In de achtertuin van de EU

In Tirana vond deze week een topconferentie plaats van de EU met alle landen van de West-Balkan. Dat de EU-top voor het eerst in deze regio vergaderde heeft alles te maken met de dreigende Russische invloed op de Balkan en met de toenemende zorgen over nieuwe migratiestromen via de Balkanroute. De voortgang van de toetredingsonderhandelingen van de betrokken landen met de EU kwam uiteraard ook aan bod. Maar buiten mooie woorden heeft dat nog niet veel resultaat opgeleverd. De landen van de westelijke Balkan, Albanië, Bosnië, Kosovo, Montenegro, Noord Macedonië en Servië kunnen wel rekenen op praktische steun van de EU bij de grensbewaking, zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dinsdag na afloop van de EU-Balkan-top in Tirana. De omstreden EU-grenswachten van Frontex zullen ook in de aspirant-lidstaten worden ingezet. Frontex wordt er al langer van beschuldigd migranten illegaal terug te sturen als ze proberen de buitengrenzen van de Europese Unie over te steken. Gisteren publiceerde het onderzoekscollectief Lighthouse Report een nieuw rapport over de onmenselijke en illegale behandeling van vluchtelingen op de Balkan. In Bulgarije, Hongarije en Kroatië bestaan geheime faciliteiten waar vluchtelingen worden vastgehouden en gemarteld voordat ze tegen alle regels in de grens weer worden overgezet. De onderzoeksjournalisten ontdekten ook dat politiebussen, die in Hongarije worden ingezet om pushbacks uit te voeren, door de EU zijn betaald. 'De EU mag alleen activiteiten financieren die fundamentele rechten respecteren. Al deze landen ontvangen miljoenen aan EU-financiering voor grensbewaking en migratiebeheer. Het feit dat Europees belastinggeld misbruikt wordt om pushbacks uit te voeren geeft wel aan dat de Europese Commissie hier veel te weinig toezicht op houdt.' Aldus GroenLinks Europarlementslid Tineke Strik in een reactie op dit rapport. De Albanese premier Edi Rama, gastheer van de EU-top, benadrukt vooral de Russische dreiging. Poetin heeft het voortdurend over Kosovo, zegt hij. Volgens Rama pikt de Russische president bewust 'het pijnlijkste van alle onopgeloste problemen' op de Balkan er uit en doet hij er alles aan om een nieuw lont aan te steken. Dat gebeurt dan vooral via Servië, waar een groot deel van de bevolking nog steeds Rusland verkiest boven het westen. Het is ook nog niet zo lang geleden dat Belgrado door de NAVO werd gebombardeerd. Rama zweert bij het westen, meer nog bij de Verenigde Staten dan bij de EU. De banden met de VS zijn sterker dan ooit, ook vanwege het grote aantal succesvolle emigranten dat graag in het land van oorsprong investeert. Hij zei ooit dat Albanezen Amerikaanser zijn dan inwoners van Texas. De EU heeft er op de topconferentie opnieuw bij Albanië op aangedrongen  de plannen voor een lucratief 'gouden paspoort'- programma in te trekken. Voor de eigen bevolking biedt Rama nog onvoldoende perspectief blijkens de voortdurende pogingen van Albanezen om langs de ene of de andere weg een plek in West-Europa te vinden. Het Verenigd Koninkrijk is populair. Meer dan een derde van de vluchtelingen die het Kanaal oversteken komt uit Albanië. Een Lagerhuiscommissie onderzocht waarom. Mensenhandel schijnt een belangrijke rol te spelen. Veel Albanezen doen een beroep op de Britse wet die slachtoffers van mensenhandel moet beschermen. Volgens een jurist die door de commissie werd gehoord begint het bij economische redenen om het land te ontvluchten en eindigt het in 'schuldslavernij wanneer gezinnen in moeilijkheden gedwongen worden om leningen te vragen aan georganiseerde misdaadgroepen.' De Albanese ambassadeur Qirko ontkende de problemen. Gaat het wel om Albanezen, vroeg hij zich af. Een Conservatief parlementslid vroeg Qirko of de Albanese premier Edi Rama zich echt bekommerde om de massale emigratie van de mensen die anders zouden bijdragen aan de Albanese economie. Qirko gaf de schuld aan de dictatuur uit het communistische tijdperk die drie decennia geleden instortte als de reden waarom zoveel Albanezen blijven emigreren. Rama ging direct na de top op bezoek bij de president van Azerbeidjan Ilham Aliyev, nou niet bepaald bekend als een democraat. Beide landen hebben ambassades uitgewisseld om efficiënter te kunnen werken aan hun bilaterale agenda, zoals Aliyev het noemde. Wat er op die agenda staat is niet bekend. Enkele jaren gelden verscheen een rapport waarin werd beschreven hoe Aliyev zijn oliegeld jarenlang gebruikte om de besluitvorming in de Raad van Europa naar zijn hand te zetten. Het schandaal heeft de EU er overigens niet van weerhouden om dit jaar de banden met de oliestaat aan te halen. Rama zal er graag naar verwijzen als hem een bondgenootschap met de corrupte collega wordt aangewreven. Overigens wil hij nu van zijn land met hulp van Shell ook een oliestaat maken. De Albanese premier wordt zelf geregeld ook onder vuur genomen vanwege onregelmatigheden. Op de dag van de Europese topconferentie verzamelden duizenden demonstranten zich om te protesteren tegen het 'autoritaire en corrupte' bewind van Rama. Oppositieleider Berisha van de Democratische Partij werd aangevallen en verwond door een tegendemonstrant. Een gewonde Berisha (78) maakte er in zijn toespraak meteen gebruik van. Hij zei 'dat dit incident was georganiseerd door Rama en het toont zijn "criminele karakter".'

Uitgewezen asielzoeker na terugkomst gearresteerd en veroordeeld

NIEUWS - Het NRC meldt: Een 32-jarige door Nederland uitgewezen asielzoeker is op 11 juli, twee dagen na zijn terugkomst in geboorteland Azerbajdzjan, gearresteerd en veroordeeld tot een gevangenisstraf van dertig dagen.

Het NRC heeft een vonnis ingezien waaruit blijkt dat de 32-jarige door Nederland uitgewezen Natig Isbatov op 11 juli in Azerbajdzjan is opgepakt.

In maart werd in Bahrein ook een door Nederland uitgewezen asielzoeker opgepakt. De 27-jarige Ali Mohammed al-Showaikh werd tot levenslang veroordeeld.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Retlaw Snellac (cc)

Het nummer van Diana

COLUMN - Afgelopen week was ik in Azerbaijan, een land op de grens van Azië, het Midden Oosten en Europa. Een soort Vaals dus, maar dan op continentale schaal.
            ‘Waar was je nou geweest?’ vroeg mijn vader.
            Het land ligt ingeklemd tussen Rusland, Georgië, Armenië, Iran. Een dictatuur met oliegeld, dat sinds het uiteenvallen van de Soviet Unie onder het bewind staat van een vader en zoon.
            In Baku, de hoofdstad, worden communistische woonbarakken worden afgewisseld met prestige-architectuur, waaronder de hoogste vlaggenmast van de wereld. Daaraan wappert een vlag van zeventig meter breed. Speciaal voor de mast is een immens plein aangelegd dat je niet mag betreden. Bij de trap naar het plein stond een zwart glanzend hokje met een intens verveelde veiligheidsbeambte. Hij zei niets, schudde slechts traag het hoofd, toen ik mijn linkervoet op de eerste trede zette. De Aziatische invloed zie je vooral ’s avonds. Dan is de stad verlicht in felle snoepkleuren.  
            Ik was in Baku voor een conferentie van de Verenigde Naties. Op een avond raakte ik verzeild in het kielzog van een Amerikaanse zakenman. Hij had een bedrijf dat handelde in IPv4-adressen. Dat zijn de internetnummers die onze computers gebruiken. Ze zijn inmiddels nagenoeg op en daardoor is er een lucratieve onderhandse markt in ontstaan. De handel is officieel niet toegestaan, maar de man had een sluiproute gevonden.
            Tijdens het diner keek de man regelmatig op zijn Blackberry. Net voor het toetje zei hij: ‘Mooi. Net een deal rondgemaakt van vijfendertig miljoen dollar. Dat betekent…’ Hij keek even peinzend in de zwoele Azerbaijaanse avondlucht. ‘… dat ik tussen de 2.3 en 2.5 miljoen dollar heb verdiend. Niet slecht voor twee uurtjes werk.’
            Later die avond trakteerde hij ons op sigaren en whisky. In ruil daarvoor luisterden het gezelschap naar zijn anekdotes en successen. Hij was een onderhoudend verteller.
            Midden in de nacht besloot hij een zakenvriend te bellen om hem een tip te vragen voor het nachtleven van Baku. De zakenvriend had veel in Azerbaijan gewerkt en zou een hechte persoonlijke band hebben met de president.
            De tip van de vriend bestond uit een telefoonnummer en een naam: Diana. Diana bleek de vrouw te zijn die het harem van de president bestierde. We hoefden maar de naam van de zakenvriend te laten vallen en Diana zou al onze wensen inlossen.
            Op dat moment besefte ik dat ik geen talent heb voor avontuur. Ik bedankte de man en ging terug naar mijn hotel.
            Twee dagen later vloog ik terug naar huis, in het besef nooit meer in Azerbaijan terug te keren. Dat was ook precies de reden om te gaan: ik zou anders nooit komen.
            Ik had er geen spijt van. Azerbaijan was een fascinerend land. Guus Hiddink gaat er vast nog eens een voetbalclub coachen. Dan krijgt ook hij het nummer van Diana.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rusland betrekken in gasleiding die als doel heeft Rusland te omzeilen? [Poll]

nabucco-hoeveelhedenGeen winter zonder gasconflict tussen Europa en Rusland. Deze winter was het weer goed raak: de huiskamers van Boedapest en Sarajevo waren ijzig koud doordat het Russische Gazprom haar zakelijke conflict met doorgeefluik Oekraïne weer eens in hartje winter uitvocht. Iedere winter zodra het traditionele gasconflict weer oplaait verzucht men in Europa dat we eigenlijk onafhankelijker zouden moeten worden van het Russische gas. De geplande Nabucco gasleiding van Azerbeidjan en Iran via Georgië, Turkije en de Balkan zou deze onafhankelijkheid kunnen bieden. Oostenrijk zou vervolgens de Zuid-Europese gashub kunnen worden aldus voorstanders van dit in 2002 gestartte project.

De Franse europarlementariër Anne Laperrouze stelt echter nu voor om de Russen uit te nodigen om deel te nemen aan het Nabucco project. Volgens haar zou dit irritatie bij het Kremlin weghalen en competitie met concurrende Russische gasprojecten vermijden. Euroblogger Nosemonkey onderschrijft deze aanpak, volgens hem is het een strategisch slimme zet om de gevoelige Russische ziel te balsemen met een hulpvraag vanuit Europa en zo de sterk verslechterde Europees-Russische relaties te verbeteren.

nabucco-routeIk vraag me af of het betrekken van Rusland wel zo’n slimme zet is? Het betrekken van Rusland ondergraaft namelijk direct de motivatie voor deze specifieke gasleiding: Rusland omzeilen. Zodra Rusland een vinger in de pap krijgt zal het haar vergrote invloed aanwenden om de betrokken landen zowel op de Kaukasus als in Europa wederom te chanteren. Eerder op dit blog verklaarde energie-expert Rembrandt overigens al dat het Nabucco project nu al een doodgeboren kindje is omdat Rusland al haar invloed in de regio aanwendt om bijvoorbeeld via het concurrende South Stream project de Nabucco gasleiding overbodig te maken. Daarbij zal een ‘Ruslandvrije’ gasleiding ook niet gevrijwaard zijn van politieke chantage. Zo dreigde de Turkse premier Erdogan in januari nog dat het de medewerking aan de gasleiding zou opzeggen als de onderhandelingen over de toegang tot de EU zouden worden afgebroken. De leverancier van een groot deel het gas dat door de Nabucco leiding moet gaan stromen: Azerbijdjian is als enige onvoorwaardelijk positief. De president van Azerbeidjan Aliyev -die wel in Davos bleef- liet daar weten dat zijn land de gasproductie de komende jaren zal verdubbelen om de Nabucco pijpleiding te vullen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Azerbeidjan: politie pakt kleuter op


Echt waargebeurd: tijdens een demonstratie in Baku is gisteren een kleuter opgepakt omdat ze “vrijheid” riep: foto, video. Kleuters arresteren moeten we niet willen, zelfs in Azerbeidjan niet. Maar is de moeder hier niet ook medeverantwoordelijk door haar kind bloot te stellen aan gevaar? [via: @obk]

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.