Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Campagne belastingontwijking Oikos: The making of
INTERVIEW - ‘Yeahh! We gaan belasting betalen!’ en een lachende man op de achterbank van een limousine: deze ongebruikelijke campagne van Oikos is de afgelopen weken al enkele malen opgedoken in de media. Wat is het verhaal hierachter? Vice Versa sprak met de makers: Rogier van der Weijden, Communicatie & PR bij Oikos, en het creatieve team Judith Madigan en Mark van Luyk van BrandOutLoud.
NRC Media heeft de derde editie van de NRC Charity Awards ingezet, waar een record van 240 goede doelen zich voor hebben ingeschreven. De vakjury heeft inmiddels een selectie van 24 campagnes gemaakt voor de vakjuryprijs. De campagne van Oikos en BrandOutLoud is één van de genomineerden.
Het doel van de campagne van Oikos is het aan de kaak stellen van belastingontwijking door grote multinationals. Voor burgers is het de normaalste zaak van de wereld om de blauwe enveloppe te ontvangen, maar onder grote multinationals lijkt een andere norm te leven. ‘Ontwikkelingslanden lopen jaarlijks minstens 460 miljoen euro aan belastinginkomsten mis via brievenbusmaatschappijen in Nederland’, blijkt uit het rapport De Nederlandse Route, Hoe arme landen inkomsten mislopen via belastinglek Nederland (pdf) van Oxfam Novib. Dit rapport kwam tot stand op basis van onderzoek van Oikos en SOMO. Oikos heeft de uitkomst van dit onderzoek aangegrepen voor de campagne, waarbij mensen online bedrijven kunnen aansporen tot het eerlijk betalen van belasting. Op de site van Oikos kun je rechtstreeks berichten sturen naar multinationals.
In het gesprek met de drie makers wordt al snel duidelijk dat er een creatieve kruisbestuiving heeft plaatsgevonden. Madigan en van Luyk praten vol enthousiasme over het onderwerp belastingontwijking, terwijl Van der Weijden uitweidt over het creatieve proces. Het wordt een prettig chaotisch gesprek met haperende internetverbindingen (‘Wacht even, dan zet ik even de deur open, dan is de verbinding beter!’) en een hoop energie. ‘We hebben echt kunnen knallen, de samenwerking was een perfecte match.’
Algemene Rekenkamer moet belastingontwijking onderzoeken
NIEUWS - De Tweede Kamer heeft de Algemene Rekenkamer gevraagd onderzoek te doen naar belastingontwijking in Nederland. Een Kamermeerderheid steunde een motie van SP en GroenLinks met die strekking.
SP Kamerlid Jasper van Dijk: ‘Onafhankelijk onderzoek is hard nodig, omdat iedereen met verschillende bedragen schermt over de omvang van Nederland Belastingparadijs. Het wordt tijd dat een onpartijdige instantie duidelijkheid biedt.’
Het onderzoek moet duidelijk maken hoeveel geld andere landen mislopen als gevolg van belastingontwijking via Nederland. Daarnaast moet de Rekenkamer in kaart brengen wat de Nederlandse fiscus misloopt als gevolg van belastingontwijking via andere belastingparadijzen.
Van Dijk maakte de motie nadat Oxfam Novib becijferde dat ontwikkelingslanden tenminste 460 miljoen euro mislopen door belastingontwijking via Nederland. Daarna kwamen er andere onderzoeken met andere cijfers. Zo schatte SOMO dat ontwikkelingslanden 771 miljoen euro mislopen, terwijl de Stichting Economisch Onderzoek op een bedrag van 145 miljoen euro kwam. En onderzoeker Francis Weyzig houdt het op ‘enkele honderden miljoenen.’
Van Dijk is blij met de aangenomen motie. ‘Het is een belangrijke stap in het debat over Nederland Belastingparadijs. Geleidelijk zetten we stappen richting een eerlijker wereld.’ Ook zijn collega Arnold Merkies – organisator van de Tax Free Tour – is opgetogen.
Of de Algemene Rekenkamer de motie ook zal gaan uitvoeren, is nog niet zeker. Via Twitter laat zij weten dat zij haar eigen agenda bepaalt. Na ontvangst van het verzoek zullen ze laten weten of ze inderdaad een onderzoek zullen uitvoeren.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Offshore-leaks is online
NIEUWS - Snuffelen in offshore-leaks: al bekenden ontdekt die hun geld naar belastingparadijzen hebben weggesluisd? Journalisten van Trouw liet eerder meer zien hoe Nederlandse banken offshore-bedrijven opzetten voor cliënten en daarbij soms extra maatregelen nemen om de identiteit van die cliënten af te schermen.
Nu is een database beschikbaar voor het publiek. Op de bijsluiter: “There are legitimate uses for offshore companies and trusts. We do not intend to suggest or imply that any persons, companies or other entities included in the ICIJ Offshore Leaks Database have broken the law or otherwise acted improperly”.
Afschrijvingen | 1000 miljard is een illusie
Vandaag wordt er in Brussel vergaderd over fiscale fraude en belastingontwijking. Langzaamaan dringt het door tot ons collectieve bewustzijn dat er iets goed fout zit. Europese regeringsleiders wordt een vette worst voorgehouden: Europese landen zouden jaarlijks 1000 miljard euro aan extra belastinginkomsten kunnen binnenhalen. 1000 miljard. Dat is twee keer het totaal aan Europese begrotingstekorten, meer dan twee keer het totaal aan leningen dat wordt verstrekt in het kader van de eurocrisis, dat is de hele Europese begroting voor de komende zeven jaar, dat is gratis gezondheidszorg in heel Europa, enzovoorts. Maar ik vraag me af of we ons niet rijk rekenen. Waar komt dat bedrag van die 1000 miljard precies vandaan en ligt dat zomaar voor het oprapen?
Geen misverstand: belastingontwijking door grote bedrijven is niet te rechtvaardigen. Het is immoreel omdat bedrijven niet betalen voor de publieke diensten waar ze net als iedereen gebruik van maken. Het is immoreel en inefficiënt omdat arme en noodlijdende landen miljarden aan publiek geld mislopen, waarvan een deel – oh, ironie – weer door ons als ontwikkelingshulp en leningen aan die landen wordt aangeboden. Je kijkt toch met andere ogen naar de eurocrisis als je ziet dat meer dan de helft van de multinationals uit Italië, Griekenland, Spanje en Portugal een brievenbus-bv in Nederland heeft. Zelf vind ik het overigens ook van de gekken dat zoveel knappe koppen zich bezighouden met fiscaal geknutsel. Nederland schijnt het enige land te zijn waar studenten als afstudeerrichting fiscaal recht of fiscale economie kunnen kiezen – een veelzeggend feitje.
‘Fiscale rechtvaardigheid eindelijk hot issue’
INTERVIEW - Volgens Dries Lesage, hoogleraar internationale politiek aan de Universiteit Gent, zit er sinds de financiële crisis van 2008 beweging in de discussie over belastingontwijking. Meer zelfs: het discours verandert op revolutionaire wijze. Nu nog de daden.
Hoewel globalisering vaak wordt voorgesteld als een hosannaverhaal met alleen maar winnaars en voordelen, zijn er ook schaduwzijden. Een ervan is dat globalisering heeft geleid tot onrechtvaardige belastingen. Kapitaal werd sinds de vrijmaking van de geldmarkten steeds mobieler en is dus moeilijker te belasten dan arbeid, tenzij staten meer zouden samenwerken. Dat heeft geleid tot een scheeftrekking: multinationale ondernemingen en steenrijke mensen betalen amper belastingen.
Dries Lesage: ‘Ik denk niet dat het overdreven is om te zeggen dat het historisch is wat er gebeurt. Op het niveau van de woorden, het discours, de “framing” en de benoeming van het probleem maken we een echte revolutie mee.
De thematiek leefde tot voor de financiële crisis niet zo sterk. Er is wel een belangrijk “opstootje” geweest in de tweede helft van de jaren negentig, vooral in de Europese Unie en in de OESO, de club van rijke landen. Het eerste initiatief tegen belastingparadijzen begon toen op te komen bij de OESO. Op Europees vlak is toen de Europese spaarrichtlijn gecreëerd. Die richtlijn hield automatische informatie-uitwisseling in voor bepaalde soorten spaarproducten binnen de Europese Unie.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.