De Indische Oceaan (5) – Het Arabische handelsnetwerk
COLUMN - In de Late Oudheid hadden zich in Eurazië vier omvangrijke wereldrijken gevormd: Byzantium, Perzië, India en China. Deze wereldrijken hielden elkaar in evenwicht en zorgden voor een duurzame vrede. De langeafstandshandel tussen deze wereldrijken kwam tot bloei en langs de handelsroutes tussen deze wereldrijken ontstonden enkele handelskoninkrijken, waaronder Aksoem in het huidige Ethiopië en Srivijaya in het huidige Indonesië. Vrijwel geheel Eurazië maakte nu deel uit van één wereldsysteem. Deze schaalvergroting had echter ook een keerzijde. Omdat kooplieden nu veelal direct tussen Egypte en India voeren raakte de Wierookroute, die de Arabieren zoveel rijkdom had gebracht, in verval. Zij moesten nu ergens anders hun rijkdommen vandaan halen.
De opkomst van de Arabieren
Al in de derde eeuw trokken verschillende Arabische stammen, waaronder de Ghassaniden en de Lakhmiden, naar het noorden. Aldaar stichtten zij, onder bescherming van respectievelijk de Byzantijnen en de Perzen, hun eigen koninkrijken, die als buffer dienden tussen Byzantium en Perzië. De Ghassaniden en de Lakhmiden profiteerden van de handel tussen Byzantium en Perzië en deden hun best om de handelsroutes vrij te houden van plunderaars.
De Byzantijns-Perzische Oorlog
Lange tijd bleef de situatie stabiel, totdat de Byzantijns-Perzische Oorlog van 602-628 uitbrak. De Byzantijnen en de Perzen voerden wel vaker oorlog, maar ditmaal leek de Perzische koning Khosrow II (r. 590-628) vastberaden om het Byzantijnse Rijk geheel ten val te brengen. Hij veroverde Anatolië, Egypte en de Levant op de Byzantijnen en bezette deze gebieden jarenlang met zijn legers. Uiteindelijk wist de Byzantijnse keizer Heraclius (r. 610-641) de Perzen terug te drijven en het Perzische kernland aan te vallen. In 628 besloten beide rijken, moegestreden en zeer verzwakt, om vrede te sluiten.