Sociale klasse is nooit weggeweest

Oud-voorzitter van de SP Ron Meyer ergerde zich dit voorjaar aan het RTL-verkiezingsdebat. Bij een stelling over de wenselijkheid van bewindslieden van kleur of een niet-westerse achtergrond roept hij ‘Klasse, KLAS-SUH! Verdomme’. Zelfs zijn eigen kinderen begrepen hem niet. ‘Vond je dát een goed antwoord, papa?’ Sociale klasse bestaat niet meer in het politieke discours; beter gezegd:  de sociale klasse, die natuurlijk nog wel degelijk bestaat is onzichtbaar geworden in de media. Bij alle aandacht voor ongelijkheid, minderheden en achtergestelden komt de gemeenschappelijke noemer van de sociale klasse niet in beeld. Meyer heeft er een woedend boek over geschreven dat hij opdraagt aan zijn ouders uit de Heerlense arbeidersbuurt Zeswegen die hij zelf ontstegen is maar die hem wel gevormd heeft met een scherp gevoel voor klassenverhoudingen. Vakbondsman Meyer maakt zich boos over de hedendaagse werkers in de thuiszorg, de pakketbezorgers, buschauffeurs, schoonmakers, reparateurs, supermarktmedewerkers, vuilnisophalers en al die andere werkende mensen die onmisbaar zijn, zoals zijn ouders dat vroeger ook waren, maar onzichtbaar, onderbetaald en snel versleten. De onmisbaren, een ode aan mijn sociale klasse is een heel persoonlijk boek, geschreven in een persoonlijke stijl, stellig en zonder twijfels, in eenvoudige taal en met de nodige humor. Meyer heeft het boek opgedragen aan zijn ouders die hij in de tekst ook regelmatig aanspreekt. Maar hij stijgt met zijn heldere reflecties op het verleden en rake hedendaagse observaties wel degelijk boven zijn eigen geschiedenis uit. Hij heeft natuurlijk gelijk. De blue collar werker, de klassiek fabrieksarbeider die ’s morgens met zijn broodtrommeltje achterop naar de scheepswerf fietst en ’s avonds als het al lang donker is door moeder de vrouw een bord met stamppot krijgt voorgezet bestaat niet meer. Het kapitalisme bestaat nog wel. En dat profiteert nog steeds van grote massa’s werkers, mannen en nu vooral ook veel vrouwen, merendeels in de dienstverlening en veelal met onzekere arbeidscontracten, zzp’ers of andere flexwerkers die zich nog steeds het schompes moeten werken om een behoorlijke boterham te verdienen. Met een of meer banen. Mag daar in een volgend verkiezingsdebat ook eens een stelling over worden voorgelegd aan de dames en heren politici? Corona vergroot ongelijkheid Heel even, aan het begin van de pandemie, was er aandacht voor ‘onze helden’, en dan vooral die in de zorg. Spandoeken, applaus. Daarna bleef alles min of meer hetzelfde. Hoe komt het dat Nederland ‘wereldkampioen precaire (zorgelijke) contracten is’, vraagt Meyer. ‘Hoe is het mogelijk dat de onmisbare beroepen zo vaak lage lonen, grote onzekerheid en hoge werkdruk kennen?’ En nu in de pandemie ook nog de grootste risico’s lopen en de hardste klappen krijgen. ‘Een hele sociale klasse van frontsoldaten in spijkerbroek.’ ‘Het is geen toeval, het is geen natuurwet. Het is een strijd. Klasse is terug’ zegt Meyer tegen zijn vader. ‘Van nooit weggeweest’ reageert die. Corona brengt de bestaande ongelijkheid scherper dan ooit aan het licht. De kans om te overlijden was voor de armste 20 procent van de Nederlanders twee keer zo hoog als voor de rijkste 20 procent. In de categorie tot 70 jaar, dus onder de werkenden bleek het risico om te sterven aan COVID-19 zelfs bijna driemaal zo hoog in de laagste als in de hoogste inkomensgroep. En behalve dat het de laagstbetaalden zelf wordt aangerekend worden ze ook nog tegen elkaar opgezet, noteert Meyer met verwijzing naar een tweet van Wilders. ‘Rutte verstikt jullie en Wilders verdeelt jullie’. Daniel Blake Het is mooi gesproken. Maar hier komen we toch aan een pijnlijk punt voor de oud-voorzitter van de Socialistische Partij. Ooit wist de SP met Jan Marijnissen 25 Kamerzetels te veroveren. Er zijn er nu nog 9 van over. Wilders en zijn rechts-populistische concurrenten boeren al jaren uitstekend. Vooral onder de laagste opleidings- en inkomensgroepen. Waarom stemmen de onmisbaren van Meyer niet op zijn Socialistische Partij? Waarom is Groningen onder invloed van de aardbevingsschandalen niet vuurrood geworden (zoals het dat lange tijd is geweest)? Waarom heeft Renske Leijten bij de laatste Kamerverkiezingen niet kunnen profiteren van haar onvermoeibare werk voor de slachtoffers van het toeslagenschandaal? ‘Wij zijn Daniel Blake’, schrijft Meyer in herinnering aan de indrukwekkende film van Ken Loach over de Britse arbeider die vermalen wordt in de bureaucratie van de overheid. Maar waarom zorgen die Daniel Blakes niet voor de nodige politieke verandering en laten ze zich meeslepen door xenofobische retoriek en politieke charlatans? Ik begrijp wel dat dit boek niet de plaats is voor een uitgebreide analyse van de laatste verkiezingsuitslag. Maar ik mis toch wel enige verwijzing naar de politiek van zijn partij waarvoor hij tot een paar jaar terug als voorzitter een grote verantwoordelijkheid had. ‘Ik wil best geloven in een nieuw sociaal contract, maar niet zonder nieuwe sociale kracht’, zo reageert hij op de suggestie van ex-CDA Kamerlid Omtzigt. Maar de fout van Omtzigt is volgens Meyer dat hij gelooft dat het systeem van binnenuit veranderd kan worden. ‘Ik geloof daar niet in. Ik geloof dat wij, de barbaren, ons moeten organiseren om aan de poorten van de macht te rammelen.’ Organisatie, de kracht van de arbeidersbeweging. De geschiedenis laat ons mooie voorbeelden zien. Maar hoe pakken we dat in deze tijd aan? Misschien moet vakbondsman Meyer daar ook nog eens een boekje over schrijven. [boeklink]9789044648836[/boeklink]

Door: Foto: Roel Wijnants (cc)
Quote du Jour

Quote du Jour | Ode aan het Klootjesvolk

, door

De kwalijke suggestie is dat de gewone man zich laat leiden door zijn onderbuik, waar de intellectueel, alias de “weldenkende Nederlander”, zich door ratio zou laten leiden. Maar de gewone man kent de realiteit heel goed. Vaak beter dan de academici in hun witte wijken, die hun trendy zienswijzen graag uitdragen als moreel superieur, als de Betere Gedachten. Terwijl er bij hen absoluut eigenbelang meespeelt. De globalisering biedt hoogopgeleiden carrièrekansen, maar is voor praktisch opgeleiden vaak bedreigend.’

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waarom Labour verloor en links op z’n retour is

, door

Matthew Goodwin roeit graag tegen de stroom in. Als hoogleraar politieke wetenschappen aan de universiteit van Kent en gezel van Chatham House heeft hij zich gespecialiseerd in kiezersonderzoek.

Daarbij debiteert hij nogal eens ongewenste waarheden, zoals dat nationaal-populisme geen verschijnsel in de marge is, maar een bredere trend weergeeft, en dat middenpartijen zich zouden moeten verstaan met de ideeën en kiezers van het nationaal-populisme. Vooral de linkse middenpartijen hebben daar volgens hem geen oren naar, terwijl ze wel baat zouden hebben om de inzichten van Goodwin op zich in te laten werken.

Contact arbeidersklasse kwijt

Naar aanleiding van het dramatische verlies van Labour spreekt Goodwin met de heren van ‘Triggernometry’. Waarom heeft Labour verloren? Kort en goed, omdat de partijleiding de oren laat hangen naar activistische studenten en kosmopolitische professionals, en al decennia lang het contact met een belangrijk deel van haar basis – de gewone, veelal laagopgeleide arbeider – is kwijt geraakt, aldus Goodwin.

Logisch ook, stelt hij, want de partij wordt hoofdzakelijk geleid door hoog opgeleiden uit de middenklasse, waar activisten omheen cirkelen. Die verkeren met elkaar in een onderling bevestigende zeepbel. Als iemand eens oppert dat er ook geluisterd moet worden naar de noden en zorgen van de gewone man, wordt ‘ie al snel de mond gesnoerd en onwelkom verklaard als xenofoob of apologeet voor racisme.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De demonisering van de arbeidersklasse

, door

I have already posted on Owen Jones’s Chavs: The Demonization of The Working Class (see here and here). Another good subtitle for this book could be “the not-so-hidden injuries of class” (to riff on Richard Sennett’s classic book). If Jones is not a sociologist, he should be one because his book is a perfect illustration of the sociological imagination with its focus on structure / history /power regarding the treatment of the working class.

If one expects an exotic description of the Chav culture, one will be disappointed. What Jones does is take this social phenomenon: the stigmatization of the working class by the political and media sphere (with their capacity to spread prejudice and stereotypes) and retraces the roots of that phenomenon, culturally, structurally and politically. He examines when the concept of Chavs as the target for so much social contempt emerged, who created it, who benefits from it and what are the real social consequences for the targets of such stigmatization.

For Owens, the roots of the stigmatization of the Chavs are to be found in Thatcherism. The policies implemented by Margaret Thatcher and pretty much every British administration have resulted in deliberately breaking the backs of the unions and destroying the industrial working class, thereby succeeding in deindustrializing Great Britain. As a result, and unsurprisingly, these policies left a lot of working class communities devastated with no job prospects, surviving on precarized and low-paying occupations and public benefits.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour

Quote du Jour | Burying the white working class

, door

It becomes clearer every year, particularly with Sanders’s popularity, that the American ruling class has made out like bandits simply by keeping portions of the large (and potentially powerful) working class from uniting in a single political party behind even a social-democratic program. And that such a scenario would be nothing short of a disaster for them.

Waarom doet de Democratische elite, waaronder pundits en journalisten, zo neerbuigend over de blanke arbeidersklasse? Wel, omdat hun neoliberale visie niet strookt met de belangen van die arbeidersklasse, schrijft Connor Kilpatrick op Jacobin.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.