Spotlight: Backworld; mystieke schoonheid

Elke vrijdag laat GeenCommentaar zijn licht schijnen op een bekende of minder bekende artiest. Van politiek gedreven zanger(es) tot stevige no-nonsense rock, we bespreken elke week een spraakmakende muzikant.

Backworld (MySpace) is een relatief onbekende band opgericht en gecentreerd rond Joe Budenholzer. Budenholzer is bij tijd en wijle ook het enige bandlid. De muziek wordt gekarakteriseerd door rustige, zweverige folk met mystieke invloeden. Geen stevige rock, of ophitsende dance, maar muziek voor op de luie zondagochtend met een centrale plek voor de akoestische gitaar, cello, viool en piano, waarbij de muziek gedragen wordt door het warme stemgeluid van Budenholzer.

(The Devil’s Plaything / Anthems from the Pleasure Park)

Nonnen, folk en poëzie
Joe Budenholzer groeide op het platteland van Nebraska op. Een gebied dat – in de woorden van Budenholzer – vol was van traditie en religie:

[my birthground was] immersed in the rural lore and religious traditions of the region.

Het had een blijvende invloed op de muziek die hij later met Backworld zou gaan maken. De kleine Budenholzer werd naar een door nonnen geleide school gestuurd en kreeg daar zijn eerste muzieklessen. De fascinatie voor de christelijke mystiek waarmee Backworld doorweven is heeft hij ongetwijfeld hier opgedaan.

Eenmaal volwassen kwam Budenholzer steeds meer in aanraking met allerlei cultuurvormen. Hij werkte als componist voor verschillende theaters, nam deel aan de St Mark’s Poetry Project en werkte samen met toen nog danser, maar inmiddels DJ, Brian Moran. Met hem componeerde hij experimentele electronische muziek.

Ook begon Budenholzer zich te verdiepen in de alternatieve filmcultuur. Hij werkte samen met filmmakers als Richard Kern, Beth B en actrice Lydia Lunch. De samenwerking met laatstgenoemde leidde tot een ode aan de filosoof en dichter Emil Cioran in de vorm van een dubbel-CD genaamd Matrikamantra.

Tijdens het zweven van het ene experiment naar het andere ontwikkelde Budenholzer steeds meer interesse voor Oost-Europa. In 1990 begon hij met een studie aan de NYU’s Gallatin Division, waar hij zich kon toeleggen op Oost-Europees theater. Voor zijn studie reisde hij o.a. door Rusland, Bulgarije, Polen en Tsjechië. Na terugkomst zou hij zich echter gaan verdiepen in de Engelse cultuur, wat leidde tot de geboorte van Backworld.

(Mary of the Blue Sky / Isles of the Blest)

Backworld
In 1993 richt Budenholzer Backworld op. Naar eigen zeggen vanwege zijn passie voor Engelse folk en christelijke mystiek:

Owing to a passion for English folk music, certain aspects of 60s psychedelia, and Christian mysticism. I wanted to make music that could reflect these interests and hopefully be as spiritual and beautiful.

Hij tekent bij het record label World Serpent en brengt in 1996 zijn nog ietwat ruw klinkende debuut ‘Holy Fire’ uit. Tot 2003 zit hij goed bij dit label, maar na de EP ‘Seeds of Love’ gaat World Serpent over de kop en zit Backworld ineens zonder recordlabel. Via het label Eis und Licht komt in 2004 nog de 12 inch ‘All That Remains’ uit, maar daarna word het een lange tijd stil. Pas in 2007 is er nieuw teken van leven, met zowel een nieuw album ‘Good Infection’ als een nieuwe tour.

(Seeds of Love / Seeds of Love EP)

De sterkste albums van Backworld komen uit de World Serpent-periode. Indien je nog niet met zijn werk bekend bent maar wel interesse hebt is dit dan ook het beste startpunt. Het nummer ‘The Devil?s Plaything’ van het album ‘Anthems from the Pleasure Park’ wordt zelfs een bescheiden undergroundhit binnen bepaalde folkkringen. Andere juweeltjes als ‘Mary of the Blue Sky’, ‘The Sparrows’, ‘Melody’ en ‘Little Red Stars’ zijn over de verschillende albums uit zijn World Serpent-periode verdeeld. Gelukkig is er het uitermate sterke live-album ‘The Fourth Wall’ waarop de sterkste nummers zijn verzameld. De kwaliteit van de opname en het live spel is zo hoog dat dit album eerder als ‘best of’ kan worden gezien, dan als een simpele concertregistratie. Enige tegenvaller is helaas de kwaliteit van de uitvoering van topper ‘The Devil’s Plaything’. Hieraan is voornamelijk de matige vrouwenzang debet.

Er is ook interesse voor Backworld vanuit de Gothic-hoek, met name vanuit de neo-folk stroming. Twee genre’s waar de band naar mijn mening niet echt huishoort. Het levert wel een groot aantal samenwerkingsverbanden op. Jarboe van Swans en Michael Cashmore van Current 93 leverde o.a. gast bijdragen. Zanger/dichter David Tibet van Current 93 en Drew McDowall van Coil boden hun diensten aan voor de meeste recente CD ‘Good Infection’. Maar ook vanuit de dreampop-hoek krijgt Backworld bijval. Zo werkt Isobel Campbell (ex-Belle & Sebastian) mee. Al met al toont het aantal gastmuzikanten en co-schrijvers op ‘Good Infection’ aan dat hoewel Backworld niet bekend is bij een groot publiek, men wel op veel waardering kan rekenen van vakgenoten.

(Melody / Of Silver Sleep)

Christendom en mystiek
Hoewel Budenholzer er geen concrete uitspraken over heeft gedaan is er naar mijn weten onder fans wat verwarring of de muziek christelijk is of niet. Budenholzer geeft wel aan dat de religie en mystiek van het christendom een blijvende invloed op hem en zijn muziek hebben gehad. De teksten zijn dan ook doorspekt met religieuze thema’s. Of dit echter ook aangeeft dat Backworld christelijke muziek maakt durf ik zelf niet te zeggen.

Veel van de teksten lijken de mystiek uit het christendom eerder te gebruiken op een wijze die gelovigen als godslasterlijk zouden beschouwen. De religieuze mystiek in de muziek is waarschijnlijk voornamelijk voor de beeldvorming en de de sfeer, zonder dat er een bepaalde geloofsbelijdenis of anti-religieuze statements achter schuil gaan.