twee maanden verloren zijn gegaan aan het vinden van een regeerakkoord waarvan iedereen weet dat er waarschijnlijk weinig van gerealiseerd zal worden, laat staan dat er ooit een politicus op afgerekend zal worden. Of dat regeerakkoord op zijn minst een garantie is voor een stabiele regering valt te betwijfelen.

De enige zekerheid die we hebben is dat het politieke spectrum netjes gefragmenteerd is. Dit heuglijke nieuws over onze representatieve democratie wordt helaas te weinig gevierd. Idealiter vertegenwoordigen 150 inhoudelijk verschillende volksvertegenwoordigers het land, maar de verdeling over de 10 partijen nu is al een redelijke prestatie. Er zijn maar weinig democratieën die zo’n mooi verdeelde representatie van een land hebben bereikt. Applaus.

Het is de huidige manier van het aanstellen van een regering die het uitbundig vieren van deze representatie belemmert. De ‘winnaars’ van de verkiezingen mogen nu de bestuurders leveren. Dit is minstens een vreemde interpretatie van de verkiezingsuitslag omdat uiteindelijk alle volksvertegenwoordigers in de Tweede Kamer winnaars zijn. Alleen zij die geen zetel behaald hebben zijn de verliezers. Al tijdens de verkiezingscampagne wordt de illusie gewekt dat de winnaars van de verkiezingen op eigen gezag een heel pakket aan maatregelen uit het eigen verkiezingsprogramma kunnen realiseren als bestuurder. Welke kiezer gelooft in dit bespottelijke vertoog?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Zeggen wat ik wil

[qvdd]

Ik mag en ga zeggen wat ik wil over de idiote bouw van een moskee op Ground Zero. CDA en VVD mogen op hun beurt daarover zeggen wat ze vinden, ook als ze kritiek hebben.

Wilders gaat op 11 september Ground Zero bezoeken en een toespraak te houden. Hij reageert op kritiek van CDA-senator Hans Hillen, die denkt dat zijn toespraak “riskant voor Nederland” is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tegenzinnen 02 – Het gedoogakkoord

Een gedoogakkoord en de PVV liggen karakterologisch mijlenver uit elkaar. Gedogen vereist een zekere tolerantie en mildheid, je staat iets toe dat eigenlijk niet echt goed is, maar ja, misschien kan het ook wel niet echt kwaad, dus misschien moeten we het door de vingers zien… Daar is werkelijk niets PVV aan, noch CDA en VVD trouwens.

De vraag is dan, wie of wat wordt hier nu gedoogd? De PVV zal eisen dat de afspraken in het gedoogakkoord keihard worden nageleefd, zoals de VVD-CDA-combinatie dat op hun beurt ook zullen doen waar het de 18 miljard aan bezuinigingen betreft. Niets zal zo scherp en tot achter de komma geformuleerd worden als dit akkoord, afwijken ervan wordt niet gedoogd.

Deze serie gastbijdragen verschijnt vooralsnog anoniem.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tegenzinnen 01 – Het is geen minderheidskabinet…

maar het mogelijke kabinet van CDA-VVD en PVV is ook geen meerderheidskabinet. Het heeft meer weg van een kabinet half-om-half. Op die punten waarover de VVD alleen een akkoord met het CDA bereikt is het een minderheidskabinet dat op zoek moet naar wisselende meerderheden. Ongehoord risicovol voor partijen die zo gewend zijn te leunen op een meerderheid en dat doet vermoeden dat er niet zoveel zal wisselen aan die meerderheden, met Wilders zal op zoveel mogelijk onderwerpen overeenstemming worden gezocht. Hoewel het op zich niet onlogisch zou zijn ook op onderwerpen ook met andere partijen een gedoogakkoord af te spreken.

Interessanter echter is de andere half.

Want op de punten die in dat zogenoemde gedoogakkoord komen te staan is het een meerderheidskabinet. Die onderwerpen zijn al bekend, namelijk financiën en – ja CDA achterban – de immigratie- integratie en asielpolitiek. Op die gebieden waar het CDA graag zo veel mogelijk afstand van de PVV houdt, gaat ze als de onderhandelingen slagen, met haar in een meerderheidskabinet zitten. Daar kun je voor of tegen zijn, maar ontkennen kun je het alleen als je Verhagen heet.

Deze serie gastbijdragen verschijnt vooralsnog anoniem.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: De Geschiedenis Herhaalt Zich

[qvdd]

In 1977 gebeurde precies hetzelfde als nu. Toen zei de PvdA tegen het CDA: doe het maar, ga maar naar rechts. Van Thijn dacht destijds dat dat niet zou gebeuren maar toen was er ineens heel snel een akkoord. Cohen deed nu hetzelfde. Het verbaast me dat Ed van Thijn hem niet gebeld heeft om te zeggen ?pas op wat je doet!?.

CDA-prominent Willem Aantjes haalt een relevant stukje geschiedenis naar boven: de mislukte formatie van Den Uyl II.

Aantjes laat zich overigens ook zeer kritisch uit over CDA-leider Verhagen, die Cohen draaikonterij verwijt, terwijl Verhagen zelf een paar weken na het opwerpen van principiële barrières tegen samenwerking met de PVV toch met hen in zee gaat.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geert Wilders, een nieuwe regent

Geert Wilders (Foto: Wikimedia Commons/Groep Wilders)

De fractieleiders van de progressieve partijen hebben een Kamerdebat aangevraagd over de legitimiteit van de vorming van een minderheidskabinet, op een moment dat nog niet alle mogelijkheden voor een meerderheidskabinet onderzocht zijn. De rechtse fractieleiders zullen het niet moeilijk vinden deze vraag te beantwoorden. De standpunten van de verschillende partijen liggen zover uit elkaar, dat een meerderheidskabinet zeer waarschijnlijk niet meer mogelijk zou zijn. De onmiddellijke formatie van een minderheidskabinet is een manier om verder tijdsverlies te voorkomen.

Vragen over de vorm die het minderheidskabinet aanneemt zullen echter moeilijker te beantwoorden zijn. De kiezers hebben een aantal duidelijke signalen afgegeven. Een serieus te nemen deel van de Nederlandse bevolking steunt de PVV, zo blijkt uit het verkiezingsresultaat, dus heeft de partij alle recht om bij de formatiebesprekingen aan te schuiven. De winst van de PVV was echter niet het duidelijkste signaal in dit verkiezingsjaar. Dat was namelijk het verpletterende verlies van het CDA. Na acht jaar aan de macht te zijn geweest verloor de partij twintig zetels, de grootste verschuiving bij deze editie. Het is daarom op zich al bevreemdend dat de partij opnieuw in beeld is bij de formatie, maar dit is nog te rechtvaardigen. De afstand tussen links en rechts is zo groot dat het CDA, zo aangeslagen als de partij is, toch weer mee moet doen om Nederland bestuurbaar te houden.

Wat echter nauwelijks valt te verklaren is, waarom het CDA een volwaardig regeringspartner wordt, ondanks het verlies, en dat de PVV, door de kiezer beloont met een gigantische verkiezingswinst, en bovendien groter dan het CDA, slechts gedoogsteun zal leveren. Het CDA hoeft niet te regeren. Door zich als gedogende, stille partner van een kabinet VVD-PVV op te werpen zou de partij aan zijn verplichting om het land bestuurbaar te houden voldoen. Door te gaan regeren negeert de partij een toch wel heel erg duidelijk signaal van de kiezer.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende